19. júní - 19.06.1971, Blaðsíða 14

urást hefur verið lofsungin og
með réttu. Hafa ber í huga, að
manneðlið er nú sérkennilegast
fyrir aðlögunarhæfi sitt. Rétt-
línukenningar um uppeldi,
byggðar á liffræðilegum vaxtar-
ferlum „mannlegs eðlis“ eru
hæpnar, nema um þau fáu at-
riði, sem skilyrðislaust má telja
skaðleg.
Umönnun og uppeldi barna er
afar ólíkt farið í mannheimi.
Aðild karla að uppeldi og um-
hyggja þeirra fyrir ungbörnum
getur tekið miklum breytingum
frá þvi, sem nú er, án þess voði
sé á ferðum. Aukinn þáttur
þeirra í uppeldi gæti orðið vísir
að nýrri persónugerð. Hvort hún
yrði betri eða verri, vitum við
ekki. Breyttir sambúðarhættir
kynjanna spegla þó örugglega
ný efnahagsleg og félagsleg sam-
félagsform.
Sú er trú mín, að aukið sjálfs-
forræði kvenna og þar með auk-
ið sjálfstraust (sem þær yrðu
að gjalda með þyngri ábyrgð og
meira erfiði á ýmsum sviðum),
muni gera þær hæfari mæður og
betur færar að njóta séreðlis
síns sem konur. Höfnun móður
á barni, sem á einhverju tví-
ræðu stigi er nú allalgeng (og
auðvitað ekki síður hjá körl-
um), en ávallt virðist hefna sín,
ætti að fara þverrandi. Benda
má á, að blíðlyndi er ekki sér-
einkenni kvenna, er ekki kyn-
bundið fremur en hæfileikar til
forsjónar heimilis og meðferð-
ar fjár. Margt heimili myndi
betur statt, ef húsmóðirin hefði
fjármál og rekstur heimilisins í
sínum höndum.
Það er gömul skoðun mín, að
uppeldi barna eins og menntun
þeirra skuli greiða með eðlileg-
um hætti af þjóðartekjum. Þess-
ari stefnu vex nú mjög fylgi.
Mér blöskrar sú siðfræði að not-
færa sér fáfræði og sterkar
frumhvatir æskufólks, ekki sízt
kvenna, til að tryggja hrátt
vinnuafl nýrrar kynslóðar, en
kreista siðan uppeldi þessa ung-
viðis undan nöglum um.komu-
lauss fólks, sem ann afkvæmum
sínum. Ég fagna því aukinni
fræðslu um kynlíf og getnaðar-
varnir. „Pillan“ verður e. t. v.
traustasta vörn barnsins. Ekki
sízt er þetta ískyggilegt í þjóð-
félagi, þar sem 25—30% barna
hafa til þessa fæðzt utan hjóna-
bands. Þetta háttalag er, að
mínu mati, hvað gildisviðhoi’f
snertir, nákomið þeim félags- og
stjórnmálastefnum, sem líta á
manneskjuna sem fallbyssufóður
og hagkvæmnisatriði í rekstrar-
kerfi iðnvædds neyzluþjóðfélags.
Réttindabaráttu barnsins mið-
ar hægt. Mér ofbýður það
ábyrgðarleysi í nafni mannúðar
og þjónustu við lífið, sem gerir
konum að nær skilyrðislausri
siðferðisskyldu að ganga með
fóstur. Engin viti, hvað verða
muni úr hinum ófædda. Satt er
það að visu. Röksemdafærslan
grefur þó öðrum þræði undan
sjáifri sér, þar eð gefið er í
skyn, að meta megi fóstrið eft-
ir því, hvað úr því verður. Ann-
ars minna slík viðhorf mig alltaf
helzt á afstöðu horbóndans í
gamla daga, sem hélt lífi í von-
arpeningi á þeim forsendum, að
hann væri þó ,,líf“. Skylt er að
játa, að margt kemur hér til
álita og ekki ber allt upp á
sama dag.
Málefnaafstaða einstaklings á
sér ólíkar uppsprettur. Stund-
um eru sálfræðilegar rætur per-
sónulegrar baráttu í ósamræmi
við félagsleg markmið þessarar
sömu baráttu. Slíkt gerir þau
þó á engan hátt ógild né létt-
væg. Vafalaust eru margir, sem
berjast á vorum tímum fyrir
breytingum, að fullnægja óljósri
óvild sinni eða kynbundinni sér-
stæðisklípu (identity). Ég vil
þó trúa því, að baráttan fyrir
endurmati í sambúð kynjanna
og félagslegri stöðu karls og
konu, horfi til bóta, þegar lengra
er litið fram í timann.
Jónas Pálsson.
Ást.ci Björt Tlioroddsen
Hví ekki að deila með sér amstri og ánægju
Að mínum dómi er þessi
aukna hreyfing ný, að þvi leyti,
að nú þora menn almennt að
ræða málin. Konur og karlar
hafa verið að vakna til umhugs-
unar árum saman hér og hvar
í þjóðfélaginu um stöðu sína í
samfélagi nútímans. Þar af leið-
andi hljóta að vakna spurning-
ar um aðstöðumuninn milli
12
19. JÚNÍ