Búnaðarrit - 01.01.1940, Page 50

48
BÚNAÐARRIT
urðum mjólkurbúanna í verð, vegna yfirfullra mark-
aða innanlands, að smjörinu einu undanskildu.
Það koma þvi háværar raddir fram um það, að
bændur eigi að stofna rjómabú eða smjörsamlög, er
sjái um framleiðslu og dreifingu smjörsins. Undan-
rennuna skuli þeir nota heimafyrir til manneldis og
til skepnufóðurs.
I byrjun yfirstandandi aldar, voru stofnuð allmörg
rjómabú. Flestir munu vera sammála um gagn það,
er þau gerðu hinni íslenzku bændastétt. Það eitt ætti
því að nægja, sem hvatning til bænda, til þess að
reyna aftur þessar gömlu aðferðir við mjólkurvinnslu.
Hinar örðugu aðstæður hér heima, standa þó á
margan hátt í vegi fyrir stofnun rjómabúa.
Rjómabú þurfa sérstök hús, og allmikið af vélum
og verkfærum. Stofnkostnaður rjómabús mun nema
allt að 10—15 þús. króna. Fyrir fámennar og fátæk-
ar sveitir er þelta mikið fé, sem bæði er oft erfitt
að afla og standa straum af. Auk þess veldur flutn-
ingur rjómans oft erfiðleikum, þar sem vegir eru
lélegir.
Smjörsamlög eru í þessu tilliti mun hentugri. Nægi-
legt húsnæði fyrir starfsemi þeirra, er til í flestum
sveitum landsins. Það þarf ekki að vera annað en
kjallari, eða stofa á einhverju býli, sem sæmilega
húsaskipan hel'ir. Aðalatriðið er að húsnæðið sé
þrifalegt. Flutningur smjörs er og mun hægari heldur
en ílutningur rjómans.
Kaupfélag Hvammsfjarðar hefir orðið fyrst til að
koma af stað smjörsamlagi. Er áhöldum öllum komið
fyrir í borðsal verkamannaskála þess er kaupfélagið
á í Búðardal og notar fyrir verkamenn yfir slátur-
timabilið.
Stærð stofunnar er hér um bil 5 X 12 álnir. Ráð-
gert er að samlagið fái til samhnoðunar 3—4 smál.
af srnjöri á ári, en mest verði á dag tekið á móti