Tímarit lögfræðinga - 01.12.1996, Blaðsíða 18

EES-samningnum ef ákvæði hans eru þannig orðuð að unnt er að beita þeim
beint, þ.e. ef þau eru nægilega skýr og óskilyrt. Dómstóll í aðildarríki sem við
þessar aðstæður telur nauðsynlegt til að hann geti kveðið upp dóm að komast
að niðurstöðu um hvort ákvæði í EES-samningnum, sem er komið til fram-
kvæmda, sé nægilega skýrt og óskilyrt hlýtur því að geta beðið EFTA-dómstól-
inn urn álit á þessu atriði á grundvelli 34. gr. ESE-samningsins.
I dómi EFTA-dómstólsins segir að hann láti ekki uppi álit á skýringu á
fínnskum lögum. Það sé að öllu leyti verkefni áfrýjunamefndarinnar í þessu máli.
Ljóst sé að áfrýjunamefndin telji sig þurfa að komast að niðurstöðu um hvort 16.
gr. EES sé nægilega skýr og óskilyrt til þess að geta metið hvort hún eigi að hafa
forgang fram yfir önnur ákvæði fínnsks landsréttar. Bókun 35 við EES-
samninginn beri að skýra svo að hún feli í sér skyldu aðildarríkja samningsins til
að veita þeim ákvæðum EES-réttar sem eru nægilega skýr og óskilyrt forgang
fram yfir önnur ákvæði landsréttar. Það sé því ekkert því til fyrirstöðu að EFTA-
dómstóllinn láti uppi álit um það hvort 16. gr. EES fullnægi þessum áskilnaði.
I dóminum er það rakið, að ákvæði 16. gr. sé efnislega sambærilegt við 1. mgr.
37. gr. Rs., sem hafí verið álitin nægilega skýr og óskilyrt eftir að aðlögunar-
tíminn, sem þar er kveðið á um, var liðinn. Ljóst sé að þessi tvö ákvæði kveði
með sama hætti á um skyldu aðildarríkis til að banna án fyrirvara mismunun að
því er varði aðdrætti og markaðssetningu vara þegar um ríkiseinkasölur sé að
ræða. Með hliðsjón af því markmiði EES-samningsins að tryggja einsleitni og
sömu réttarstöðu einstaklinga á öllu efnahagssvæðinu er talið að einnig verði að
skýra 16. gr. svo að hún uppfyllti skilyrðið um að vera nægilega skýr og óskilyrt.
Ráðgefandi álit dómstólsins er þannig:23
1. Ákvæði 11. gr. EES verður að skýra svo að það banni í aðildarríki ráðstafanir sem
fela í sér að ríkiseinkasölur hafi einkaleyfi á innflutningi á áfengi, að svo miklu leyti
sem EES-samningurinn tekur til þess og það er upprunnið í aðildarríkjum samnings-
ins, eða beitingu ákvæða landsréttar, sem varða viðskipti á EES-svæðinu, og mæla
fyrir um samþykki ríkiseinkasölunnar fyrir innflutningi og frjálsri dreifingu slíkrar
vöru, þótt samþykki sé veitt sjálfkrafa. Þá verða slíkar ráðstafanir ekki réttlættar á
grundvelli 13. gr. EES á þeim grundvelli einum að þær miði að því að draga úr
skaðsemi áfengisneyslu fyrir heilsu neytenda, þar sem unnt er að ná því markmiði
með ráðstöfunum, sem fela í minna mæli í sér hindrun á vöruflutningum.
2. 16. gr. EES verður að skýra svo að frá og með 1. janúar 1994 beri að breyta
ríkiseinkasölum, sem bókun 8 við EES-samninginn tekur ekki til, þannig að afnumið
sé einkaleyfi á innflutningi til eins samningsríkis frá öðru á þeim vörum, sem
einkaleyfíð tekur til.
3. Skýra verður 16. gr. þannig, að hún uppfylli það skilyrði, sem felst í bókun 35 við
EES-samninginn, um að vera nægilega skýr og óskilyrt.
23 Sjá EES-viðbæti við Stjórnartíðindi EB nr. 59, 31. desember 1994 [94/EES/59/15].
154