19. júní - 19.06.1973, Page 16

er aðeins tekin úr skápnum til að
þurrka af henni og láta á sama
stað? Á sama hátt þurfa hömin
snemma að læra að notfæra sér
almennings- og skólabókasöfn,
læra að leita að heimildum, spyrja
og fræðast af bókavörðunum,
ganga vel og hljóðlega um.
Þrjú barnablöð eru gefin út hér-
lendis: Vorið, Bamablaðið og
gamla Æskan, sem alltaf er síung,
nú fjölbreytt að efni og til fyrir-
myndar þeim, sem kynnast vilja
og kynna vilja áhugamál yngsta
fólksins. Þeir, sem ráða dagskrá
útvarpsins (þar á ég við hljóðvarp
og sjónvarp), ættu að líta oftar í
Æskuna til að fá góðar hug-
myndir.
Hins vegar em hér á boðstólum
mýmörg litrik myndablöð utan úr
víðri veröld. Em þar fremstir í
floklci Andrés önd og félagar, sölu-
hæst allra erlendra blaða, fyrsta
„lesefni11 fjölda bama, ágætt könn-
unarefni fyrir þá, sem vilja kynna
sér fyrstu áhrif fjölmiðla á krakk-
ana. Persónulega held ég, að þeir
félagar ^ánni ekki stórtjón. Þeir
gegna eiginlega sama hlutverki og
léttari tegund af skáldsögum fyrir
stóra fólkið. Vildum við venjulegt
fólk með algengan smekk, missa
þær? Verri em „hasarblöðin" svo-
nefndu og óhemju væmin táninga-
blöð, sem gefa skrumskældar hug-
myndir. Þessi blöð vil ég flokka
með lélegustu k\dkmyndum, kvik-
myndum um rán og ofbeldi, kyn-
óra og flest það auvirðilegasta,
sem fyrirfinnst í mannlegu sam-
félagi, mengun af verstu tegund.
Að frágengnum myndabókum
og blöðum er sjónvarpið líklega sá
fjölmiðill, sem börnin komast fyrst
í kynni við nú á dögum. Margir
hafa eflaust tekið eftir því, hvað
síendurteknar auglýsingar sjón-
varpsins hafa seiðandi áhrif á unga
áhorfendur, svo mikil að þau læra
textann utan að eins og töfraþulu
og hafa á hraðbergi jafnvel löngu
eftir að auglýsingarnar hverfa úr
dagskránni Liggur því í augum
uppi, enda oft fram tekið, hve
þýðingarmikið er, að þessar aug-
lýsingar séu á réttu og eðlilegu
máli og ekki afkáraleg afbökim á
erlendum textum myndanna — og
sama má að sjálfsögðu segja um
prentaðan texta við annað sjón-
varpsefni. Að mínu mati hefur það
síðarnefnda tekið lofsverðum
framförum í seinni tíð og mál-
blómum fækkað að mun, þó oft
mætti nú lú garðinn betur!
Sjónvarpið hefur, sem kunnugt
er, barnatima tvisvar í viku. Ég
hygg, að langstærsti áhorfenda-
hópurinn séu börn upp að ellefu
ára aldri, eftir það fer áhuginn
dvínandi ekki aðeins fyrir bama-
timunum, heldur sjónvarpi yfir-
leitt þegar frá eru skildir íþrótta-
þættir og poptónlist. Vinsælastir
hjá yngri börnunum virðast föstu
þættimir, eins og Kmmmi, Fúsi
flakkari og síðast Glámur og
Skrámur. Allir, ungir og aldnir,
hafa gaman af góðum teiknimynd-
um og barnamvndum á borð við
Línu Langsokk. Minni hylli njóta
kórar og danssýningar, það efni
er einhvem veginn aldrei nógu
„lifandi“ í framsetningu.
Eg minntist áðan á þætti sem
gera í senn að fræða og skemmta.
Reynt er að skjóta sliku inn í
barnatímana; mætti þó vera miklu
meira af því. Enginn þarf að segja
mér, að það þurfi að kosta óhemju-
fé, aðeins hugmyndaflug. Hljóð-
varpið hefur daglega barnatíma,
mest sögulestur, sumt afburðagott,
annað miður. Leikrit em sem fyrr
vinsælust. Tónlistartímamir hafa
að mínu viti borið af undanfama
vetur og eru skýrt dæmi um þau
vinnubrögð og framsetingu, sem
bezt gerast. Að öðm leyti þykja
mér bamatímamir oft einkennast
af handahófskenndu vali á efni
og flytjendum. Ég þykist vita, að
ástæðan sé sú, að útvarpið vanti
sérstaka deild, sem sér um allt það
efni, sem börnunum er ætlað og
hefur sérhæfðum starfskröftum og
fjármagni yfir að ráða. Ég þekki
mótbámmar, ekki viljaleysi, held-
ur f járskortur. Auðvitað kostar slík
sérdeild fé. En er þetta ekki einn
liður í uppeldi yngstu kynslóðar-
innar, sem á að erfa landið, o. s.
frv., svo vitnað sé í faguryrði tæki-
færisræðunnar? ÍJtvarpið er það
tæki, sem öflugast er til uppeldis
áhrifa, góðra sem illra. Höfum við
efni á, að spara fé til að efla góðu
áhrifin? Og hvað um skólasjón-
varpið? Hvenær fáum við meira af
því til viðbótar tungumálakennsl-
unni, sem hefur verið svo afburða-
vinsæl undanfarna vetur? Hvenær
fáum við íslenzkar myndir á borð
við þær, sem ég horfði á í brezka
sjónvarpinu nýverið? Þar var
pabbi á gangi með bömunum sín-
um á sunnudegi að vorlagi. Þau
spjölluðu um það, sem fyrir augun
bar, blóm og fugla, skorkvikindi
og annað dýralíf. Þetta var
kennslustund í átthagafræði.
Ég veit, að til skólasjónvarps
skortir líka fé. En má ekki spara
á einhverju öðm sviði og fjárfesta
i framtíðarborgurunum? Hvers
vegna má ekki auka tekjur áhrifa-
mestu fjölmiðlanna, hljóðvarps og
sjónvarps, með nefskatti á hvert
mannsbam i landinu? Flestir eða
allir njóta hvort sem er þessara
fjölfiölmiðla og þá sér til nokkurs
gagns og skemmtunar. Þetta er að
mínu viti réttlátara en að þeir
borgi einir sem viðtækin eiga.
Hvað er svo að segja í stuttu
máli um dagskrá útvarpsins, þó
einkum sjónvarpsins, sem ekki er
ætluð bömum eingöngu, en ber þó
óhjákvæmilega fyrir augu þeirra
14
19. JÚNÍ