Dvöl - 01.01.1943, Blaðsíða 113

D VÖL
111
Hornkerling* í íslenzku lisla verlii
Eitir Sigurjón friV Þorgcirsstöðnm
Sumri hallar. Langir dagar,
bjartar nætur, falla í val þeirra
augnablika, sem aldrei koma aft-
ur. Það er morgunn. Sólin skín í
heiði.
Tveir menn miklir vexti ríða frá
Hlíðarenda í Fljótshlíð. Gatan
glymur við hófatök hestanna. Þar
fara þeir bræður, Gunnar og Kol-
skeggur.
Alþingi hafði gert þá landræka
i þrjá vetur.
— Heima á Hlíðarenda situr hús-
freyjan í dyngju sinni, „því at hon
var því vön“. Þar var hin gáfaða,
skapstóra kona ókrýnd drottning.
Oft hafði verið þar gleði og há-
reysti, þar voru sagðar hnitmiðað-
ar setningar, þar höfðu stórréeði
verið ráðin, þar hafði oft verið leik-
ið að eldinum, þaðan höfðu föru-
konur flutt kvæði og sögur.
Vopn húsfreyjunnar á Hlíðar-
enda voru hin nístandi nöpru orð,
sem hittu mark, engu síður en örv-
arnar af boga bónda hennar.
En nú er hún döpur í bragði.
Við setjumst hjá henni i dyngj-
unni, flettum blöðum í bókinni
hennar, reynum að rýna í gegn
um rykfallnar eyður hinna skrif-
uðu ‘heimilda, sem geymzt hafa í
einu ódauðlegasta listaverki ís-
lenzkra bókmennta.
Njála segir, aö Höskuldur Dala-
Kollsson hafi unnað mjög Hall-
gerði dóttur sinni. Fóstri hennar
hét Þjóstólfur, mikill víga- og
ójafnaðarmaður „ok bætti engan
mann fé.“ Þeim manni var falið
að ala upp heimasætu vestur í
Breiðafjarðardölum fyrir 1000 ár-
um! Frá sjónarmiði uppeldisfræð-
inga nútímans væri það talinn
glæpur, sem enginn óbrjálaður
faðir drýgði gegn barni sínu. Og
vegna Höskulds, er viröist hafa
verið mjög mætur maður, höfum
við beinlínis engan rétt til að í-
mynda okkur, að Þjóstólfur hafi
átt svo blóðuga sögu, sem Njála
gefur í skyn, er hún getur hans
fyrst. Við hljótum líka að eiga
eðlisbundna tilhneigingu til þess
að draga af honum aðra mynd.
Þjóstólfur er gáfaður tilfinn-
ingamaður, draumlyndur, mennt-
aður en ættsmár. Hann nýtur
fyllsta trausts.|En barnið, sem hann
á að gæta, sprengir af sér bönd
kynþokkans, breytist í konu. Og
þessi unga kona er glæsileg og ör
•að skaplyndi. í uppvextinum hafa
óskir hennar verið uppfylltar, hiö
einráða,þóttafulla skap hefir aldrei
verið tamið. Hún lítur á lífið eins
og skemmtilegan leik, þar sem föt-
unni er sökkt í brunninn, dásemd-