Fréttablaðið - 01.10.2010, Blaðsíða 24

24 1. október 2010 FÖSTUDAGUR
Í millifærslukerfinu íslenska, er þá
ekki eingöngu átt við landbúnaðar-
kerfið, leynist mörg matarholan, sem
þeim einum er kunnugt um sem inn-
vígðir eru í viðkomandi kerfi.
ESB hefur ekkert að fela, en vill
styrkja okkur til þess fá heiðarlegar
upplýsingar, svo við getum gengið
rétt upplýstir til samningagerðar,
sem með slíku móti einu getur talist á grunni jafn-
ræðis.
Hvenær tekur maður við „aðréttum“ og hvenær tekur
maður ekki við „aðréttum“, það
er vandinn, að minnsta kosti ef
maður er í forsvari fyrir íslenska
bændastétt.
Haraldur Benediktsson, formaður Bændasamtaka Íslands, ritar leið-
ara í Bændablaðið í síðustu viku og
kvartar þar yfir því að ESB stundi
það að bjóða bændum það sem
hann kallar „aðréttur“. Aðréttur
þessar þykir honum ekki góðar,
þar sem þær hafi hugsanlega þann
tilgang að fá bændur til að hugsa
málin upp á nýtt, þ.e. hvað varðar
afstöðuna til mögulegrar inngöngu
Íslands í Evrópusambandið.
Af þessu tilefni ritar Ólafur Steph-ensen, ritstjóri Fréttablaðsins leið-
ara þar sem hann fer yfir það í
nokkrum liðum hvernig hinar títt-
nefndu aðréttur hafi runnið greið-
lega um hendur bænda á umliðn-
um árum. Þar er um að ræða ýmis
verkefni sem bændaforystan hefur
séð sér hag í að nýta, bændum og
þjóð til hagsbóta.
Vegna þessa sendi BÍ bréf til Öss-urar Skarphéðinssonar þar sem
kvartað er yfir aðréttunum. Bréf-
ið ættu sem flestir að lesa þar
sem í því birtist á afar skýran
hátt hvernig BÍ tekur afstöðu til
Evrópumálanna. Vitnað er í Jón
Bjarnason landbúnaðarráðherra
og það eftir honum haft að aðlög-
unarferli að Evrópusambandinu sé
hafið og virðist ekki þurfa frekar
vitnanna við, að mati bændafor-
ustunnar.
Komið hefur fram að eitt af því sem ESB hefur sett út á varðandi
landbúnaðarkerfið íslenska sé að
ekki sé auðvelt að sjá hvernig því
fjármagni sem ráðstafað er til að
styrkja íslenskan landbúnað sé
varið. Við lestur bréfsins læðist að
sá grunur, að það fari dálítið fyrir
brjóstið á bændaforustunni að
hugsanlega verði þar gerð breyt-
ing á: að greiðslur verði auðraktari
og kerfið gert opið og gegnsætt.
Það er nefnilega kunnara en frá
þurfi að segja að í millifærslukerf-
inu íslenska, er þá ekki eingöngu
átt við landbúnaðarkerfið, leynist
mörg matarholan, sem þeim einum
er kunnugt um sem innvígðir eru í
viðkomandi kerfi.
Bændaforustan hefur barist gegn inngöngu Íslands í Evrópusam-
bandið með oddi og egg og beitt
þar fyrir sig ýmsum rökum sem
fæst standast skoðun ef að er gáð.
Það er öllum ljóst að landbúnað-
ur er stundaður í löndum ESB allt
frá Miðjarðarhafi og norður til
Finnmerkur. Undirritaður dvaldi
í austurrískri sveit á dögunum og
sá þá með eigin augum hve land-
búnaður dafnar þar vel og ekki
síður hitt, hve frelsi austurrískra
bænda er á ýmsum sviðum meira
en íslenskra.
Í málflutningi sínum hefur BÍ meðal annars haldið því fram
að tryggja verði matvælaöryggi
íslensku þjóðarinnar og talið að
það verði best gert með því að
halda Íslandi utan við ESB. Það er
svo gjarnan látið fylgja með: að ef
samgöngur til landsins einhverra
hluta vegna stöðvist, þá sé gott að
eiga matvælaframleiðslu sem duga
muni þjóðinni í slíkum þrenging-
um.
Málflutningur af þessu tagi stenst ekki skoðun. Ef svo færi að sam-
göngur til landsins stöðvuðust, þá
háttar þannig til að eitt það fyrsta
sem færi úr skorðum er land-
búnaðurinn. Ekki yrði flutt inn
korn, olía, vélar, né varahlutir til
þeirra. Engin áburðarverksmiðja
er í landinu og ekki kæmi hann
án samgangna. Þá má einnig geta
þess, að ekki er vansalaust hve
lítt hefur verið hugsað um að nýta
búfjáráburð, en vonandi stendur
það til bóta, þó ekki sé nema vegna
þess hve áburðarverð hefur rokið
upp að undanförnu. Landbúnaðar-
framleiðsla myndi sem sagt, nær
stöðvast, fyrir nú utan allt annað
sem úr skorðum gengi við slíka
uppákomu.
Enginn áhugi virðist vera á því hjá íslenskri þjóð, né ráðamönn-
um hennar, að tryggja siglingar
til landsins. Það sést af því að ekki
eitt einasta flutningaskip er undir
íslenskum fána, þau eru öll skráð
erlendis og verða eflaust tekin
til þjónustu fyrir þær þjóðir ef
aðstæður skapast af því tagi sem
BÍ hefur haldið á lofti í umræðunni
um matvælaöryggi. Nágranna-
þjóðir okkar brugðust við slíkri
útflöggun fyrir mörgum árum, en
íslensk þjóð virðist ekki hafa metn-
að til að gera það. Því eru skipin
skráð erlendis og þeir Íslendingar
sem á þeim starfa skráðir til heim-
ilis utan landsteinanna.
Það er því ljóst að málflutning-ur Bændasamtaka Íslands stenst
ekki hvað þetta varðar og kom-
inn er tími til að BÍ snúi sér frek-
ar að því að huga að hagsmunum
íslenskra bænda innan Evrópu-
sambandsins, ef til þess kemur að
Ísland verði eitt af ríkjum þess, en
að mála Bændasamtökin út í horn
með málflutningi sem ekki þjónar
hagsmunum umbjóðenda sinna, né
íslensku þjóðarinnar.
Bændasamtökin og aðrétturnar
Fyrir nokkru gerði ég athuga-semd við málflutning frænda
míns og vinar, Ögmundar Jón-
assonar, um ESB-mál. Ég sagði
þá: „Hann vænir ESB um ýmis-
legt í eftirfarandi málsgrein: En
ekki mun standa á styrkveiting-
um – svona rétt meðan verið er að
tala okkur til. Hið sama gæti hent
okkur og indíána í Norður-Amer-
íku. Þeir töpuðu landinu en sátu
uppi með glerperlur og eldvatn.“
Ég spurði svo Ögmund, hvort
hann gæti bent mér á einhver
dæmi um að slíkt hafi gerst í
samskiptum ESB við aðildarlönd-
in. Ég sagði honum, að ég þekkti
þau ekki og gæti hann ekki komið
með dæmi, þá væru umrædd orð
hans ekkert annað en ómálefna-
legur hræðsluáróður.
Ögmundur svaraði mér í grein
hér í blaðinu 2. september sl. og
vildi meina, að þetta hefði hvorki
verið ómálefnalegt né hræðslu-
áróður. Síðan kom hann með
ágæta greinargerð um svonefnda
IPA-styrki. Þeir eru ætlaðir sem
aðstoð í aðdraganda inngöngu.
Hann ræðir styrkina af heiðar-
leika og hreinskilni, en segir svo:
„... við erum að njóta styrkja, sem
eru beinlínis sniðnir til þess að
smyrja aðlögunarferlið að Evr-
ópusambandinu.“ Ögmundur
segir enn: „Í öðru lagi eigum við
ekki að ráðast í kerfisbreytingar
sem við réðumst eingöngu í til að
fullnægja ESB, en sem við mynd-
um ella ekki gera.“
ESB er og hlýtur að vera mikið
bákn, hlaðið lögum og reglugerð-
um. Því er það hverri þjóð, sem
hugar að inngöngu, nánast lífs-
spursmál að kynna sér allt slíkt
til hlítar og t.d. að fá það þýtt á
sitt eigið tungumál. Styrkirnir,
sem okkur standa til boða, eru
veittir til þess að auðvelda okkur
þetta verk, efla þýðingamiðstöð
utanríkisráðuneytisins og halda
uppi öflugu kynningarstarfi,
m.a. með boðsferðum, þar sem
mál eru rædd af hreinskilni. Mér
finnst þetta bera því vitni, að
ESB hefur ekkert að fela, en vill
styrkja okkur til þess fá heiðar-
legar upplýsingar, svo við getum
gengið rétt upplýstir til samn-
ingagerðar, sem með slíku móti
einu getur talist á grunni jafn-
ræðis. Í stað þess að vera með
grunsemdir um mútur, ber ég
virðingu fyrir slíkum vinnu-
brögðum og vona að þau gagnist
okkur vel til að ná samningum,
sem við getum óhræddir lagt í
dóm þjóðarinnar, vitandi að við
höfum tryggt allan þann rétt,
sem henni er nauðsynlegur.
Þær breytingar á stjórnsýslu,
sem talað er um að við gerum
fyrir inngöngu, verða ekki að
lögum hér, nema þjóðin sam-
þykki inngönguna. Verði svar
þjóðarinnar nei, fellur allt slíkt
um sjálft sig, annað en það, sem
við þurfum að halda vegna EES.
En engir af styrkjum þeim sem
við þiggjum eru afturkræfir, þótt
svarið verði nei.
Ég læt þetta nægja um „gler-
perlur og eldvatn.“ Um hitt
skortir mig enn skýringu frá
Ögmundi, þar sem hann segir um
indíánana: „Þeir töpuðu land-
inu.“ Ég bað hann að nefna mér
dæmi um, að ESB hefði komið
þannig fram við einhverja þá
þjóð, sem fengið hefur aðild.
Hann svaraði ekki þeirri spurn-
ingu, hugsanlega vegna þess,
að slík þjóð fyrirfinnst ekki. Ég
þekki a.m.k. engin dæmi, sem
nota mætti slíka líkingu um,
enda er ánægjuvogin í ESB-lönd-
unum víða ótrúlega jákvæð. En
kannski þekki ég ekki nógu vel
til. Ég er ætíð reiðubúinn að læra
og vita meira í dag en í gær. Því
bið ég minn góða frænda í allri
einlægni að benda mér á ein-
hverja þjóð í ESB, sem hefur
tapað landinu sínu og situr nú
uppi með glerperlur og eldvatn.
Geti hann það ekki, hljóta orð
mín að standa um ómálefnalegan
hræðsluáróður.
Orðsending til Ögmundar
Landbúnaður og ESB
Ingimundur
Bergmann
vélfræðingur og bóndi
ESB
Þórir
Stephensen
fyrrverandi
dómkirkjuprestur
Nú er réttlætiskennd minni algerlega misboðið. Að heyra
í íslenskum ráðamanni, Öss-
uri Skarphéðinssyni í ræðustól
hneykslast á mannréttindabrot-
um vegna ferðar hóps til Gaza-
svæðisins var dropinn sem fyllti
mælinn hjá mér – og hann er ekki
eini ráðamaðurinn sem virðist loka
augunum fyrir því sem er að ger-
ast hér á landi. Hvað eru forráða-
menn þessarar þjóðar að hugsa?
Hvernig væri að byrja á því að
berjast gegn mannréttindabrot-
um þeim sem framin hafa verið og
eru framin enn á Íslandi, áður en
menn fara að belgja sig út á erlend-
um vettvangi? Eða skiptir það ekki
neinu máli, af því að um Íslendinga
er að ræða? Hvers konar sýndar-
mennska er þetta?
Það er gott og gilt að sýna van-
þóknun sína á mannréttindabrot-
um hvar sem þau eru framin, EN
á maður ekki að byrja heima fyrir?
Eru menn eins og Össur Skarp-
héðinsson eða Jón Gnarr blindir?
Hafa þessir stjórnmálamenn stað-
ið í mótmælagöngu með sínu eigin
fólki? Hefur Össur flutt ræðu fyrir
hönd þeirra sem misst hafa allt sitt
hér heima? Hefur Jón Gnarr mætt
með því fólki sem reynt hefur að
mótmæla ranglæti því sem hér er
framið á hverjum degi gagnvart
þúsundum heimila sem eru að falla
um koll vegna aðgerðaleysis ríkis-
stjórnarinnar? Hefur velferðarráð
Reykjavíkurborgar skipulagt mót-
mælagöngur til að standa vörð um
mannréttindi þeirra sem standa í
biðröð eftir matargjöfum?
Þetta er fólkið sem lætur sem
það viti ekki af því að þeirra eigin
landsmenn eru að missa eignir
sínar í þúsundum talið. Hér standa
hundruð Íslendinga í biðröð eftir
mat. Fjöldi manna hefur misst
atvinnu sína, sparifé og lífeyri.
Að Íslendingum var otað ólögleg-
um gengislánum á einum stað í
bankanum á meðan á öðrum stað í
sama banka tóku menn stöðu gegn
krónunni. Og í mörgum tilfell-
um fóru svo fram ólöglegar inn-
heimtuaðgerðir á þessum lánum?
Fjöldi manna hafa og eru að búa
sig undir að flýja landið. Almenn-
ingur á Íslandi hefur verið settur
í ánauðarbönd af fyrri ríkisstjórn
og þeim síðan viðhaldið af núver-
andi ríkisstjórn. Hvað hafa stjórn-
málamenn sem gaspra mest gert
til að hjálpa eigin þjóð?
Leitað hefur verið til velferðar-
ráðs borgarinnar sem þykist ekki
geta gert neitt vegna þess að pen-
ingar vaxi ekki á trjánum, en samt
er hægt að hækka laun varaborg-
arfulltrúa. Ríkisstjórnin hefur
veitt 2 milljónum króna til stuðn-
ings Fjölskylduhjálpinni? En hvað
hefur hún veitt í þróunaraðstoð út
í heim? Eða hvað mörgum millj-
örðum króna er eytt í að þröngva
þjóðinni í ESB? Hvað með sendi-
ráð, einkabílstjóra og aðstoðar-
menn ráðherra og þingmanna?
Ríkisstjórnin hefur hvað eftir
annað tekið stöðu með fjármála-
stofnunum gegn eigin þjóð. Hér
virðist hægt að finna allar hugsan-
legar og óhugsanlegar reglur til að
vernda fjármálastéttina gegn rétt-
látri ábyrgð, en samningslög á ekki
að virða þegar það snýr að almenn-
ingi eins og dómur Hæstaréttar
um gengislánin ber vitni um. Hvar
eru mannréttindi almennings? Og
hvar eru mannréttindi þjóðar sem
neyða á til að greiða fyrir afglöp
þeirra sem komu þjóðinni á haus-
inn dbr. ICESAVE?
Þingmenn og ráðherrar láta ekki
á sér standa að tala um mannrétt-
indi þegar kemur að þeim sjálf-
um sbr. þingmannanefndarmálið,
þar sem menn gaspra um mann-
réttindi fjögurra ráðherra sem
vegna vanhæfni sinnar stóðu ekki
vörð um hagsmuni íslensku þjóð-
arinnar. Í því sambandi hlýtur
maður að spyrja; hvað með mann-
réttindi þjóðarinnar, sem treysti
þessu fólki til að standa á vakt-
inni? Hvar er ábyrgð þessa fólks
gagnvart mannréttindum þjóð-
arinnar sem nú stendur frammi
fyrir algerri örvæntingu og ótta
um framtíð sína?
Við ættum kannski að muna að
grundvallarmannréttindi eru rétt-
urinn til að lifa með reisn, hafa
húsaskjól og viðunandi lífsviður-
væri. Það er nauðsynlegt að standa
vörð um mannréttindi almennt, en
áður en við förum að hneykslast á
mannréttindabrotum annarra þjóð,
ættum við að byrja á því að berj-
ast fyrir okkar eigið fólk, sem svo
sannarlega hefur verið illa brot-
ið á. Kannski vakna ráðamenn
og þjóðin sjálf ef við fengjum
Amnesty International eða önnur
mannréttindasamtök til að berjast
fyrir okkar mannréttindum!
Eru mannréttindi
ekki fyrir Íslendinga?
Mannréttindi
Rúna Hjaltested
Guðmundsdóttir
sagnfræðingur