Tímarit lögfræðinga - 01.09.1992, Blaðsíða 32

í 59 gr. finnsku stjórnarskrárinnar'7 er svofellt ákvæði:
Vackes átal mot... medlem i högsta domstolen ... för lagstridigt förfarande i ámbetets
utövning, handlágges árendet av ... rigsrátt.
og í 91. gr.:
Alla domare átnjuta ráttigheten at icke annorlunda án efter laga rannsakning och dom
kunna förklaras sina tjenster förlustiga.
Nánari ákvæði um frávikningu dómara eru í Statstjánstemannalag 24.10.1986/
755, 15. kap. Skv. 69. gr. á dómari að víkja ef hann hefur misst starfsgetu. Víki
hann ekki góðfúslega veitir viðkomandi dómstóll honum færi á að tjá sig og víkur
honum að svo búnu frá störfum. Skv. 91. gr. stjórnarskrárinnar verður dómari
ekki fluttur í annað embætti nema verið sé að koma nýrri skipan á dómstólana.
Skv. 2. mgr. 70 gr. starfsmannalaganna getur veitingarvaldshafinn veitt dómara
lausn ef hann hliðrar sér hjá að taka við embætti sem honum er tilvísað á
grundvelli stjórnarskrárákvæðisins.
Belgíska stjórnarskráin frá 1831 var mjög höfð til hliðsjónar við samningu
stjórnarskrárfrumvarpsins sem stjórnin lagði fyrir Ríkisþingið 1848.48 2. mgr.
100. gr. hennar hljóðar svo:
Aucun juge ne peut étre privé de sa place ni suspendu que par un jugement - Eenen
regter kan van zyne bediening niet berooft of obgeschort worden, anders dan by een
vonnis.49
Hér fer ekkert milli mála. Dómara verður ekki vikið frá um stundarsakir
nema með dómi. Af einhverjum ástæðum hafa dönsku stjórnlaganefndarmenn-
irnir ekki viljað fylgja þessu fordæmi, en ekkert verður ráðið með vissu af
lögskýringargögnum um ástæður þess. Ákvæði sama efnis er í 3. mgr. 117. gr.
hollensku stjórnarskrárinnar50,2. mgr. 91. gr. stjórnarskrár Lúxemborgarfrá 17.
október 186851 og 107. gr. stjórnarskrár Ítalíu frá 27. desember 1947.
Samkvæmt 2. mgr. 97. gr. þýsku stjórnarskrárinnar frá 23. maí 1949 verða
fastskipaðir embættisdómarar Sambandsins ekki sviptir störfum um stundar-
47 Regeringsform för Finland 17.7.1919/94.
48 Politikens Danmarkshistorie 10, s. 283.
49 Bulletin officiel (203). Þetta ákvæði stendur enn óhaggað, sbr. Senelle, s. 188. Að því er varðar
þau ákvæði sem hér eru til skoðunar verður þess ekki vart af lögskýringargögnum að belgíska
stjórnarskráin sé fremur höfð til hliðsjónar en aðrar. í umræðunum er jöfnum höndum vitnað til
norrænna, niðurlenskra, þýskra, franskra og bandarískra stjórnarskráa, auk breskra stjórnskipunar-
reglna.
59 De leden van de rechterlijke macht... - 3. In de gevallen bij de bepalld kunnen ... door een bij de
wet aangewesen, tot de rechtlijke macht behorend gerecht woredn geschorst of ontslagen.
31 Um réttarstöðu stjórnsýsludómendanna í Ríkisráðinu sjá Schockweiler, s. 10.
110