Fréttablaðið - 20.11.2010, Page 26

26 20. nóvember 2010 LAUGARDAGUR
Íslenskt menntakerfi bygg-ir á þremur meginstoðum:
Grunnskólalögum, aðalnáms-
krá og hefðum. Menntakerfið er
þó langt frá því að vera staðnað
bákn og í stöðugri framþróun og
endur skoðun. Fræðslu-
yfirvöld og starfsmenn
menntastofnana hafa
lagt sig fram um að hlúa
að menntun, faglegu
starfi og þróun kennslu-
hátta. Starf íslenskra
grunnskóla hefur verið
í stöðugri þróun síðustu
árin og sem dæmi má
nefna lengingu og endur-
skipulagningu kennara-
námsins, sem og mæling-
ar og mat á öllum þáttum
skólastarfsins.
Þegar barn hefur nám
í grunnskóla verða kafla-
skil. Barnið sækir inn á
nýjan vettvang sem á að
tryggja menntun þess og öryggi.
Það er mikilvægt að friður og jafn-
vægi ríki um stofnun sem er svo
stór hluti lífs barnsins. Mikið hefur
verið rætt um eflingu menntunar
og nýleg lenging kennaranáms er
gott dæmi þar um. Nýjasta útspil
Sambands íslenskra sveitar félaga
um skerðingu á kennslu grunn-
skóla rímar alls ekki við hina fag-
legu umræðu sem lögð hefur verið
til grundvallar allri orðræðu um
menntamál á síðustu árum.
Meðal sumra hefur verið vin-
sælt að snúa mótmælum kenn-
ara á þann veg að kennarar séu
í sífelldri hagsmunabaráttu og
markvisst reynt að þagga niður í
þeim. Sumir virðast telja að mót-
mæli okkar snúi ekki að því að
standa vörð um fagvitund okkar og
menntun nemenda. Í sömu andrá
eru kennarar oft sagðir ekki sinna
endurmenntun sinni og vinna
þeirra tortryggð. Hið rétta er að
kennarar sinna vel endurmenntun,
sem endurspeglast vel í fjölbreyti-
legri framhaldsmenntun þeirra.
Enginn ætti að vita
það betur en Reykja-
víkurborg enda er
endur menntunarstefna
grunnskóla Reykjavík-
ur bæði framsækin og
metnaðarfull. Þetta
birtist vel í innra mati
skólanna, samstarfi
skólastiga og þróunar-
verkefnum.
Í ljósi þess sem hér
að framan er sagt legg-
ur stjórn Kennara félags
Reykjavíkur til að Sam-
band íslenskra sveitar-
félaga leiti eftir sam-
starfi við fagaðila áður
en til frekari gönu-
hlaupa verður stofnað. Hugmynd-
ir þær sem formaður sambands-
ins viðraði á dögunum um skerta
kennslu eru vanhugsaðar og geta
haft ófyrirséðar afleiðingar. Horfa
þarf til reynslu annarra landa sem
gengið hafa í gegnum þrengingar.
Menntun er hornsteinn samfélags-
ins. Sé niðurskurður óumflýjan-
legur þarf að huga að framtíð nem-
enda og barna okkar. Hagsmunir
þeirra skulu ætíð hafðir leiðarljósi
í allri ákvarðanatöku.
Stöndum vörð um börnin
Grunnskólinn
Þorgerður Laufey
Diðriksdóttir
Form. Kennarafélags
Reykjavíkur
Það er mik-
ilvægt að
friður og
jafnvægi ríki
um stofnun
sem er svo
stór hluti lífs
barnsins
Opið bréf til forsætisráð-herra, fjármálaráðherra,
heilbrigðisráðherra, landlæknis
og stjórnenda heilbrigðisstofn-
ana.
Kæru ráðherrar, landlæknir
og stjórnendur heilbrigðisstofn-
ana.
Undanfarið hefur mikið farið
fyrir umræðu um niðurskurð í
heilbrigðismálum, sem virðist
vera óumflýjanlegur vegna fjár-
hagsvanda íslenska ríkisins.
Fjárlög hafa verið lögð fram til
umræðu, en miðað við það fé
sem til skiptanna er bendir allt
til að almenn sjúkrahúsþjónusta
á landsbyggðinni muni leggjast
að mestu leyti af, nema á Akur-
eyri, Akranesi og í Reykjavík.
Á það ekki síst við um þjónustu
við fæðandi konur og fjöl-
skyld ur þeirra, þar sem niður-
skurðurinn mun bitna á þeim
enn frekar en orðið er.
Markvisst hefur verið unnið
að því með breytingum á heil-
brigðislögum að færa þjónustu
fæðandi kvenna frá landsbyggð-
inni á fáar stórar fæðingar-
deildir, þar sem litið hefur verið
svo á að „öll þjónusta“ sé fyrir
hendi. Þó er enn til staðar fæð-
ingarþjónusta á svokölluðum D-
heilbrigðisstofnunum, en óvíst
að svo verði áfram (Landlæknis-
embættið, 2007).
Við sem þetta skrifum höfum
starfað sem ljósmæður í um og
yfir 30 ár á notalegri fæðingar-
deild, sem til skamms tíma var
sú þriðja stærsta á landinu, en
er nú flokkuð sem D-staður.
Þar hafa konur haft möguleika
á að fæða börnin sín í heima-
byggð með ástvini sína hjá sér.
Samkvæmt leiðbeiningum frá
Alþjóða heilbrigðismálastofnun-
inni WHO er einmitt lagt til að
konur fæði þar sem þær upplifi
sig öruggar og umhverfið henti
þörfum þeirra. Fyrir hraustar
konur í eðlilegri meðgöngu
getur slíkur staður verið heim-
ili þeirra, lítil fæðingar heimili
eða fæðingardeildir á stórum
sjúkrahúsum. En umfram allt
þarf staðurinn að falla að hug-
myndum konunnar um fæð-
ingu, vellíðan og öryggi og
eins nálægt heimili hennar og
menningu og unnt er (World
Health Organization, 1996).
Í reglugerð um heilsugæslu-
stöðvar (Stjórnartíðindi, 2007)
er mæðravernd talin til grunn-
þjónustu og mun því væntan-
lega verða áfram til staðar á
heilsugæslustöðvum landsins
á virkum dögum frá klukkan
8.00-16.00. Hins vegar verður
ekki það sama sagt um fæðingar
og þjónustu við fjölskyldurnar
þegar að fjölguninni kemur. Við,
sem starfandi ljósmæður, vitum
að rétt eins og að börn eru ekki
bara getin á dagvinnutíma,
fæðast þau heldur ekki ein-
göngu á þeim tíma. Þörfin fyrir
þjónustu ljósmæðra úti á landi
á öllum tímum sólarhrings-
ins hverfur ekki þó ljósmæð-
ur verði ekki til staðar til að
sinna konunum. Hins vegar má
búast við því að verðandi for-
eldrar upplifi óöryggi í tengsl-
um við barnsburðinn, sem bitn-
að getur á heilsu þeirra og líðan
við fæðinguna. En vanlíðan og
streita getur lengt fæðinguna
og orsakað inngrip í hana sem
annars hefði ekki þurft (World
Health Organization, 1996).
Ljósmæður hafa sérþekkingu
til að sinna konum og fjölskyld-
um þeirra í eðlilegri meðgöngu,
fæðingu og að henni lokinni. Í
fyrrnefndri skýrslu frá WHO
kemur fram að ljósmæður eru
besti og hagkvæmasti kosturinn
sem völ er á til að sinna konum
á meðgöngu, í fæðingu og eftir
fæðingu (World Health Organiz-
ation, 1996). Í könnun á kostnaði
við fæðingarþjónustu í Kanada
kom fram að verulegur sparn-
aður náðist við hverja fæðingu
þegar konur nutu umsjár ljós-
mæðra á meðgöngu og í fæð-
ingu (O’Brien o.fl., 2010). Að
velja ljósmæðrarekna fæðingar-
þjónustu fyrir heilbrigðar konur
er hagkvæmur kostur eins og
bent hefur verið á og enn frem-
ur hefur komið fram í skýrslu
frá Ljósmæðrafélagi Íslands
(2010) um barneignarþjónustu á
Íslandi.
Hér að framan hafa stuttlega
verið nefndar ástæður fyrir
eflingu ljósmæðraþjónustu á
Íslandi og hvernig má laga hana
að breyttum efnahagsaðstæðum
í landinu, án þess að loka litlum
vel reknum fæðingarstöðum.
Vissulega þurfum við á því að
halda að konur í áhættumeð-
göngu fái þjónustu við hæfi
fyrir sig og fjölskyldur sínar,
en við þurfum líka hagkvæma,
notalega þjónustu í umhverfi
sem hentar konum sem vilja og
geta fætt utan hátækni sjúkra-
húsa. Slíka þjónustu geta ljós-
mæður landsins veitt og myndi
spara bæði tíma, fé og fyrirhöfn
jafnt hjá fjölskyldum sem og
hjá þeim sem halda um fjármál
ríkis ins.
Uppstokkun fæðingarþjónust-
unnar þarf að ná til allra fæð-
ingarstaða og vinna skipulagið
samkvæmt þeim bestu rann-
sóknum og upplýsingum, inn-
lendum og erlendum sem völ er
á. Aðeins á þann hátt er hægt að
ná fram raunverulegum sparn-
aði í fæðingarþjónustunni, sem
ekki bitnar á öryggi eða heil-
brigði kvenna og barna þeirra
við fæðingu.
Með vinsemd.
Barn í vændum og hvað svo?
BRÉF TIL BLAÐSINS
Spilling einokunar
Einokunaratvinnuvegirnir landbúnaður og sjávarútvegur hafa yfir að ráða
sterka áróðursmiðla sem þeir nota til að koma í veg fyrir heilbrigða við-
skiptahætti við önnur vestræn lýðræðisríki. Krónan er að þeirra áliti gott tæki
til að festa gróða útgerðar í sínum útflutningi því hægt er að láta krónuna
síga eða falla á kostnað almennings auðvitað því allt hækkar í kjölfarið og
síðasta launahækkun orðin að engu og berðbólgan fer upp. Landbúnaður
skapar eitt prósent af verðmætasköpun þjóðarinnar og útvegurinn sex
prósent því þeir eru bara verktakar sem veiða fiskinn en skapa ekki fiskinn
sjálfan sem er til staðar í hafinu sem auðlind þjóðarinnar, ekki skapa olíu-
borpallamennirnir við Noreg olíuauðlindina þeir eru bara verktakar að dæla
olíunni upp, auðlindin er eign norsku þjóðarinnar, en munurinn á okkur og
Norðmönnum er að norska þjóðin fær afrakstur auðlindarinnar til sín en hér
fær einokunarútgerðin auðlindina ókeypis og til að braska með og gróðann
á banka falinn erlendis en tapið eftir mishepnað brask skal þjóðin borga.
Pétur Sigurðsson, járnsmiður
Heilbrigðismál
Guðrún
Guðbjartsdóttir
ljósmóðir við HSS
Björg
Sigurðardóttir
ljósmóðir við HSS
Bendir allt til að almenn sjúkrahúsþjón-
usta á landsbyggðinni muni leggjast að
mestu leyti af, nema á Akureyri, Akranesi
og í Reykjavík.
HARMAGEDDON
ALLA VIRKA DAGA
KL. 15 – 17:30