Dvöl - 01.10.1939, Qupperneq 54

292
DVÖL
„Allt í lagi“
Svar til Jóns Magnússonar skálds.
Eftir séra Pál Þorleifsson á Skinnastað.
Nokkrar athugasemdir hafa
fram komið frá Jóni Magnússyni
skáldi við grein mína „Um islenzka
menning.“
Fyrst steytir hann fót sinn á
ummælum minum um fólkið í
síldinni.
Því miður hefi ég aldrei slitið
skóm á síldarbryggjum né hlotið
sigg í lófa við róður á miðum úti.
En ummæli mín voru byggð á ann-
ars manns sögn.
Aðalsögumaður minn var skóla-
stjóri við barnaskóla, sem hafði
tekið sér ferð á hendur til að
kynnast kjörum síldarfólks, aðbúð
þess og aðstæðum. Þau kynni
leiddu til sorglegrar niðurstöðu og
tók ég nokkra drætti úr lýsingum
hans upp í grein mína. Það voru
hans orð, að hér myndi um að
ræða einn mesta smánarblettinn í
okkar nýmenning, en þau orð
gerði ég að mínum, þar eð mér
fannst ástæða til að halda, að hann
hefði rök að mæla.
Þessa niðurstöðu telur okkar
ágæta ljóðskáld róg og illmæli.
En svo tekur hann af eigin raun
að lýsa allri aðbúð þarna og virð-
ist þá aðeins sanna fréttaburð
kennarans, sem hann vildi þó af-
sanna.
Hann segir: „Það er satt, að að-
búðin á síldarplönunum er á þann
veg, að örðugt er fyrir fólkið að
bera á sér mannsbrag."
Svo sem kunnugt er, er óþrot-
legri birtu og fegurð hellt yfir
vegu norðursins sumar hvert. í
miðri nóttinni er sem logi af gulli
falinna fjársjóða lengst í fjarska
yfir djúpum hafsins.
Og fólkið trúir á æfintýrið,
streymir að hvaðanæfa, kastar nót
í bát og heldur út í leit gullsins.
Daga og nætur er ausið úr kist-
um gullsins. Svo að segja alþjóð
stendur á öndinni eftir að frétta
hvernig austurinn gangi því ekki
einungis afkoma nokkurra einstak-
linga er undir því komin, heldur
gervalls ríkisins.
Væri það ofrausn, þó að um væri
séð, að gullleitarmennirnir nytu
ekki lélegri aðbúðar en fólk flest. Er
það ekki vansæmandi.að hægt skuli
vera að segja, að aðbúð þessa fólks
sé á þann veg, að örðugt sé fyrir
það að „bera á sér mannsbrag"?
Er það ekki smánarblettur á menn-
ingu vorri, að kjörum þess fólks,
sem svo að segja bjargar árlega
fjárhag þjóðarinnar, sé svo komið,
að það varla rísi undir því að geta
talizt menn?