Tímarit lögfræðinga - 01.06.1989, Page 19

10. FYRNING
Kaupandi lausafjár glatar almennt öllum kröfurétti vegna galla, ef
hann ber gallann ekki fyrir sig innan eins árs frá því að hann fékk
söluhlut í hendur, sjá 54. gr. kpl. Regla þessi á við um skaðabótarétt
og önnur úrræði, sem kpl. veita kaupanda vegna galla, sbr. H 1983,
1469. I frumvarpi til dönsku kaupalaganna segir, að regla 54. gr. (53.
gr. frumvarpsins) taki einungis til vanefndaúrræða, sem kaupandi á
eftir kpl., en ekki til kröfu vegna tjóns á öðrum munum af völdum
hættulegra eiginleika söluhlutar.10 Samsvai'andi athugasemd er ekki
í grg. með frv. til íslensku kpl., en líklegt er, að íslenskir dómstólar
muni telja hið sama gilda hér á landi og dæma um fyrningu krafna
vegna tjóns af hættulegum eiginleikum eftir almennum reglum um
fyrningu skaðabótakrafna.
í H 1983, 1469, reyndi ekki á þetta, þar sem kaupandi reisti dóm-
kröfur sínar einvörðungu á bótareglum kpl. Var réttur hans til skaða-
bóta samkvæmt 43. gr. kpl. talinn fallinn niður, þar sem liðinn var
ársfresturinn eftir 54. gr. kpl. I H 1961, 147 var seljandi sýknaður
með vísun til 54. gr. kpl. af kröfu um skaðabætur fyrir þakplötur, sem
kaupandi taldi gallaðar, svo og kröfu um bætur fyrir skemmdir á fiski,
er talinn var hafa skemmst vegna þakleka í húsi því, sem plötumar
voru notaðar á. Krafan vegna tjónsins á fiskinum var óverulegur liður
í heildarbótakröfu kaupanda og ekki verður séð af dómsforsendum,
að því hafi verið hreyft í málflutningi, að krafan vegna fisksins fyrnt-
ist eftir almennum reglum en ekki 54. gr. kpl. Hefur dómur þessi því
ekki verið talinn skera úr þessu álitamáli.* 11
Ljóst er, að 54. gr. kpl. setur tjónþola þrengri skorður en almennar
reglur um fyrningu bótakrafna. Skiptir því miklu máli, hvernig þetta
álitamál verður leyst hér á landi. Hver sem niðurstaða verður, er þó
óhætt að fullyrða, að ef tjón hlýst á líkama eða munum annarra en
kaupanda vegna hættulegra eiginleika söluhlutar, myndi seljandi ekki
geta borið 54. gr. kpl. fyrir sig. Réttur þriðja manns, sem ekki er aðili
kaupsamnings, yrði því ríkari en kaupanda, ef kaupandi yrði talinn
bundinn af 54. gr. kpl. að því er varðar kröfu um bætur fyrir tjón
sökum hættulegra eiginleika.
10 Sbr. rit, sem vitnað er til í neðanmálsgr. 1.
11 Sbr. Magnús Þ. Torfason, 469.
97