Ægir - 01.03.1980, Page 10

Sjávarútvegurinn 1979
Guðmundur H. Garðason:
Hraðfrystiiðnaðurinn 1979
Árið 1979 mun frá sögu-
legu sjónarmiði teljast
meðal merkustu ára í sögu
hraðfrystiiðnaðarins á fs-
landi. Framleiðsla og útflutn-
ingur frystra sjávarafurða
hafði aldrei verið meiri og er-
lendir markaðir tiltölulega
hagstæðir. Enn þrátt fyrir
stóraukna framleiðslu og
stöðug og há verð fyrir
afurðirnar, blasti sú sorg-
leg staðreynd við í lok ársins 1979, að heildar-
afkoma hraðfrystihúsanna var í núlli. Jafnframt
benti margt til að staða þeirra myndi fara versnandi
á árinu 1980. Orsakanna er að leita í óáran
íslenzkra efnahagsmála, sem er að komast á það
stig, að útflutningsatvinnuvegum landsmanna er
hætta búin, verði ekki snögg breyting til hins betra.
Ef staða fiskvinnslunnar er athuguð kemur m.a.
í ljós að frá því í upphafi árs 1979 til ársloka hækk-
uðu laun í fiskvinnu um 51,6% og hráefniskostnaður
um 59,7%. Þá hækkuðu ýmsir aðrir rekstrarliðir
sambærilega og jafnvel meira. Stærsti hluti tekna
hraðfrystiiðnaðarins er vegna útflutnings, sem greitt
er fyrir í Bandaríkjadollurum. Sem fyrr er frá
greint voru verð fyrir helztu tegundir frystra sjávar-
afurða svo til óbreytt á árinu í erlendri mynt. Á sama
tíma hækkaði verð á dollar um aðeins 24,2%. Þrátt
fyrir aukna framleiðslu og aukinn útflutning
dugði það ekki til að brúa það bil milli tekna og
tilkostnaðar, sem að framan greinir.
Meginhlutinn af frystingu sjávarafurða á íslandi
fer fram í hraðfrystihúsum, sem eru félagsaðilar
að annað hvort Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna eða
Sjávarafurðadeild S.Í.S. Innan vébanda þeirra eru
tæplega 110 hraðfrystihús. Heildarframleiðsla
þeirra hefur verið sem hér segir sl. 3 ár.
Árl. aukrting
Smál. %
1977 105.324
1978 114.170 8,4
1979 143.604 25,8
Framleiðsluaukning árið 1979 var 29.434 smál-
eða 25,8% frá árinu á undan, en 36,3% miðað við
árið 1977. Sé farið aftur til ársins 1976, er frarn-
leiðsluaukningin í frystingu 52.468 smálestir eða
57,6%. Af þessu má nokkuð marka þá mikl11
framleiðslubyltingu, sem hefur orðið á þessu sviðu
á aðeins síðustu fjórum árum.
Veigamesti þáttur frystingarinnar eru fiskflök og
blokkir. Sl. 3 ár hefur framleiðsla þeirra úr þorski-
ýsu, ufsa og karfa verið sem hér segir:
1977 1978 1979
Smálestir Smálestir Smálestir
Þorskur .... 55.240 61.480 64.080
Ýsa..................... 8.292 9.848 12.556
Ufsi ................... 9.562 10.554 13.686
Karfi .................. 7.331 8.595 15.503
Hinn mikli fjöldi togara og fiskveiðistefna síðust11
ára hafa leitt til stóraukinnar frystingar á ufsa
karfa, sem og á þorski og ýsu. Segja má að þorsk- °S
ýsuafurðir hafi selzt svo til jafnharðan, en hins vega'
hefur hin mikla aukning í frystingu ufsa og kai ‘
haft í för með sér miklar birgðamyndanir, Þaf
sem markaðir eru takmarkaðir fyrir þessar tegundu ■
Athygli skal vakin á því, að karfafrystingin hefuf
rúmlega tvöfaldazt, og framleiðsla ufsa aukizt uu1
43%. # I
Loðnufrysting hefur verið snar þáttur í rekst
margra frystihúsa á Austurlandi, Suðurlandi, Vest
mannaeyjum og Suðvesturlandi á síðustu áruh1-
Hið sama er að segja um frystingu loðnuhrogna. Frau1
leiðsla þessara afurða hefur verið sem hér seg
sl. 3 ár:
130 — ÆGIR