Melkorka - 01.06.1949, Blaðsíða 12

Hannyrðir í nútímaskilningi
Eftir Auði Sveinsdóttur
Útsaumur hefur tekið á sig nýtt form á
síðari árum. Frá því að vera dyggilega unn-
ar stælingar á gömlum leneyskunr, lrönsk.
um og annarra landa munstrum í sængur-
fatnaði, skrauthandklæðum og ljósadúkum
er hann nú í hávegum hafður sem skapandi
listgrein.
Áður tóku hannyrðakonur upp gömul
munstur með silfurskeið, kalkipappír og
fleiri tilfæringum, en megináherzlan lögð á
að sauraa sem steypt væri. Náðu margar
geysilegri leikni á því sviði en nrunsturgerð
var fyrir utan þeirra verkahring. Nú er aft-
ur á móti sízt minni áherzla lögð á að skapa
múnstur en sjálfan útsauminn og æskilegast
þykir að uppdrátturinn og hannyrðin sjálf
séu unnin af sömu listakonu. Gefst þá hann-
yrðakonunni kostur á að sýna livað í lienni
býr.
Til eru þær konur íslenzkar sem lágmenn-
ingaröld útsaumsins hafði aldrei nein áhrif
á og héldu sér við iðju formæðra sinna, að
sauma í dúk hugsanir sínar og óskir án tillits
til blúndubuxnasaumsins allt í kringum
þær. Við sem nú erum að læra útsaum og
reyna að fylgjast með tímanum í þeirri
grein lítum í lotningu til þessara sjálfstæðu
kvenna sem fyrir fjörutíu til fimmtíu árum
fundu á sér hvað korna skykli og geta í dag
á níræðisaldri staðið með yngstu kynslóð-
inni án þess að milli megi sjá hvor yngri sé.
Ein þessara listakvenna er frú Theodóra
Thoroddsen. Handbragð hennar þekkist
hvar sem það sést, hvort það er prjónatrefill,
jrerlusaumuð leðursessa eða tuskuábreiða.
Taki hún sér fyrirmynd að útsaumi er hún
áður en varir farin að breyta litunum, þá
munstrinu, og loks verður fyrirmyndin ekki
til annars en að hleypa hugmyndafluginu á
stað og hverfur fyrir hugsmíð Theodóru
sjálfrar.
Mér kemur í hug tuskuábreiða sem hún
10
MELKORKA