Tímarit lögfræðinga - 01.10.1998, Qupperneq 49

í 3. mgr. 37. gr. er gert ráð fyrir því að annað foreldri geti gert sérstaka kröfu
um úrskurð um umgengni séu foreldrar ekki sammála um það hvernig um-
gengni skuli háttað. Er síðan kveðið nánar á um vald sýslumanns til að ákveða
hvernig umgengni skuli háttað og þá að teknu tilliti til hags og þarfa barnsins.
Meginregla 37. gr. barnalaga er sú að foreldrar semji um það hvernig um-
gengni skuli háttað á milli þeirra og barna þeirra. Gerir löggjafinn ráð fyrir því
að foreldrar skipi þessum málum sínum sjálfir og er það talið bæði foreldrum
og börnum fyrir bestu.
Undantekningin frá meginreglunni er þegar foreldrar ná ekki samkomulagi
og þurfa að óska eftir íhlutun yfirvalds til að skera úr ágreiningi þeirra. Einnig
er ákveðin eftirlitsskylda lögð á yfirvald til þess að verja hag bama séu foreldrar
ekki færir um það.
3. 38. GR. BARNALAGA NR. 20/1992
Með setningu 38. gr. laga nr. 20/1992 hefur löggjafinn ákveðið úrræði fyrir
það foreldri sem ekki fer með forsjá barns og er tálmað af hinu foreldrinu að
rækja lögbundna skyldu sína um umgengni og samneyti við barn sitt. Úrræði
þetta eru dagsektir sem sýslumaður úrskurðar og lagðar eru á það foreldri sem
kemur í veg fyrir umgengni. Renna dagsektir þessar í ríkissjóð.
Segir svo í 38. gr. að tálmi foreldri sem hefur forsjá bams hinu foreldrinu að
njóta umgengnisréttar við barnið er úrskurðaður hefur verið geti sýslumaður þá
að kröfu þess skyldað þann sem með forsjá barnsins fer til að láta af tálmunum
að viðlögðum dagsektum að fjárhæð allt að kr. 5.000. Einnig segir að dagsektir
verði ekki lagðar á fyrr en að liðnum málskotsfresti þeim er greinir í 74. gr. eða
fyrr en úrskurður ráðuneytisins um umgengni er genginn ef máli hefur verið
skotið þangað.
Hér vaknar spurningin hvort eingöngu þeir sem ekki hafa náð samkomulagi
um umgengni við forsjárforeldri og krafist hafa úrskurðar sýslumanns um um-
gengni, sbr. 3. mgr. 37. gr., hafi þetta réttarfarsúrræði.
4. ÚRSKURÐUR DÓMSMÁLARÁÐUNEYTIS 28. NÓVEMBER 1997
Þann 28. nóvember 1997 kvað dómsmálaráðuneytið upp úrskurð í máli þar
sem forsjárlaust foreldri krafðist úrskurðar um dagsektir vegna brota á um-
gengnissamningi.
Aðdragandi málsins var sá að við sambúðarslit aðila fór faðirinn í forsjármál
og krafðist forsjár yfir ungum syni aðila. Var gerð dómsátt fyrir Héraðsdómi
Reykjavíkur um að móðirin færi með forsjána og var grundvöllur þeirrar sáttar
rúmur umgengnisréttur barns og föður.
Samningurinn um umgengnina var síðan sendur sýslumanni til staðfestingar.
Var samningurinn staðfestur þann 27. janúar 1997 án nokkurra athugasemda frá
sýslumanni um að hann sæi einhverja meinbugi á fyrirkomulagi þessu.
Þegar umgengnisamningurinn átti að koma til framkvæmda urðu misbrestir
217