Tímarit lögfræðinga - 01.05.1995, Blaðsíða 33

af EB-dómstólnum þar sem talið var að þessar ráðagerðir væru andstæðar Róm-
arsáttmálanum.4
Samkvæmt tilvitnaðri bókun 34 er sett það skilyrði fyrir heimild dómstóla í
EFTA-ríkjum til að leita eftir forúrskurði EB-dómstólsins, að viðkomandi rfki
hafí tilkynnt um að það hygðist nýta sér bókunina og heimila dómstólum sínum
að leita eftir forúrskurðum til EB-dómstólsins. Ríki ber ekki skylda til að nýta
sér þessa heimild.5
3. HVAÐ ER RÁÐGEFANDI ÁLIT?
Fyrirmynd 34. gr. ESE-samningsins er að fínna í 177. gr. Rómarsáttmálans. í
því ákvæði er EB-dómstólnum fengið vald til að kveða upp forúrskurði
varðandi túlkun Rómarsáttmálans og ákvæða EB-réttar sem af honum leiða. í
2. mgr. 177. gr. segir að komi álitaefni af þessu tagi upp fyrir dómstóli í aðildar-
ríki EB, geti sá dómstóll, ef hann telur að úrskurður um álitaefnið sé nauðsyn-
legur áður en dómur er kveðinn upp, óskað úrskurðar EB-dómstólsins um
túlkun ákvæðisins. í 3. mgr. segir síðan, að komi slíkt álitaefni upp fyrir dóm-
stóli í aðildarríki og úrlausn þess sæti ekki málskoti samkvæmt landslögum,
skuli vísa málinu til EB-dómstólsins.
Tilgangurinn að baki 177. gr. sáttmálans er að tryggja samræmda beitingu og
túlkun EB-réttarins í aðildarríkjum ESB. Mismunandi túlkun og beiting reglnanna
í einstökum aðildarríkjum er til þess fallin að vinna gegn þeirri einingu sem að er
stefnt með samstarfinu innan ESB. Frá þessu sjónarmiði má segja að framkvæmd
ákvæðisins feli í sér eins konar samvinnu milli EB-dómstólsins og dómstóla að-
ildarríkjanna. Samvinnu sem miðar að því að markmið þess efnahagslega og við-
skiptalega samstarfs, sem Rómarsáttmálinn mælir fyrir um, náist. Forúrskurðir eru
mjög mikilvægur þáttur í starfsemi EB-dómstólsins og hefur hann sett fram marg-
ar af grundvallarreglum EB-réttarins í slíkum úrskurðum.6
4 Sjá hér álit EB-dómstólsins, Opinion 1/91 ECR [1991] I 6079, einkum mgr. 54-65.
5 í athugasemdum við 107. gr. og bókun 34 í greinargerð með frumvarpi til laga um Evrópska
efnahagssvæðið segir, að slík heimild til handa íslenskum dómstólum myndi krefjast laga-
heimildar og jafnvel stjómarskrárbreytingar, sbr. Alþt. A 1991-1992, bls. 5895.
6 Um forúrskurði sjá t.d. Stefán Má Stefánsson: Evrópuréttur. Réttarreglur og stofnanir
Efnahagsbandalagsins, Reykjavík 1991, bls. 221-238; L. Neville Brown og Francis J.
Jacobs: The Court of Justice of the European Communities, London 1989, bls. 169-203;
Henry G. Schermers: Judicial Protection in the European Communities. 5. útg. R Deventer-
Boston 1992, bls. 390-446; Mark Brealey og Mark Hoskins: Remedies in EC Law. London
1994, bls. 125-152. Af ritum á öðrum norrænum málum en íslensku má t.d. nefna: Claus
Gulmann og Karsten Hagel Sorensen: EF-ret. 2. útg. Kaupmannahöfn 1993, bls. 273-300;
Sten Pálson og Carl Michael Quitzow: EG-rátten. Ny rdttskalla i Sverige, Stockholm 1993,
bls. 114-117. Olof Allgárdh, Johan Jacobsson og Sven Norberg: EG och EG-ratten,
Stockholm 1993, bls. 147-152 og Per Christiansen: EF-domstolen og Fellesskapets pros-
essrett. Inledning til Domstolens organisasjon, kompetanse og rettergang. Oslo 1994, einkum
bls. 407-435.
137