Tímarit lögfræðinga - 01.06.1989, Blaðsíða 49

honum, ef borið er saman við skýringargögn, er ákvæðið varða, og
þungvægar og hefðhelgaðar meginreglur samninga- og kauparéttar
um samningafrelsi og skuldbindingargildi samninga. Ákvæði 29. gr.
mætti, hvað sem öðru líður, vera skýrara, þannig að það veiti ótvíræða
leiðbeiningu þeim til handa, er fást við verslun og viðskipti, eða hjálpi
neytendum til að glöggva sig á réttarstöðu sinni.
Sá dómur Hæstaréttar, er hér verður gerður að umræðuefni og upp
var kveðinn 7. mars s.l., er vissulega athyglisverður af ýmsum ástæð-
um. 1 því sambandi má einkum nefna, að Hæstiréttur hefur ekki áður
fjallað um skýringu þessa ákvæðis, enda þótt það hafi nú staðið í lög-
um í meira en áratug og ætla mætti að iðulega geti reynt á það í við-
skiptum manna á milli. Þá hefur dómurinn tvímælalaust leiðbeiningar-
gildi, a.m.k. innan tiltekinna marka, sem ætti að vera kærkomið lærðum
sem leikum. 1 dóminum koma einnig fram röksemdir og ummæli, sem
eru með nokkuð óvenjulegum hætti, og einnig vekur m.a. athygli, að
í dóminum birtist annar skilningur á eðli ákvæðisins í 29. gr. en við-
tekinn er meðal danskra fræðimanna um sambærilegt ákvæði í þar-
lendum lögum. Héraðsdómurinn í máli þessu (sem mér vitanlega er
jafnframt sá eini, er gengið hefur um skýringu þessa lagaákvæðis),
er einnig athyglisverður, einkum vegna þess að þar kemur að nokkru
fram annar skilningur á efni ákvæðisins en í dómi Hæstaréttar, en
þó er niðurstaða héraðsdómara vel grunduð og studd rökum, sem a.m.k.
eru umræðuverð, þótt una verði við dóm hins æðri réttar.
Málsatvik eru sem hér segir: Bóndinn H keypti dráttarvél af fyrir-
tækinu I hf. í Reykjavík í ársbyrjun 1984. Ábyrgðarskírteini frá
seljanda fylgdi vélinni og tók kaupandi við því og staðfesti með undir-
skrift sinni. 1 skírteininu voru svohljóðandi skilmálar:
„Með skírteini þessu er vélarkaupanda veitt ábyrgð, sem tekur til
verksmiðju- og/eða efnisgalla í tækinu, skv. eftirfarandi skilgreiningu:
Ábyrgðin miðast við allt að 12 mánuði frá afhendingardegi, en fellur
úr gildi eftir að 1200 vinnustundum er náð. — Ábyrgðin tekur þá
og því aðeins gildi að kaupandi, — eða móttakandi fyrir hans hönd —,
staðfesti þessa skilmála með undirskrift sinni á meðfylgjandi móttöku-
kvittun og endursendi hana seljanda tafarlaust. — Vélarhlutir sem
reynast gallaðir og ábyrgðin nær til, bætast með nýjum hlutum eða við-
gerð eftir ákvörðun seljanda. Bótagreiðsla af hálfu seljanda er innt
af hendi eftir á, þegar gallaðir vélahlutir hafa verið mótteknir frá
vélareiganda. — Vinna við ísetningu varahluta eða viðgerðir, skal fram-
kvæmd í dagvinnu á verkstæði, sem aðalumboð ákveður. Aðalumboð
gerir upp kostnað við verkstæði beint, enda hafi fullar upplýsingar
127