Tímarit lögfræðinga - 01.04.1989, Blaðsíða 31
samningshafa, þinglýst á eign með athugasemd eftir þinglýsingu kaup-
samnings. Með vísan til þess, sem segir í kafla VlI.l.a) um mögu-
leika seljanda á því að veðsetja selda eign að viðurkenndum betra
rétti þinglýsts kaupsamningshafa, er umhugsunarefni, hversu sam-
rýmanleg niðurstaða dómsins að þessu leyti er tilgangi þinglýsingar
með athugasemd. Má segja, að þinglýsing með athugasemd í tilviki
sem þessu þjóni sama tilgangi og fyrirvari af hálfu seljanda um betri
rétt kaupanda. Um beitingu þess úrræðis að þinglýsa með athugasemd
má vísa til Hrd. 1988.203:
Eigendur tiltekinna jarða seldu árið 1956 varnarmáladeild utan-
ríkisráðuneytisins land úr svæði, sem heyrði til jörðum þessum.
I kaupsamningi var ákvæði þess efnis, að landeigendur ættu for-
kaupsrétt, ef varnarmáladeild seldi eða afhenti eitthvað af land-
inu. Varnarmáladeild gerði 1987 samning við Njarðvíkurkaup-
stað um leigu á hluta hins keypta lands. Var landið leigt til 75
ára, og samkvæmt samningi hafði leigutaki heimild til þess að
skipta landinu í lóðir, götur, stíga og opin svæði og að framleigja
lóðir til annarra. Leigutaki leitaði þinglýsingar á leigusamningn-
um, en landeigendur mótmæltu þinglýsingu með vísan til for-
kaupsréttar síns. Þinglýsingardómari synjaði um þinglýsingu
leigusamningsins með vísan til þess, að varnarmáladeild skorti
ráðstöfunarheimild á umræddu landi, sbr. 1. mgr. 24. gr. þl. í
dómi Hæstaréttar sagði, að landeigendur og Njarðvíkurkaupstað
greindi á um það, hvort forkaupsréttur landeigenda yrði virkur
við leigusamninginn. Þar sem Njarðvíkurkaupstaður hefði sam-
kvæmt leigusamningnum fengið réttindi frá aðila, sem ætti þing-
lýstan eignarrétt yfir leigulandinu, bæri að taka til greina kröf-
una um þinglýsingu, enda breyttist hugsanlegur efnisréttur land-
eigenda ekki við þá ráðstöfun, sbr. 29. gr. 1. mgr. þl. og úrræði
væru tæk til að koma í veg fyrir að þinglýsingarreglur leiddu til
réttarskerðingar síðar, sbr. 7. gr. 3. mgr. og 27. gr. 2. mgr. lag-
anna.
7. Um þinglýsingu aðfaraigerða og kyrrsetningargerða.
Meginregla sú, sem fram kemur í 1. mgr. 24. gr. þl., gildir ekki um
aðfarargerðir og kyrrsetningargerðir. Þeim verður þinglýst, þótt gerð-
arþola skorti þinglýsta heimild til eignarinnar, 2. mgr. 24. gr. þl. Að því
er aðfarargerðir varðar, segir í athugasemdum greinargerðar við 24.
gr. þl., að gagnstæð regla gæti oft og einatt verið óskilvísum mönnum
til framdráttar og leitt til óeðlilegs tjóns fyrir skuldheimtumenn, og
þyki því einsætt, að heimila beri þinglýsingu aðfarargerða, þótt eign-
arheimild gerðarþola sé ekki í lagi.53) Afsal (útlagning), er stafar frá
53) Alþingistíðindi, A-deild 1977, bls. 1398.
25