Tímarit lögfræðinga - 01.04.1989, Blaðsíða 37

sérregla í 3. mgr. 36. gr. þl. Þar segir um veðbréf, að áhrif þinglýsingar
eyðist ekki fyrr en fimm ár hið skemmsta eru liðin frá þeim degi, er
skuldin átti að vera greidd að fullu samkvæmt ákvæðum bréfsins eða
skuldin gat fyrst orðið eindöguð fyrir uppsögn af hálfu kröfuhafa. Þó
verður ávallt að gæta ákvæða 1. mgr. 35. gr. 1 athugasemdum greinar-
gerðar við 36. gr. frumvarps til þl. segir, að samkvæmt ákvæðinu sé
unnt að má slík skjöl af eign, þegar fimm ár eru liðin frá þinglýstum
gjalddaga, en þó aldrei fyrr en 30 ár eru liðin frá gjalddaga sam-
kvæmt 1. mgr. 35. gr.Gö) Athugunarefni er þá, hverja þýðingu ákvæði
þetta hefur varðandi veðskuldabréf, sem út er gefið af seljanda með
ákvæði um, að virtur sé réttur kaupanda, og bréfinu er þinglýst eftir
þinglýsingu kaupsamnings.
1 fyrrnefndum athugasemdum greinargerðar við 36. gr. þl. er gert
ráð fyrir því, að 1. mgr. 38. gr. geti átt við um aflýsingu veðskuldabréfa
þrátt fyrir ákvæði 1. mgr. 35. gr. Er með þessu væntanlega verið að
höfða til þess, að samkvæmt 1. mgr. 38. gr. er heimilt að afmá haft,
þegar rétti er bersýnilega lokið. Af þessum ummælum greinargerðar-
innar er eðlilegt að draga þá ályktun, að veðskuldabréf, sem gefið er út
af selj anda að virtum betra rétti kaupanda og þinglýst eftir þinglýsingu
kaupsamnings, verði máð af eign, þegar rétti seljandans yfir eigninni er
lokið. Væntanlega getur 1. mgr. 39. gr. þl. einnig átt við í þessu tilviki.
2. Um bráðabirgðatryggingarráðstafanir og fullnustugerðir
skuldheimtumanna seljanda í réttindum hans.
Rétt eins og seljandi getur með löggerningi ráðstafað þeim réttind-
um, sem hann á yfir eign samkvæmt kaupsamningi, geta skuldheimtu-
menn hans framkvæmt bráðabirgðatryggingarráðstafanir í réttindun-
um og leitað fullnustu í þeim.07) Myndi gagnstæð regla leiða til þeirr-
ar óeðlilegu niðurstöðu, að skuldheimtumenn gætu ekki vegna ráðstaf-
ana seljanda og kaupanda leitað fullnustu í eigninni, þótt bæði seljandi
og kaupandi geti innan vissra marka ráðstafað henni með löggerningi.
Það er í hinum skilyrta rétti seljandans, sem skuldheimtumenn hans
geta framkvæmt tryggingarráðstafanir og leitað fullnustu, þ.e. ann-
ars vegar rétti hans til ógreiddra eftirstöðva kaupverðsins og hins
66) Alþingistíðindi 1977, A-deild, bls. 1409. Með hliðsjón af fyrirmynd ákvæðisins (29. gr.
norskn þinglýsingalaganna) er hér væntanlega átt við það, að skjalið verði afmáð,
þegar fimm ár eru liðin frá síðasta gjalddaga, en þó aldrei fyrr en þrjátíu ár eru liðin
frá þinglýsingu. Sjá Harbek og Solem, bls. 248.
67) Sjá Illum, Dansk tingsret, bls. 301; W. E. von Eyben, bls. 273 og Elmer og Skovby,
bls. 68.
31