Tímarit lögfræðinga


Tímarit lögfræðinga - 01.11.1980, Page 14

Tímarit lögfræðinga - 01.11.1980, Page 14
4. STAÐA ALMENNINGS GAGNVART STJÓRNSÝSLUNNI. EFTIRLIT MEÐ STJÓRNVÖLDUM. 4.1 Breytt viðhorf. Af framansögðu er ljóst, að mjög skortir á réttaröryggi í íslenskri stjórnsýslu. Ekki er von, að borgararnir kunni skil á því, hvað rétt er og rangt við einstakar stjórnarathafnir, þegar embættismennirnir hafa oft og tíðum óljósar hugmyndir um það. Stjórnkerfið er og þannig uppbyggt, í samræmi við það sem áður tíðkaðist, að það þjónar fyrst og fremst hagsmunum stjórnarherranna, ef kalla má ráðherra og stjórnendur opinberra stofnana því nafni. Síður hefur verið hugsað um réttindi hinna almennu borgara, heldur hefur það nánast verið la'gt í vald hvers og eins embættismanns hvort og þá hve mikið tillit hann sýndi þeim er hann ætti skipti við. Hér á landi hefur almenn- ingur að mestu leyti tekið þessu þegjandi, ef frá eru taldir einstaka nöldrarar og sérvitringar. Þetta hefur þó nokkuð breyst á allra síð- ustu árum, líklega vegna erlendra áhrifa. Dagblöðin hafa eflaust átt stóran þátt í þessari breytingu, þótt mjög sé undir hælinn lagt, að þau mál, sem þar eru tekin til umfjöllunar, séu þess virði, að þau séu blásin upp, meðan önnur, miklu alvarlegri mál, liggja í þagnar- 'gildi. 4.2 Aðhald dómstóla á sviði stjórnarfars. Það, sem eflaust hefur aftrað almenningi frá því að leita réttar síns gagnvart hinu opinbera, er sú staðreynd, að hér á landi fyrirfinnst enginn sjálfstæður aðili, algerlega óháður stjórnsýslunni, sem ætlað er að hafa eftirlit með stjórnvöldum, annar en hinir almennu dóm- stólar. Sú leið að skjóta máli til úrlausnar dómstólanna er kostnaðar- söm og seinvirk, og jafnframt nokkuð framandi hinum almenna borg- ara. Þrátt fyrir þetta virðist þeim dómsmálum fara fjölgandi, þar sem bornar eru brigður á stj órnarathafnir eða stjórnvaldsfyrirmæli. 1 þessu sambandi má nefna tvo nýlega dóma úr bæjarþingi Reykja- víkur, þar sem stjórnvaldsákvarðanir voru lýstar ógildar, þótt miklir fjárhagsmunir væru í húfi í báðum tilvikum. Fyrra málið snerist um útreikning á innlögðu skyldusparifé hjá Húsnæðismálastofnun ríkis- ins. Dómur í málinu var kveðinn upp hinn 9. febrúar 1978. Var sá útreikningur stofnunarinnar, sem stuðst hafði verið við um árabil, talinn ólögmætur og krafa stefnanda tekinn til greina að hluta. Síðara málið varðaði samþykkt varðlagsnefndar um verslunarálagningu. Dóm- ur í þessu máli var kveðinn upp hinn 23. janúar 1979, og var ákvörðun 136

x

Tímarit lögfræðinga

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit lögfræðinga
https://timarit.is/publication/586

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.