Fréttablaðið - 01.10.2010, Blaðsíða 20

20 1. október 2010 FÖSTUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
HALLDÓR
Alþingi hefur nú til umfjöllunar frum-varp um breytingar á lögum um
alþingiskosningar sem gerir ráð fyrir
svonefndu persónukjöri. Frumvarpið var
tekið til fyrstu umræðu fyrir tæpu ári
og hefur síðan verið til umfjöllunar hjá
allsherjarnefnd. Óvíst er um örlög frum-
varpsins á Alþingi en það hefur sætt tals-
verðri gagnrýni. Bent hefur verið á að það
geti reynst stjórnmálaflokkum erfitt að
móta áherslur fyrir kosningar ef forystu-
sveit þeirra er ekki valin fyrr en á kjör-
dag. Eins gæti reynst flokkunum erfitt að
tilnefna málsvara í fjölmiðlum þegar leið-
togar veljast ekki fyrr en á sjálfan kjör-
dag. Kosningakerfi sem þetta kann því
að skapa óreiðu sem þjóðin þarf síst á að
halda um þessar mundir.
Hugmyndin um persónukjör er góðra
gjalda verð, enda mikil þörf á að auka
áhrif kjósenda. Stjórnlagaþing mun fjalla
um slíkar hugmyndir og útfæra þær.
Ein leið sem stjórnlagaþing gæti tekið
til athugunar er að skipta Alþingi aftur
upp í tvær deildir, efri og neðri, og efna
til óflokksbundins persónukjörs í aðra
þeirra. Þannig gætu stjórnmálaflokk-
ar áfram boðið fram í landshlutaskiptum
kjördæmum til neðri deildar þingsins en
til efri deildar yrði kosið einstaklings-
kosningu þar sem landið yrði eitt kjör-
dæmi. Þannig yrðu tvö framfaraskref
tekin í einu vettfangi án þess að afnema
hið rótgróna kerfi sem við búum við í
dag. Þessi leið ætti því að falla flestum í
geð.
Kerfið gæti virkað þannig að þjóðin
kysi t.d. þrettán þingmenn til efri deild-
ar Alþingis en 51 til neðri deildar. Þannig
yrði þingmönnum einungis fjölgað um
einn þó að deildunum yrði fjölgað. Hand-
hafar framkvæmdarvalds kæmu úr
röðum neðri deildar og hún skipaði mál-
efnanefndir þingsins. Meginhlutverk efri
deildar þingsins væri að staðfesta eða
synja ákvörðunum neðri deildarinnar og
hún hefði einnig vald til að vísa málum
til þjóðaratkvæðagreiðslu. Líklega myndi
slíkt fyrirkomulag hvetja til vandaðri
vinnubragða á Alþingi og gera þau lýð-
ræðislegri. Einnig mætti hugsa sér að
leggja niður embætti forseta Íslands og
fela forseta efri deildar Alþingis að gegna
skyldum þjóðhöfðingja. Þannig yrði þjóð-
höfðinginn áfram þjóðkjörinn, t.d. sá sem
fengi flest atkvæði í kjöri til efri deilar-
innar. Slík breyting myndi færa þjóð-
höfðingjanum raunverulegt hlutverk í
stjórnskipan ríkisins og mögulega spara
þjóðinni eitthvert fé.
Persónukjör til efri deildar Alþingis
Persónukjör
Guðmundur
Hörður
Guðmundsson
upplýsingafulltrúi
Úr slitum í málsvörn
Nafn Andra Árnasonar er íslenskri
þjóð ekki ýkja tamt. Það gæti breyst
á næstunni. Andri er nefnilega
hæstaréttarlögmaðurinn sem Geir H.
Haarde hefur fengið til að verja sig
fyrir landsdómi. Þótt Andri sé álitinn
mikil kempa meðal lögmanna hefur
ekki borið mikið á honum út á við í
gegnum tíðina eins og sumum kol-
legum hans. Hann kemur
þó töluvert við sögu
í nýlegu fréttamáli:
Slitastjórn Icebank hefur
hafnað 195 milljarða
kröfu Seðlabankans í
þrotabú Icebank
vegna lána sem
runnu frá Seðlabankanum til Icebank
skömmu fyrir hrun, og þaðan til
annarra banka. Formaður slitastjórn-
arinnar er Andri Árnason.
Þeir vissu
Rök slitastjórnarinnar – og þar með
verjanda Geirs – fyrir því að hafna
kröfunni eru efnislega á þessa leið:
Seðlabankinn og bankastjórar hans,
Eiríkur Guðnason, Ingimundur
Friðriksson og Davíð Oddsson, vissu
af slæmri stöðu þeirra banka sem
Icebank lánaði sitt lánsfé áfram til.
Lán Seðlabankans voru því mála-
myndagerningur og brot á lögum
um bankann og íslenska ríkið
þarf að bera fullt tjón af því.
Frjálslyndir eygja glufu
Einu sinni var flokkur á Alþingi sem
hét Frjálslyndi flokkurinn. Man fólk
eftir honum? Ef ekki ætti yfirlýsing
sem hann sendi frá sér í fyrradag að
verða fólki hressileg áminning um að
Frjálslyndir eru síður en svo dauðir
úr öllum æðum. Nú hugsar formað-
urinn Sigurjón Þórðarson sér
gott til glóðarinnar og krefst
kosninga. Landsdómsmálið
hafi opinberað vanhæfni
þingmanna. En það er varla
nema von að Sigurjón og
félagar vilji kosningar.
Staða þeirra getur
jú tæpast versnað.
stigur@frettabladid.is
S
teingrímur J. Sigfússon, formaður Vinstri grænna, og
Atli Gíslason, formaður þingmannanefndarinnar, líktu
báðir þeim ákvörðunum, sem Alþingi þurfti að taka um
mál fyrrverandi ráðherra, við beizkan kaleik. Báðir töldu
þeir að bergja yrði þann kaleik í botn. Nú hefur komið
í ljós að kaleikurinn var meira en beizkur. Hann hefur eitrað
pólitíkina enn meira en orðið var, með lítt eftirsóknarverðum
afleiðingum fyrir land og þjóð.
Það blasir til að mynda við að gjáin á milli flokkanna yzt til
vinstri og hægri, VG og Sjálfstæðisflokksins, hefur enn dýpkað.
Geir H. Haarde fór ekki í grafgötur um það eftir að ákvörðun
Alþingis lá fyrir, hver hefði stjórnað „ofstækisöflunum“ í þing-
inu sem vildu ákæra ráðherr-
ana fyrrverandi. Það hefði
verið Steingrímur J. Sigfússon.
Líklega verður nú bið á því að
Steingrímur bjóði formanni
Sjálfstæðisflokksins í sumarbú-
stað tengdó að ræða samstarf af
nokkru tagi.
Samstarf Sjálfstæðisflokks
og Samfylkingar, sem stundum hefur verið viðrað að undan-
förnu vegna þess hvað núverandi ríkisstjórn hefur gengið illa að
koma mikilvægum málum fram, er sömuleiðis orðið mun fjarlæg-
ari möguleiki. Gagnlegast er að grípa til Vídalínspostillu til að
finna lýsingar við hæfi á reiði sjálfstæðismanna út í þann hluta
þingflokks Samfylkingarinnar, sem réði úrslitum um ákæruna
á hendur Geir.
Úrslit landsdómsmálsins hafa grynnkað mjög á því góða milli
flokkanna sem sátu lengst af við völd á meðan bankakerfið varð
að óviðráðanlegu skrímsli, Framsóknarflokksins og Sjálfstæð-
isflokksins. Sjálfstæðismenn eru líka afmyndaðir af reiði út í
framsóknarmennina sem greiddu atkvæði með málshöfðun, ekki
sízt Siv Friðleifsdóttur sem sat í síðustu stjórn þessara flokka
og getur eins og aðrir framsóknarráðherrar prísað sig sæla yfir
reglum um fyrningu brota á ráðherraábyrgð, þannig að þeir komu
aldrei til umræðu í landsdómsmálinu.
Á sundurþykkju stjórnarflokkanna var varla bætandi, en nú
hefur niðurstaðan í landsdómsmálinu líka eitrað stjórnarsam-
starfið meira en orðið var. Vinstri grænum finnst samfylkingar-
fólkið sem ekki vildi ákæra vera aumingjar og samfylkingarfólk-
inu sem vildi verja flokkssystkin sín finnst VG vera öfgamenn
upp til hópa.
Atli Gíslason barmaði sér yfir því í Fréttablaðinu í gær að hin
gagnmerka skýrsla, sem þingmannanefnd hans vann um það hvað
betur mætti fara í stjórnmálum, stjórnsýslu og löggjöf, hefði fall-
ið í skuggann af málshöfðunartillögunni. Það er alveg rétt, en er
nú samt aðallega einum manni að kenna; Atla Gíslasyni, sem þrátt
fyrir ótal aðvörunarorð kaus að fara frekar fram með umdeilda
tillögu sem sundraði þingheimi en að leitast við að leggja áherzlu
á það sem samstaða var um og horfa fram á veg.
Við þessar aðstæður virðist dálítið sérkennilegt að pólitíkusar
úr ýmsum flokkum séu farnir að tala um kosningar. Hverjir eiga
að vinna saman eftir þær kosningar? Hvar er nægilegt traust?
Vona menn kannski að fram komi nýir flokkar, sem skeri þá
gömlu niður úr snörunni?
Landsdómsmálið setur mark sitt á pólitíkina.
Eitraður kaleikur
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN