Tímarit lögfræðinga - 01.10.1998, Blaðsíða 72

4.3.3 Aðgerðaleysi félagsmannsins í lögmannafélaginu kom ekki að sök
Það vekur athygli að lögmaðurinn K sá ekki ástæðu til að beita félags-
réttindum sínum til að reyna að hafa áhrif á eða breyta starfsemi félagsins en
hann hafði verið félagsmaður frá árinu 1962. Ekki verður séð að hann hafi öll
þessi ár mótmælt starfsemi félagsins á vettvangi þess, gert tillögur um ráðstöfun
félagsgjalda eða hlutast til um sundurliðun þeirra og fyrir dóminum gerði hann
ekki kröfu um ógildingu tiltekinna ákvarðana, hvorki þeirra sem voru grund-
völlur umdeildra félagsgjalda eða ákvörðuninni um félagsgjaldið, eins og legið
hefði beinast við samkvæmt reglum félagaréttar. Eftir aðalfundinn 1994 neitaði
hann einfaldlega að greiða félagsgjöldin.
Héraðsdómur Reykjavíkur horfði til tómlætis K sem félagsmanns og leysti
úr ágreiningnum eftir meginreglum félagaréttar. Dómurinn komst að þeirri nið-
urstöðu að skylduaðild að lögmannafélaginu legði þær skyldur á herðar stjórn
félagsins að krefja ekki þá félagsmenn sem þess óska um önnur aðildargjöld en
þau sem þyrfti til að sinna lögboðnu hlutverki þess og enn fremur að vafi kynni
að leika á því að mörg verkefna félagsins féllu þar undir. Héraðsdómur taldi
hins vegar að til þess yrði að líta að félagið hefði verið rekið í samræmi við
samþykktir og samþykkt aðalfundar ár hvert. Ekki yrði séð af gögnum málsins
að fram hefðu komið mótmæli gegn einstökum þáttum starfseminnar hvorki frá
K né öðrum félagsmönnum. Það væri fyrst í greinargerð K sem hann mótmælti
greiðslu aðildargjalda af þeim sökum að starfsemin væri orðin of víðtæk. Þar
viðurkenndi hann skyldu til að greiða félagsgjöld vegna stjórnsýsluþáttar
félagsins. K viðurkenndi þannig aðild sína að starfsemi félagsins að hluta og
greiðsluskyldu vegna hennar án þess þó að gera kröfu um lækkun árgjalds. Af
þessum sökum taldi héraðsdómur að hafna yrði kröfu um sýknu.
Niðurstaða héraðsdóms er í samræmi við meginreglur félagaréttar en þar er
það viðurkennt sjónarmið að mikilvægt sé fyrir félög og stjórn þeirra að geta
treyst á gildi ákvarðana sem teknar eru innan félagsins. Þess vegna er gerð sú
krafa til félagsmanna að þeir geri gangskör að því að fá hnekkt ákvörðunum
sem þeir telja ólögmætar. Sú meginregla gildir því um almenn félög að félags-
maður sem hefur viðurkennt ákvörðun eða sýnt af sér tómlæti gagnvart henni
kann að glata rétti til að bera fyrir sig ágalla á henni.28
Eins og héraðsdómur komst Hæstiréttur að þeirri niðurstöðu að skylduaðild
að lögmannafélaginu heimilaði ekki stjórn félagsins að krefja félagsmenn um
önnur gjöld en þau sem þyrfti til að sinna lögboðnu hlutverki þess. Olíkt hér-
aðsdómi er hins vegar ekki vikið að tómlæti K eða annarra félagsmanna um
starfsemi félagsins sem um árabil hafði verið þannig háttað að félagsmenn voru
krafðir um félagsgjöld sem félagsmenn máttu vita að væri varið til annarrar
28 Til samanburðar má benda á málshöfðunarfresti samkvæmt þeim lagaákvæðunum sem vísað er
til r nmgr. nr. 27.
240