Tímarit lögfræðinga - 01.06.1989, Page 57

tvö skilyrði; að lúta lögmálum fræðigreinarinnar þannig að þær leiði til rétt-
látrar niðurstöðu að gildandi rétti og að sýna hverjum skynsömum manni sem
hafa vill hvers vegna niðurstaðan er þessi. Auðvitað er þetta ekki auðvelt,
hver hefur sagt að það ætti að vera það?
Hjördís Björk Hákonardóttir
Allar tilvitnanir eru úr
Tlmariti lögfræðinga 4. hefti 1988
„I bókahillunni" bls. 266—269.
RÖKSTUÐNINGUR ER EKKI SÍST
FYRIR DÓMARANN SJÁLFAN
Skrítin ritsmíð birtist í Tímariti lögfræðinga 4. hefti 1988 f dálkinum ,,Á
víð og dreif“. Þar skrifar prófessor Björn Þ. Guðmundsson undir fyrirsögn-
inni „Það á ekki að semja dóma ,,fyrir“ einhvern“.
í greininni víkur höfundur að „alkunnri gagnrýni“ Jóns Steinars Gunnlaugs-
sonar hæstaréttarlögmanns (það er ég!) á dómstólana, sem náð hafi há-
marki í bók sem hann hafi gefið út. Björn segir orðrétt: „Má segja að þannig
hafi hann áfrýjað til almennings því sem hann náði ekki fyrir Hæstarétti. Mér
skilst að bókin hafi ekki selst svo sem væntingar stóðu til ... “
í tilefni af þessu er nauðsynlegt að taka fram að bók mín seldist ágætlega
og miklu betur en margir höfðu spáð. Nemur salan nú um 1.400 eintökum
skv. upplýsingum útgefandans. Hitt skiptir svo sjálfsagt enn meira máli, að
flestar þýðingarmiklar „lögpersónur" svo sem Björn prófessor hafa áreiðan-
lega keypt hana og lesið vandlega. A.m.k. þykist ég viða meðal lögfræðinga
sjá heilmiklar viðhorfsbreytingar til málefna sem að er vikið í bók minni.
Að því er snertir hina athugasemd prófessorsins um áfrýjunina til almenn-
ings er rétt að ég taki upp eftirfarandi kafla af bls. 137—138 í bókinni:
„Ég vék að þv( í 1. kafla bókarinnar, að á það skorti að almenningur í
landinu fylgist nægilega vel með störfum dómstólana. Ég gat mér þess til,
að fólk teldi sig yfirleitt njóta ríkrar mannréttindaverndar á íslandi fyrir at-
beina dómstóla. Þessi bók er skrifuð til að varpa Ijósi á, hvaða ástand raun-
verulega ríkir á þessu sviði. Það kæmi mér ekki á óvart þótt sumir lesendur
yrðu undrandi á þeim dómsstörfum, sem fjallað var um.
En þessir dómar eru gengnir og þar verður engu um breytt. Æðsti dóm-
stóll landsins hefur fellt dóma sina og þar við situr. Til hvers er þá verið að
skrifa um þetta heila bók? Er ekki málunum lokið? Fengu ekki viðkomandi
aðilar að flytja mál sitt og færa fram öll þau rök, sem þeir vildu? Töpuðu
þeir ekki einfaldlega málunum?
Svörin við þessum spurningum eru þau, að víst töpuðu aðilar málum sín-
um, þó að öll rökin hafi fengið að komast að. Víst er þessum dómsmálum
lokið. Bókinni er heldur ekki ætlað að vera málsskot til almennings á niður-
stöðum þessara tilteknu dómsmála. Hún er skrifuð af allt öðrum ástæðum.
Erindi hennar er að kynna, hvaða réttarástand raunverulega ríkir á þess-
um sviðum, þegar á reynir við dómstólana. Erindi hennar er einnig að varpa
þeirri spurningu til lesandans, hvort hann vilji hafa þetta svona. Ef hann er
135