Tímarit lögfræðinga - 01.04.1989, Page 56

Þá hafi verið veittir frestir á víxl og síðan hafi málið legið hjá dóm-
aranum í 8 mánuði áður en það var munnlega flutt. Héraðsdómari var
dæmdur til sekta samkv. 3. mgr. 34. gr. eml. og lögmaður sömuleiðis
og þeim ákvörðuð vararefsing 4 daga varðhald.
1 HRD 1948/255 er kærð til Hæstaréttar ákvörðun dómara um rit-
laun og dómari ennfremur kærður fyrir drátt á afgreiðslu dómsgerða.
Dómari var dæmdur til að endurgreiða tiltekna fjárhæð f.h. ríkissjóðs
vegna oftekinna ritlauna, en sektarkröfu á hendur honum var hafnað
með vísan til greinargerðar dómara, þar sem fram kom að fámennt
starfslið var við embættið.
Ábyrgð á hendur dómara má koma fram með þrennum hætti. í fyrsta
lagi með áminningum eða aðfinnslum. I öðru lagi með skaðabóta-
greiðslum og í þriðja lagi með refsingu.
Það er ekki ætlun mín að rita hér frekar um skaðabóta- eða refsi-
ábyrgð dómara á verkum hans. Um það svið hefur talsvert verið fjall-
að. Þó má til upprifjunar geta þess að skv. 1. mgr. 34. gr. eml. skal
dómari bæta tjón af dómverkum sínum, ef hann veldur því af ásetn-
ingi eða gáleysi.1 Um refsiábyrgð dómara fer etfir almennum hegn-
ingarlögum og sérákvæði einstakra laga. Ég mun hins vegar að
mestu halda mig við þær ávirðingar á hendur dómara sem ekki þykir
ástæða til að refsa fyrir og leitt geta til áminningar á hendur honum.
1 1. mgr. 35. gr. eml. svo sem henni var breytt með lögum nr. 54/
1988 segir: „Geri dómari eða dómarafulltrúi sig sekan um vanrækslu
í dómarastarfi án þess þó að refsing liggi við að lögum eða framkoma
hans eða athafnir í dómarastarfi eða utan þess þykja að öðru leyti
ósamrýmanlegar dómarastarfinu skal veita honum áminningu." Grein-
in er sótt í 48. gr. dönsku réttarfarslaganna (Retsplejeloven).
Tilgangur lagasetningarinnar er eflaust sá, að við stjórnun dóm-
stóla sé forstöðumanni dómaraembættis nauðsynlegt að hafa beina
lagaheimild til að geta haft afskipti af meintri vanrækslu dómara í
starfi svo og framkomu hans og athöfnum í dómarastarfi. Má því ætla
að þau ákvæði laga nr. 38/1954 um réttindi og skyldur opinberra starfs-
manna, svo sem 30. gr. þeirra laga, hafi ekki verið talin nægjanlega
trygg heimild til handa forstöðumanni dómaraembættis til að veita
dómara áminningu.
Þá er einnig kveðið á um það í greininni að framkoma dómara eða
athafnir utan dómarastarfs kunni að þykja ósamrýmanlegar dómara-
1 Þessi grein er i beinni andstöðu við ákvæði í „Basic Principles on the Independence
of the ludiciany" samkvæmt samþykktum allslieriarþings Sameinuðu þjóðanna árið
1985, nr. 40/32 og 4/146.
50