Tímarit lögfræðinga - 01.05.1995, Síða 48

almennar reglur. Þá er það ennfremur skilyrði að EFTA-dómstóllinn hafi ekki
veitt gjafsókn í málinu. Akvæði um gjafsókn vegna reksturs máls fyrir EFTA-
dómstólnum er að finna í 72., sbr. og lokaákvæði 97. gr. starfsreglnanna. í 2.
mgr. 4. gr. laga nr. 21/1994 kemur fram að sé gjafsókn veitt samkvæmt 1. mgr.
sömu greinar eigi gjafsóknarhafi rétt á að fá útlagðan kostnað af rekstri málsins
fyrir EFTA-dómstólnum endurgreiddan þótt því sé ekki lokið fyrir dómstólnum
hér á landi. Þetta gildir þó ekki um þóknun umboðsmanns hans fyrir flutning
málsins fyrir EFTA-dómstólnum, en fjárhæð hennar ber að ákveða í dómi í
aðalmálinu eftir almennum reglum. Ef gagnaðili verður dæmdur til að greiða
gjafsóknarhafa málskostnað í aðalmálinu er dómara heimilt við ákvörðun máls-
kostnaðar að horfa framhjá kostnaði gjafsóknarhafans af öflun álits EFTA-dóm-
stólsins, þannig að hann falli á ríkissjóð.
6. LOKAORÐ
Akvæði 177. gr. Rómarsáttmálans um forúrskurði hefur reynst afar mikilvægt
úrræði við framkvæmd EB-réttarins innan aðildarríkjanna. Forúrskurðarmál eru
jafnan stór hluti af þeim málum sem rekin eru fyrir EB-dómstólnum hverju
sinni. Með þessu úrræði hefur í ríkum mæli verið stuðlað að samræmdri beit-
ingu og túlkun ESB-réttarins innan aðildarríkja Evrópusambandsins. Tilgangur
ákvæðis 34. gr. ESE-samningsins er hinn sami. Samræmd túlkun og beiting
EES-reglna er að sjálfsögðu meginforsenda þess að markmið samningsins um
myndun öflugs og einsleits Evrópsks efnahagssvæðis, er grundvallist á sam-
eiginlegum reglum og sömu samkeppnisskilyrðum, náist. Þótt 34. gr. ESE-
samningsins feli aðeins í sér heimild til að leita álits EFTA-dómstólsins, sem
auk þess er ekki bindandi, er ástæða til að ætla að þetta úrræði geti á sama hátt
reynst mikilvægt til að ná fram samræmdri beitingu og túlkun EES-réttarins í
aðildarríkjunum. Urræðið getur í reynd komið á samvinnu milli EFTA-dóm-
stólsins og dómstóla aðildarríkja, sem miðar að því að framangreindu markmiði
verði náð. Alveg sérstaka þýðingu hlýtur úrrræðið að hafa á meðan dómarar og
lögmenn í einstökum ríkjum eru að tileinka sér og ná tökum á því réttarsviði
sem EES-rétturinn er. Raunveruleg þýðing úrræðisins í framtíðinni veltur fyrst
og fremst á afstöðu dómara í aðildarríkjum til þess. Þar sem aðeins er um heim-
ild að ræða til að leita álits en ekki skyldu, skiptir máli að dómarar og lögmenn
þekki úrræðið og séu jákvæðir gagnvart því að notfæra sér það til að létta sér
störfin og til að stuðla að því eftir mætti að túlkun EES-réttar sé í samræmi við
það sem gerist í öðrum ríkjum á EES-svæðinu.
RITASKRÁ:
Alþingistíðindi
Claus Gulman og Karsten Hagel Sprensen: EF-ret. 2. útg. Khöfn 1993.
Dómur EFTA-dómstólsins í máli nr. E-l/94 frá 16. desember 1994.
European Court Reports (ECR).
152