Tímarit lögfræðinga - 01.10.1998, Síða 70

isréttar vegna vangoldinna félagsgjalda. Samkvæmt samþykktum lögmanna-
félagsins njóta einungis skuldlausir félagsmenn atkvæðisréttar. K kvaðst þá
þegar hafa vikið af fundi en síðar hefði hann frétt að fundurinn hefði samþykkt
að þeir sem skulduðu fengju samt sem áður að kjósa. K taldi þetta grófa lög-
leysu og valdníðslu en með því að skylduaðild væri að félaginu gæti félagið
ekki svipt hann kosningarétti og kvað þetta ástæðu þess að hann neitaði greiðslu
félagsgjalda frá þeim tíma.
Meginmálsástæða K var hins vegar sú að lögmannafélagið hefði í starfsemi
sinni farið langt út fyrir starfssvið sitt samkvæmt lögum nr. 61/1942 og félags-
gjöld væru nýtt til ýmiss konar félagsmálastarfsemi, t.d. utanlandsferða ein-
stakra meðlima, orgelkaupa, sumarhúsareksturs, íþróttaiðkunar, spilamennsku,
jólaskemmtana o.fl. Hann byggði á því að lögin um málflytjendur gerðu
einungis ráð fyrir stjórnsýslustarfsemi í félaginu og engar lagaheimildir væru til
þess að krefjast gjalds af honum til að standa straum af öðrum kostnaði en hlyt-
ist af lögboðnu hlutverki félagsins. Lögmannafélagið stæði fyrir ýmiss konar
félagsmálastarfsemi sem ekki væri skylduaðild að samkvæmt lögum nr.
61/1942 en sem skylduaðildarfélag ætti starfsemi félagsins að einskorðast við
stjórnsýslustörf eins og lögin gerðu ráð fyrir. K lýsti því yfir að hann hafnaði
ekki aðild að lögmannafélaginu í stjórnsýslulegum tilgangi í samræmi við lög
nr. 61/1942, heldur aðeins fjárkröfum félagsins varðandi svokallaðan félags-
málapakka. K viðurkenndi skylduaðild sína að félaginu að svo miklu leyti sem
það einskorðaði starfsemi sína við stjómsýslu- og úrskurðarhlutverk sitt að
opinberum rétti og vefengdi ekki að skylduaðild að því væri í samræmi við 2.
málsl. 2. mgr. 74. gr. stjskr .
í dómi Hæstaréttar segir að lögmannafélagið eigi lögbundnu hlutverki að
gegna sem tengt sé þeim réttindum sem veitt séu málflutningsmönnum. Hæsti-
réttur leggur áherslu á að K viðurkenni skvlduaðild sína að félaginu að því
er varði hina lögbundnu starfsemi þess og sé reiðubúinn að greiða árgjald til
þess að standa undir henni. Hæstiréttur kemst að þeirri niðurstöðu að skyldu-
aðild að lögmannafélaginu heimili ekki stjórn félagsins að krefja félags-
menn um önnur gjöld en þau sem þurfí til að sinna hinu lögboðna hlut-
verki. í dóminum er bent á að tilgangur félagsins samkvæmt samþykktuni
þess sé að gæta hagsmuna félagsmanna og hann sé þannig víðtækari en
lögboðið hlutverk félagsins. Fram sé komið að þó nokkur hluti af
fjárhagslegum umsvifum félagsins sé fyrir utan hin lögbundnu verkefni og
það sé viðurkennt af þess hálfu að það sinni öðrum verkefnum. Með því að
lögmannafélagið hafi ekki orðið við þeini áskorun K undir rekstri málsins að
aðgreina kostnað af starfsemi félagsins eftir því hvaða þættir hennar teldust
nauðsynlegir vegna hins lögboðna hlutverks og hverjir ekki taldi Hæstiréttur að
sýkna yrði K af kröfum félagsins.
4.3.2 Meginreglur félagaréttar um sjálfræði og minnihlutavernd
Eins og áður sagði þá hefur skipan og starfsemi lögmannafélagsins verið
238