19. júní - 19.06.1973, Blaðsíða 22

kærleik, umburðarlyndi og lífs-
gleði. Hagkvæm skipan og vandað
fyrirkomulag léttir allt daglegt líf
fjölskyldunnar og gerir það á-
nægjulegra en ella. Heimilið verð-
ur líka að vera snyrtilegt og fagurt,
án prjáls og íburðar.
Þótt allur þorri landsmanna búi
við góðar aðstæður og íslenzkur
húsbúnaður hafi tekið miklum
framförum undanfarin ár, er samt
eitt atriði í sambandi við hibýla-
skipan okkar, sem aldrei hefur ver-
ið sá gaumur gefinn sem skyldi, en
það er þáttur bamsins á heimilinu.
Víðast eru heimilin, því miður,
fyrst og fremst sniðin við hæfi
fullorðna fólksins, og allt of sjald-
an er tekið tillit til þarfa bam-
anna. Má segja, að bamaherbergi
hafi verið hálfgerð olnbogaböm
íbúðarinnar. Á sumum heimilum
virðast bömin eingöngu eiga sitt
rúm og sinn stað við matborðið og
þar með búið. Bömum þarf sér-
staklega að ætla stað innan heim-
ilisins og þá annaðhvort sérher-
bergi eða, ef þess er ekki kostur, þá
a. m. k. eitthvert athafnasvæði, þar
sem þau geta unað sér óáreitt.
Bamaherbergi verður að skipu-
leggja út frá sjónarmiði bamanna
sjálfra. Þar verður að taka tillit
lil hins öra vaxtar og breytilega
þroska, sem börnin taka.
Nauðsynlegt er fyrir þann, sem
ætlar að búa barni sínu viðeig-
andi vemstað á heimilinu, að
kunna nokkur skil á hinum ólíku
háttum bamsins á ýmsum aldri.
Og fullorðna fólkinu ber að virða
rétt bamanna yfir herbergi þeirra
eða afdrepi. Þess er engin von, að
bömin virði ráð fullorðinna yfir
þeirra mumnn, ef fullorðnir virða
ekki rétt bamanna. Bamið þarf
auk þess að fá hlutdeild í umhverfi
hinna fullorðnu, þess vegna ber
að forðast að hafa dagstofuna svo
íburðarmikla, að heimilisfólk fái
ekki að koma í hana nema á stór-
hátíðiun og tyllidögum. Dagstofan
á fyrst og fremst að vera sam-
komustaður fólksins alls. Viðkvæm
húsgögn og heilbrigð böm hæfa
ekki hvort öðru. Sé íbúðin troðfull
af dýrindis húsgögnum, sem böm-
in mega ekki koma nálægt, og
prýdd alls konar brothættu glingri,
sem freistar um of litlu bamsfingr-
anna, hlýtur það að hafa í för með
sér tíðar áminningar foreldranna,
svo að ekki sé nú talað mn þau
ósköp, ef börnin skráma eða brjóta
einhvern skrautmuninn. Slikir á-
rekstrar geta valdið þvi, að heim-
ilislífið, sem ætti að vera samstillt,
verður raun fyrir bæði böm og
fullorðna. Böm eiga ekki að vera
smáhlutir á heimili, sem eingöngu
er útbúið með tilliti tíl fullorðna
fólksins. Þau em líka manneskjur
og eiga þess vegna rétt á að geta
fullnægt eðlilegri þörf sinni fyrir
leik og hreyfingu.
Ef við viljum kenna bömrnn
okkar að taka skynsamlega afstöðu
til híbýlanna, megum við ekki
slaka á kröfum í sambandi við út-
búnað herbergja þeirra og halda,
að það sé sama, hvað inn til þeirra
sé látið „þar sem þau“, eins og
sumir foreldrar segja „eyðileggja
hvort sem er alla hluti“. Þessi
hugsunarháttur ræður þvi, að oft
hafna öll aflóga húsgögn heimilis-
ins í herbergi bamsins, og það er
illa farið. í fyrsta lagi em böm
mannvemr, sem hafa ekki síður
þroskandi tilfinningu fyrir fögm
umhverfi en fullorðnir. I öðm lagi
hlýtur það að vera uppeldislega
rangt að hafa eingöngu lélega
hluti í kringum þau, ef samtímis
á að vera hægt að kenna þeim
hirðusemi og að bera virðingu
fyrir því, sem gott er og fagurt.
Þetta má ekki skilja svo, að verið
sé að bannfæra öll gömul, notuð
húsgögn í bamaherbergi, þvi að oft
getur gamall skápur eða kommóða
komið að góðmn notum. En þá
verður fyrst að gefa hlutnum nýtt
gildi með þvi að lagfæra hann og
mála.
Smábarnahúsgögn þurfa hvorki
að vera dýr né fín. Aftur á móti
verða þau að vera sterk og geta
þolað hnjask án þess að láta mikið
á sjá. Efni og áklæði þurfa að
vera auðveld í hreinsun og hafa
mikið slitþol. Þau ættu ekki held-
ur að vera smækkaðar myndir af
húsgögnum fullorðna fólksins, þvi
að börn nota húsgögn á allt ann-
an hátt en það. I augum bamsins
er t. d. stóll ekki aðeins húsgagn
til að sitja á, heldur einnig bill,
sé honum velt um koll. Áríðandi
er, að húsgögnin séu þannig útbú-
in, að það megi láta fara lítið
fyrir þeim, svo að gólfrýmið sé
sem mest, því að lítil böm leika
sér mest og bezt á gólfinu. Börn
elska birtu og yl, og litagleði þeirra
er mikil.
Það er sanngjöm krafa hvers
einstaklings, að hann fái herbergi
út af fyrir sig, þar sem hann getur
í næði unnið, dundað við tóm-
stundagaman eða hvílzt. Þótt tán-
ingurinn t. d. álíti sig stöku sinn-
um vera miðdepil heimsins, þá er
þetta erfitt aldursskeið, en á þvi
hefur hann oft mikla þörf fyrir
að vera einn með sjálfum sér, án
afskipta fullorðna fólksins. Og við
megum umfram allt ekki gleyma
aðaltilgangi hibýlanna. Þau eiga
að vera til þess að búa í þeim. Þau
em það umhverfi, sem öll fjöl-
skyldan á að geta notið sín í, í
starfi og hvíld, á virkum dögum og
helgidögum. Ekki má skapa um-
hverfi, sem er svo fínt, viðkvæmt
og þvingað, að ekki sé þar svigrúm
til glaðværs, starfsams hversdags-
lífs.
Kristín GuSmundsdóttir
híbýlafræðingur.
20
i
19. JÚNI