Tímarit lögfræðinga - 01.05.1991, Side 30

tveimur réttarsviðum lýstur saman. Óbeinum áhrifum afleidds bandalagsréttar
verður ekki jafnað við áhrifamátt innlendrar forgangsreglu. Tilskipanir Banda-
lagsins hafa einungis óbein áhrif nema Dómstóllinn hafi mælt fyrir á annan veg í
undantekningartilviki; þau ganga þannig almennt ekki fyrir landslögum. Að
vísu er hægt að nota efni og markmið tilskipunarinnar sem túlkunarviðmið þegar
sett eru lög í aðildarríkjunum sem eiga að hrinda því í framkvæmd. Mun þá
löggjafinn í vafatilfellum vilja laga lögin að tilskipuninni, en hún verður hins
vegar ekki skilin sem bindandi túlkunarregla, sem gangi fyrir öllum öðrum
reglum um túlkun. Að öðrum kosti væri því játað afdráttarlaust að bandalags-
réttur væri hafinn yfir 1. mgr. 24. gr. stjórnarskrárinnar og að Evrópubandalagið
væri sambandsríki. Vegna áreksturs við bandalagsreglu, sem aðeins hefur óbein
áhrif, getur enginn þýskur dómstóll virt að vettugi lög sem sett eru á grundvelli
tilskipunar því að það væri brot á 1. mgr. 100. gr. og 3. mgr. 20. gr.
stjórnarskrárinnar. Hins vegar er heimilt í vissum tilvikum að vísa máli til
Dómstólsins, en hann getur kveðið á um bein áhrif tilskipunar og veitt henni
þannig forgang í undantekningartilvikum.12 En við það að neytt er réttar til að
leita úrlausnar Dómstólsins eykst líka ábyrgð dómaranna frá aðildarríkjunum.
III.
Heimild til þessa er að finna í 177. gr. EBE-samningsins, en hún hljóðar svo:
Dómstóllinn sker úr meö forúrskurði:
a) um túlkun samningsins
b) um gildi og túlkun ákvarðana stofnana Bandalagsins.
c) um túlkun samþykkta þeirra stofnana sem Ráðið stofnsetur þegar svo er kveðið á í
samþykktunum.
Nú kemur upp álitaefni af þessu tagi í máli sem rekið er fyrir dómi í einu af aðildarrtkjum
Bandalagsins, og getur þá dómurinn. telji hann úrlausn álitaefnisins nauðsynlega. óskað
úrlausnar Dómstólsins um það, áður en dómur er upp kveðinn.
Nú kemur upp álitaefni af þessu tagi í máli sem rekið er fyrir dómi í einu af aðildarríkjum
Bandalagsins, og því máli verður ekki skotið til æðri dóms. og ber þá dómstólnum sem með
málið fer að leita úrlausnar Dómstólsins um álitaefnið.
Dómstólar í aðildarríkjunum hafa einir heimild til að leita forúrskurðar.
Þannig er málsaðilum, stofnunum Bandalagsins, stjórnvöldum í aðildarríkjun-
um, dómstólum annarra ríkja og alþjóðlegum dómstólum þetta óheimilt.11 Allir
dómstólar í aðildarríkjunum hafa þessa heimild, en viðkomandi dómstóll getur
þó ekki gengið út frá því að álitaefni í skilningi 177. gr. sé komið upp aðeins
vegna þess að málsaðili heldur því fram, t.d. vegna ágreinings um málskilning.
Þvert á móti leysir hann úr því af sjálfsdáðum hvort þörf er á að skera úr álitaefni
12 Di Fabio, NJW 1990. 947 (953)
13 Groeben-Boeckh-Thiesing-Ehlermann, Komm. zum EWG-Vertgang, Rdnr. 17 zu 177
28