Tímarit lögfræðinga - 01.12.1994, Blaðsíða 33

gangsetning var ákveðin. Yfirlækni bar að gefa nákvæm fyrirmæli um hvemig staðið
skyldi að fæðingunni, áður en hann yfirgaf spítalann, þar á meðal á hvaða stigi skyldi
leita til hans eða annarra, sem hæfir voru til að grípa inn í fæðinguna. Slík fyrirmæli
komu ekki fram“.
I þeim dómum, sem gengið hafa nú á síðustu árum, hefur það komið æ skýrar
í ljós, hversu miklu varðar að skrá vel allt sem gerist í meðferðinni. Oftast kem-
ur þetta fram í mati á sönnun og sönnunarbyrði, en stöku sinnum er um að ræða
sök í sjálfu sér, sem talin er leiða til tjóns. I dómi Hæstaréttar frá 24. febrúar
1994 segir: „Hann (þ.e. læknirinn) skráði ekki í sjúkradagbók hvernig skoðunin
fór fram. Sú skráning hefði getað leitt til þess að tilefni hefði þótt til að kanna
áverkann nánar, t.d. þegar stúlkan fór í saumatöku“.
5. SAMÞYKKI, UPPLÝSINGAR
Eitt af því, sem er hvað sérkennilegast við skilyrði bótaábyrgðar sjúkrahúsa, er að
þess er krafist, að sjúklingur sé ekki tekinn til meðferðar eða aðgerðar án samþykkis
hans. Ef aðgerð er gerð án samþykkis sjúklingsins getur það leitt til bótaábyrgðar.
Krafa hefur verið gerð um það um aldir, að sjúklingur samþykkti aðgerð, ef
því verður við komið. Um það veit ég elstan dóm enskan, Slater vs. Baker and
Stapleton frá 1767, en Baker, sem var skurðlæknir, og Stapleton, sem var lyf-
sali, meðhöndluðu Slater við fótbroti. Þeir brutu fótinn upp aftur til þess að
reyna nýtt áhald. Hann fékk bætur vegna þess að honum var ekki sagt, hvað til
stæði og samþykki lá þar af leiðandi ekki fyrir, en meðferðin hafði í sjálfu sér
engan lækningatilgang.
En það er ekki nóg að fá samþykkið, það þarf einnig að liggja fyrir, að sjúk-
lingur hafí fengið upplýsingar um það sem til stendur. í 10. gr. læknalaga nr.
53/1988 segir: „Lækni ber að jafnaði að upplýsa sjúkling um ástand, meðferð
og horfur“. Þetta ákvæði er eftir því sem ég best veit nýtt. Ég tel þó, að þessi
regla hafi verið talin í gildi hér sem venjuregla fengin erlendis frá.
Nokkrum sinnum kemur fyrir í dómum tilvísun til reglunnar.
í dómi Héraðsdóms Reykjavíkur 5. febrúar 1993, var fjallað um fegrunaraðgerð, sem
kölluð var svuntuaðgerð. I dóminum segir m.a.: „Öðrum þræði byggir stefnandi bóta-
kröfu sína á því, að læknirinn, sem aðgerðina framkvæmdi hafi ekki varað hana við þeirri
áhættu sem aðgerðinni var samfara". Og síðar í dóminum segir: „Af gögnum málsins
verður ekki ráðið hvort þær afleiðingar skurðaðgerðarinnar varðandi skerta athafna- og
starfsgetu, sem lýst er í framangreindu örorkumati og sem örorka stefnanda virðist að
verulegu leyti byggð á, hafi komið til tals eða verið fyrirsjáanlegar áður en umrædd
aðgerð var framkvæmd. Af hálfu aðila var ekki talin þörf á því að leita sérstaklega álits
Læknaráðs í þessu sambandi, þrátt fyrir ábendingu dómsins þar um. Þegar þetta er virt
verður ekki heldur talið að stefnandi geti byggt bótakröfu á þeim grundvelli að læknirinn
sem aðgerðina framkvæmdi hafi ekki varað hana við afleiðingunum".
Dómi þessum mun hafa verið áfrýjað en er ólokið í Hæstarétti.
257