Tímarit lögfræðinga - 01.11.1980, Blaðsíða 52

Nefndin telur óhjákvæmilegt að gera tillögur um tekjuöflun sveitarfélaga
í samræmi við breytta verkaskiptingu. Nefndin gerir því tillögur um
tekjustofna sveitarfélaga, tekjutilfærslur til sveitarfélaga og frá, svo og
um gjaldskrármál sveitarfélaga.
3. Að gera tillögur um breytingar á stjórnsýslukerfinu. Nefndin telur óhjá-
kvæmilegt að fjalla um stjórnsýslukerfið m.t.t. breytts verksviðs stjórn-
sýslueininganna.
Hér er átt við eftirtaldar sijórnsýslueiningar: sveitarfélög, sýslufélög,
landshlutasamtök og ríki. Nefndin leggur höfuðáherslu á tvo þætti, þ.e.:
umdæmaskipunina og niðurröðun verkefna á einstök stjórnsýslustig.
Nefndin ákvað að haga starfi sínu þannig, að t fyrsta hluta álitsgerðar
yrði gerð grein fyrir grundvallarsjónarmiðum hennar og gerðar tillögur um
verkaskiptingu ríkis og sveitarfélaga, án þess að fjármál væru brotin til
mergjar, og leggja síðan fram tillögur um tekjustofna sveitarfélaga og stjórn-
sýslukerfið.
i þessu stutta yfirliti verður einungis drepið á örfáar tillögur nefndarinnar
um verkaskiptingu ríkis og sveitarfélaga, og má t.d. nefna eftirfarandi:
— Stjórn og eignayfirráð grunnskóla færist í auknum mæli í hendur sveitar-
félaga.
— Framhaldsskólafræðsla verði fyrst og fremst í höndum ríkisins, þó þann-
ig, að sveitarfélögum verði heimilað að stofna til allt að tveggja ára
framhaldsnáms, að uppfylltum ákveðnum skilyrðum.
— Fullorðinsfræðsla verði þáttur í hinu almenna skólakerfi, ríkið greiði
kennslulaun, en sveitarfélög annan rekstrarkostnað.
— Öll sjúkrahús verði ríkissjúkrahús og til þeirra renni árlega beinar fjár-
veitingar í stað daggjalda.
— Heilsugæslan verði verkefni sveitarfélaga, þó þannig, að ríkið greiði föst
laun lækna og hjúkrunarliðs og taki þátt í stofnkostnaði á móti sveitar-
félögum.
— Daggjöld í núverandi mynd falli niður og umdæmi og hlutverk sjúkra-
samlaga verði endurskoðuð. Heilsugæslustjórnir (sveitarfélögin) taki auk-
inn þátt í kostnaði við ákveðna útgjaldaliði núverandi sjúkratrygginga.
— Stjórn málefna aldraðra verði í höndum sveitarfélaga, samtaka aldraðra
og einkaaðila. Húsnæðismálastofnun ríkisins fjármagni að hluta íbúða-
byggingar fyrir aldraða.
— Hafnarframkvæmdir, skv. nánari skilgreiningu, verði kostaðar 100% af
ríki í stað 75% eins og nú er. Hér er um að ræða dýpkun hafna, ytri
mannvirki og ákveðna þætti innri hafnarmannvirkja. Aðrir þættir hafnar-
gerða verði kostaðir af hlutaðeigandi hafnarsjóðum (sveitarfélögum).
— Gjaldskrár hafna gefi hafnarsjóðum nægilegar tekjur til að standa undir
fjárhagsskuldbindingum og rekstri.
— Núverandi landshafnir verði afhentar til eignar hlutaðeigandi sveitarfé-
lögum.
— Gatnagerð og ákveðnir þættir vegagerðar verði verkefni sveitarfélaga og
kostaðir af þeim.
— Ríkisvaldið sjái sem hingað til um stjórn flugmála þ.m.t. flugvallagerð.
174