Tímarit lögfræðinga - 01.12.2003, Page 3

Tímarit
löqfræðinaa
4. hefti • 53. árgangur
desember 2003
MANNRÉTTINDASÁTTMÁLI EVRÓPU
Hinn 3. september sl. voru liðin 50 ár frá því að Mannréttindasáttmáli
Evrópu tók gildi, en þá höfðu tíu ríki fullgilt hann. Forseti íslands undirritaði
fullgildingarskjal íslands 19. júní 1953. Aðild að sáttmálanum var bundin við
aðildarríki Evrópuráðsins og er svo enn. ísland er eitt þeirra ríkja sem aðild hafa
átt að sáttmálanum frá upphafi. Töluverðu hefur verið aukið við sáttmálann á
gildistíma hans og hefur Island fullgilt samningsviðaukana jafnóðum og þeir
hafa verið gerðir. Mannréttindasáttmáli Evrópu mun vera fyrsti sáttmálinn um
mannréttindi sem var skuldbindandi að þjóðarétti, en eins og kunnugt er lög-
tóku Islendingar sáttmálann með lögum nr. 62/1994 sem gildi tóku 30. maí
1994. Það er því stutt í tíu ára afmæli lögtökunnar. Það er án nokkurs vafa að
mannréttindasáttmálinn hefur haft feikimikil áhrif, ekki aðeins vegna þess að
menn hafa getað sótt rétt sinn samkvæmt honum til Mannréttindadómstóls Evr-
ópu, heldur vegna þess og ekki síður að hann hefur sett mót sitt á löggjöf og
löggjafarstörf í aðildarríkjunum. Má þar sem dæmi nefna það sem kemur fram
í grein Ninu Holst-Christensen í þessu hefti tímaritsins um aðferð Dana við að
gæta þess að löggjöf þeirra sé í samræmi við ákvæði Mannréttindasáttmála Evr-
ópu og annarra alþjóðlegra sáttmála um mannréttindi sem þeir eiga aðild að.
Lögfræðingafélag Islands og Mannréttindastofnun Háskóla íslands héldu mál-
þing um mannréttindasáttmálann 26. september sl. í tilefni af hálfrar aldar
afmæli hans.
Eins og fram kemur í grein Bjargar Thorarensen prófessors og ávarpi Bjöms
Bjarnasonar dómsmálaráðherra í þessu hefti tímaritsins var ekki talin þörf á að
breyta neinum íslenskum lögum vegna fullgildingar mannréttindasáttmálans og
er harla líklegt að áhrif hans á íslenska lagasetningu hafi verið hverfandi framan
af, þótt ekki skuli það fullyrt. Sama máli gegndi um íslenska dómaframkvæmd
337