Tímarit lögfræðinga - 01.12.1996, Blaðsíða 53

„óveruleg“, með það að markmiði að komast hjá að breyta skipulagi samkvæmt
meginreglunni og þeirri vönduðu, en jafnframt tímafreku málsmeðferð, sem
hún felur í sér, hefur sveitarstjórn byggt ákvörðun sína um meðferð máls á
grundvelli ómálefnalegra sjónarmiða og misbeitt þannig valdi sínu við val á
leiðum til úrlausnar máls. Þegar brotið er í bága við þessa óskráðu meginreglu
við skipulagsbreytingu með þessum hætti getur það valdið ógildingu skipu-
lagsbreytingarinnar.10
4. STARFSLOK OPINBERS STARFSMANNS
4.1 Inngangur
Hætta á misbeitingu valds við val á leiðum hefur veigamikla þýðingu þegar
tekin er ákvörðun um starfslok opinbers starfsmanns. í því sambandi skiptir
höfuðmáli, hver ástœða starfslokanna er. Ef ástæðan fyrir starfslokum starfs-
manns er brot hans á starfsskyldum sínum, hefur stjórnvald almennt ekki val um
það, í hvaða farveg málið er lagt.11 Að þessu leyti setja lög stjómunar-
heimildum yfirmanna í starfsmannamálum þýðingarmikil mörk.
Það ræðst af því, um hvers konar starfsmann er að ræða, hvaða lögum ber að
fylgja við uppsögn eða frávikningu starfsmanns í tilefni af broti hans á starfs-
skyldum sínum. Varði slíkt mál embættismann, ber að fara með það skv. 21. gr. og
6. kafla laga nr. 70/1996, um réttindi og skyldur starfsmanna ríkisins. Snerti slíkt
mál aðra ríkisstarfsmenn en embættismenn (almenna ríkisstarfsmenn), ber að fara
með málið skv. 44. gr., sbr. 21. gr. laga nr. 70/1996. Þegar slík mál varða opinbera
starfsmenn sveitarfélaga, er það sérstakt rannsóknarefni hverju sinni hvaða reglur
gildi í hlutaðeigandi sveitarfélagi um starfsmenn þess. í samþykktum sveitarfél-
aga eru oft eyðutilvísanir til laga nr. 38/1954, um réttindi og skyldur starfsmanna
rfkisins.1 - Snerti slrkt mál aftur á móti kennara eða skólastjómanda grannskóla,
ber að fara með málið skv. 7.-11. gr. laga nr. 72/1996, um réttindi og skyldur
kennara og skólastjómenda grunnskóla, en þau eru nánast samhljóða ákvæðum
laga nr. 38/1954. í öllum framangreindum tilvikum ber að fylgja ákvæðum
10 Christensen, B., Forvaltningsret-Opgaver, hjemmel, organisation, bls. 218-219 og sami
höfundur: Forvaitningsret-Domstolsprpvelse afforvaltningsakter, bls. 100.
11 Sbr. dóm Hæstaréttar frá 11. maí 1995 og til hliðsjónar FOB 1987:192.
12 Sjá t.d. 1. mgr. 66. gr. samþykktar nr. 372/1996, um stjóm ísafjarðarbæjar og fundarsköp
bæjarstjómar, en þar segir: „Fastráðnir starfsmenn bæjarfélagsins skulu ráðnir til óákveðins
tíma með gagnkvæmum 3 mánaða uppsagnarfresti miðað við mánaðamót. Þeir hafa réttindi
og skyldur opinberra starfsmanna sbr. lög nr. 38/1954 eftir því sem við á”.
Eyðutilvísanir í samþykktum sveitarfélaga til laga um réttindi og skyldur starfsmanna
ríkisins, sem settar voru fyrir 1. júlí 1996, ber almennt að skýra svo að þær vísi til laga nr.
38/1954, sem þá vom í gildi, enda þótt númer þeirra laga sé ekki tekið fram. Lög nr. 70/1996,
um réttindi og skyldur starfsmanna ríkisins, sem gildi tóku 1. júlí 1996, gilda ekki um starfs-
menn sveitarfélaga, sbr. 1. gr. laganna. Af þeim sökum svo og vegna meginreglunnar um
sjálfsstjóm sveitarfélaga standa slíkar eyðutilvísanir óbreyttar og vísa áfram til laga nr.
38/1954 eða allt þar til sveitarstjórn hefur sjálf tekið löglega ákvörðun um breytingu á
samþykktum sínum.
189