Fréttablaðið - 13.11.2010, Síða 22

22 13. nóvember 2010 LAUGARDAGUR
Við erum gæfusöm þjóð í gjöfulu landi. Á hverjum degi gefur
Ísland okkur hreint vatn, græna
orku, ferskan fisk og landbún-
aðarafurðir í hæsta gæðaflokki.
Auðlindir til lands og sjávar héldu
lífinu í okkur gegnum aldirnar.
Á tuttugustu öldinni lærðum við
að nýta þær á sjálfbæran hátt og
byggðum upp þróttmikið atvinnu-
líf. Skynsamleg og sjálfbær nýt-
ing auðlinda lands og sjávar, auk
mannauðsins sem býr í okkur
sjálfum, er lykillinn að framtíð
Íslands.
Efasemdarmenn í Evrópumál-
unum hafa fullyrt að aðild að Evr-
ópusambandinu fæli í sér afsal
auðlinda, og að forræði yfir eigin
auðlindum myndi færast til Brus-
sel. Ekkert er fjarri sanni. Af
hverju fullyrði ég það? Í fyrsta
lagi eru lög Evrópusambandsins
einkar skýr þegar kemur að auð-
lindum. Þar segir að eignarhald á
t.d. vatns- og orkuauðlindum séu
að fullu á forræði aðildarríkjanna.
Þetta var undirstrikað í skriflegri
yfirlýsingu sem Ísland lagði fram
við upphaf samningaviðræðnanna
í júlí sl. Þar segir orðrétt: „ESB
getur ekki undir neinum kring-
umstæðum ákvarðað eignarhald
á þessum auðlindum eða nýtingu
þeirra umfram það sem er kveðið
á um í umhverfisverndarreglum á
hverjum tíma.“ Þetta er óumdeil-
anleg staðreynd og allt tal um afsal
orku- eða vatnsauðlinda því orðin
tóm.
Í öðru lagi þarf einungis að líta
til reynslu annarra ríkja sem geng-
ið hafa í ESB. Misstu Finnar yfir-
ráðin yfir sinni miklu náttúru-
auðlind, skógunum? Nei. Misstu
Bretar eða Hollendingar yfirráð
yfir olíuauðlindum sínum í Norð-
ursjó? Nei. Hefur ESB sölsað undir
sig jarðvarmaauðlindir Ítala, Ung-
verja og Þjóðverja? Enn er svar-
ið nei. Af þessu tilefni er ekki úr
vegi að rifja upp orð græningjans
og Evrópuþingmannsins Evu Joly,
sem sagði afdráttarlaust að regl-
ur Evrópusambandsins tryggðu
Íslendingum auðlindir sínar.
Staðreyndin er sú að það er vita-
skuld ekki markmið Evrópusam-
bandsins að sölsa undir sig auðlind-
ir Íslands, eða aðildarríkja sinna,
og koma íbúum þeirra á vonarvöl.
Evrópusamvinnan grundvallast á
sameiginlegum hagsmunum, en
ekki því að hinir sterku hafi hina
veiku undir í baráttu um auðlind-
ir. Kenningin um að Ísland sé í
umsátri Evrópusambandsins á ekki
við rök að styðjast, og gildir einu
hversu oft hún er endurtekin.
Ísland hefur meiri sérstöðu í
sjávarútvegi en nokkur Evrópu-
þjóð. Hún felst meðal annars í
afar þungu efnahagslegu mikil-
vægi greinarinnar fyrir Ísland, og
þeirri staðreynd að efnahagslög-
saga okkar liggur ekki að lögsögu
neins af ríkjum Evrópusambands-
ins. Á grundvelli sérstöðunnar
mun samningasveit okkar leggja
höfuðáherslu á að hagsmunir
Íslendinga sem sjávarútvegsþjóðar
verði í gadda slegnir í aðildarvið-
ræðunum. Efalítið verða samning-
arnir um sjó erfiðastir. Menn ættu
þá ekki að gleyma, að af Íslands
hálfu fer saman traustur faglegur
undirbúningur og festa þjóðar sem
hefur gríðarmikla reynslu af erfið-
um fiskveiðisamningum.
Gleymum því heldur ekki að
Evrópusambandið hefur í fyrri
stækkunarlotum sýnt vilja í verki
til að koma til móts við sérstöðu
nýrra aðildarríkja. Sambandið
hefur nálgast þau með því sem
Stefán Fule stækkunarstjóri lýsti
fyrir skömmu í Fréttablaðinu
sem „opnum huga og jákvæðni að
lausnum …“ Í því samhengi er rétt
að minna sérstaklega á þau orð
stækkunarstjórans af sama til-
efni, að Evrópusambandið myndi
„… taka tillit til sérstöðu Íslands og
væntinga“.
Evrópusamvinnan grundvallast á sameiginleg-
um hagsmunum, en ekki því að hinir sterku
hafi hina veiku undir í baráttu um auðlindir
Í fjölmiðlaumræðu að undanförnu hafa kaup Frumherja og rekst-
ur á orkumælum fyrir Orkuveitu
Reykjavíkur verið gerð tortryggi-
leg. Í því ljósi er rétt að fara yfir
tildrög þess að Frumherji gerði
tilboð í kaup og rekstur orkumæl-
anna á sínum tíma. Samningar þeir
sem gerðir hafa verið um prófun
og skráningu mælanna voru gerð-
ir áður en núverandi eigendur eign-
uðust Frumherja.
Á árinu 2000 var tekin sú ákvörð-
un hjá Orkuveitu Reykjavíkur að
bjóða út sölu á svokölluðum mæla-
prófunarstofum Orkuveitunnar.
Samhliða var ákveðið að bjóða út
samning um prófun og skráningu
mæla og loks var ákveðið að selja
allan mælaflota Orkuveitunnar til
óháðs aðila sem jafnframt átti að
sjá um þjónustu og viðhald mæl-
anna.
Með því að flytja ábyrgð á orku-
mælingum alfarið til óháðs aðila
taldi Orkuveitan sig loks geta upp-
fyllt allar kröfur sem fram komu í
lögum um mál, vog og faggildingu
(nr.100/1992) um hlutleysi mælinga.
Þá fullyrtu stjórnendur Orkuveit-
unnar á þessum tíma að í verkefn-
inu fælist sparnaður fyrir Orku-
veituna.
Verkefnið var í kjölfarið boðið út.
Allmargir aðilar tóku þátt í útboð-
inu en Frumherji bauð lægsta
verðið í þjónustuna og hæsta verð-
ið fyrir mæla Orkuveitunnar. Frá
árinu 2001 hefur því verið í gildi
samningur á milli Frumherja og
Orkuveitu Reykjavíkur þar sem
Frumherji tekur að sér umsýslu
mæla veitunnar á líftíma þeirra
frá innkaupum til förgunar. Fyrir
hinn almenna notanda hafði samn-
ingurinn enga breytingu í för með
sér enda samskipti hans vegna
mælanna áfram alfarið við Orku-
veituna.
Stór hluti starfsmanna Orku-
veitunnar sem störfuðu við próf-
anir, viðgerðir, lagerhald og mæla-
vinnu hjá Orkuveitunni réð sig til
Frumherja eftir breytinguna. Þeir
sem ekki eru hættir vegna ald-
urs starfa þar flestir enn. Nokk-
ur smærri veitufyrirtæki hafa á
undanförnum árum fetað í fótspor
Orkuveitunnar og nýtt sér þjónustu
Frumherja við orkumælingar með
það m.a. að markmiði að uppfylla
ákvæði laga.
Orkuveitan bauð verkefnið út að
nýju snemma árs 2007. Þrír aðilar
buðu nú í verkið og aftur átti Frum-
herji lægsta tilboðið sem hljóðaði
upp á 70% af kostnaðaráætlun.
Önnur tilboð voru 50-100% hærri
en tilboð Frumherja.
Eins og áður sagði áttu bæði
þessi útboð sér stað áður en núver-
andi eigendur félagsins keyptu
það í kjölfar sölumeðferðar hjá
Glitni árið 2007. Því má bæta við
að hingað til hafa núverandi eig-
endur Frumherja ekki tekið arð út
úr félaginu og þ.a.l. ekki haft fjár-
hagslegan ávinning af Orkuveitu-
verkefninu eða annarri starfsemi
fyrirtækisins.
Þegar fjallað er um rekstur er
mikilvægt að horft sé til jafns á
rekstrartekjur og rekstrargjöld.
Það hefur ekki verið gert í umfjöll-
un fjölmiðla um verkefnið upp á
síðkastið. Á móti þeim tekjum sem
Frumherji hefur af verkefninu
þarf fyrirtækið vitanlega að standa
straum af rekstrargjöldum.
T.d. starfa 12-13 tæknimenn við
verkefnið á ársgrundvelli við upp-
setningu og niðurtektir mæla og
aðra umsýslu. Þá er líftími mæl-
anna skilgreindur í opinberum
reglum og endurnýjunarþörf mæla-
safns Frumherja er mörg þúsund
mælar á ári. Fyrirtækið kaupir því
á hverju ári mæla erlendis frá fyrir
marga tugi milljóna króna og setur
upp hjá neytendum. Upphaflegt
kaupverð mælanna endurspegl-
ar því einungis lítinn hluta þeirra
fjármuna sem Frumherji kostar til
verkefnisins á samningstímanum.
Hjá Frumherja starfa á annað
hundrað einstaklinga um allt land
á hinum ýmsu sviðum eftirlits,
mælana og prófana. Þeir hafa með
störfum sínum og faglegri nálg-
un í gegnum árin áunnið sér verð-
skuldað traust viðskiptavina fyrir-
tækisins. Í ljósi þess er fyrirtækinu
mikilvægt að fjallað sé um verk-
efni þess af þekkingu og sanngirni
í fjölmiðlum.
Þjónusta Frumherja við OR
Orkuveita R .víkur
Orri Hlöðversson
framkvæmdastjóri
Frumhverja
“… tillit til sérstöðu Íslands og væntinga …“
Ísland og ESB
Össur
Skarphéðinsson
utanríkisráðherra
Það eru slæmar fréttir að fyrir-huguð aukning á áætlunarflugi
Icelandair sé í uppnámi vegna hug-
mynda um hækkanir á farþega- og
lendingargjöldum á Keflavíkur-
flugvelli.
Í fjárlagafrumvarpinu er gert
ráð fyrir sérstökum aukalegum
skatti á áfengi og tóbak sem selt er
í Fríhöfninni. Samkvæmt fréttum
treysta stjórnendur Flugstöðvar-
innar sér ekki til að setja fyrirhug-
aðan skatt á áfengi og tóbak í Frí-
höfninni af samkeppnisástæðum.
Í staðinn eru þeir með hugmyndir
um að ná í tilskyldar viðbótartekj-
ur með því að hækka gjöld fyrir
aðra þjónustu sem ekki er í sam-
keppni, svo sem lendingar- og far-
þegagjöld.
En hvar á þetta að stoppa? Hvað
ætla menn að gera ef Ísland gengur
í Evrópusambandið, þar sem toll-
frjáls sala verður bönnuð. Við það
yrði Fríhöfnin væntanlega af tölu-
verðum tekjum. Megum við búast
við stórum hækkunum á þjónustu
Keflavíkurflugvallar vegna þess?
Við verðum að gera þá kröfu til
fyrirtækja sem ekki eru í sam-
keppni, að aðhalds sé gætt í gjald-
skrárhækkunum. Ekki er líðandi
að tekjumissir úr einni rekstrar-
einingu sé bættur með gjaldskrár-
hækkunum í öðrum rekstrareining-
um. Öll fyrirtæki þurfa að hagræða
og finna nýjar leiðir til tekjuöflun-
ar. Keflavíkurflugvöllur er stórt
fyrirtæki sem hefur væntanlega
ýmsa möguleika til hagræðingar
og tekjuöflunar s.s með nýsköpun.
Þar má t.d. benda á þá möguleika
að hleypa að rekstraraðilum sem
bjóða aukna þjónustu sem getur
gefið tekjur fyrir Flugstöðina. Ef
tekjuskerðing og aukinn kostnað-
ur Flugstöðvarinnar næst ekki til
baka með nýjum tekjustofni og/eða
hagræðingu verður ríkisjóður, sem
eigandi félagsins, að öðrum kosti að
bæta upp tekjumissinn með pening-
um skattgreiðenda.
Ferðaþjónustan er að skila 155
milljörðum króna í gjaldeyristekjur
á ári og væntingar eru um að þær
tekjur aukist um a.m.k. 15 millj-
arða á næsta ári. Viljum við fórna
þeim ávinningi með því að okra svo
á ferðamönnum að þeir hætti við að
koma hingað?
Fyrirhuguð aukning Icelandair í
áætlunarflugi skapar 200 störf. Þar
til viðbótar má áætla að viðbótar-
störfum í ferðaþjónustu fjölgi veru-
lega, auk betri nýtingar hjá ferða-
þjónustufyrirtækjum hérlendis,
sem bætir þar með afkomu þeirra.
Viljum við fórna því?
Skattahækkun á ferðaþjónustuna
er stórhættuleg þróun sem klárlega
mun hafa áhrif á eftirspurn. Að
kasta krónunni til að hirða aurana
er léleg fjármálastjórnun.
Það er sársaukafullt til þess að
hugsa að þegar búið er að tæma
bæði hægri og vinstri vasana sjái
fjármálaráðherra enga aðra leið en
að troða klónum í þrönga rassvasa
svo undan blæði.
Með puttann í rassvasann
Ferðaþjónusta
Þórir Garðarsson
markaðsstjóri Iceland
Excursions
Skattahækkun á
ferðaþjónustuna
er stórhættuleg þróun
sem klárlega mun hafa
áhrif á eftirspurn.
Sími 412 2500 - sala@murbudin.is - www.murbudin.is
– Afslátt eða gott verð?
Upplestur og jólagleði
í Bókabúð Máls og menningar
Þorgrímur Þráinsson
Kl. 14:00
Þorgrímur Þráinsson
les úr nýjum bókum
sínum, Ertu guð a ?
og Þokunni.
Opið til
22:00
öll kvöld
Kl. 15:00
Jólavörur Unicef eru
komnar í Bókabúð
Máls og menningar.
Léttar veitingar á
boðstólum og allir
velkomnir.Jólakúlan 2010
2.900 kr.