19. júní - 19.06.1991, Blaðsíða 55

Lára Júliusdóttir
lögtræðingur.
ingaráðs, en í afriti af dómnum sem
féll í málinu þann 21. desember 1990
- og Lára afhenti blaðamanni - koma
fram allir málavextir:
Lögfræðingur Tryggingaráðs mælti
í greinargerð með því að fæðingaror-
lofsgreiðslur yrðu samþykktar í máli
Láru, en meirihluti Tryggingaráðs
hafnaði untsókn hennar á þeirri for-
sendu að ekki væri tímabært að breyta
gildandi starfsreglum Tryggingstofn-
unar um greiðslu fæðingarorlofs. Lára
sætti sig ekki við þessa niðurstöðu og
sagði meðal annars að ekki væru nein-
ar upplýsingar fyrir hendi hjá Trygg-
ingaráði um það hversu mörgum hafí
verið synjað um greiðslur í fæðingar-
orlofi vegna þessara „gildandi starfs-
reglna“ ráðsins, enda hafi í umsókn-
inni um fæðingarorlof hvorki hún né
aðrir umsækjendur verið spurðir um
launagreiðslur. Lára taldi einnig að
við endurskoðun laga um fæðingaror-
lof árið 1986 og 1987 hefði ýmislegt
bent til þess að nefndarmenn hefðu
skilið lögin þannig að þau ættu að
tryggja konum rétt til að semja um
viðbótargreiðslur frá atvinnurekend-
um, auk þess sem ekkert væri í ákvæð-
um laganna um fæðingarorlof sem
bannaði atvinnurekanda að sýna
starfsmanni sínum slíkan velvilja.
Lára benti síðan á að óljóst væri í
hverju gildandi starfsreglur Trygg-
ingastofnunar væru fólgnar, því að
stofnunin greiddi bankamönnum at-
hugasemdalaust fæðingarorlof þrátt
fyrir viðbótargreiðslu frá atvinnurek-
anda. Samkvæmt samningum banka-
manna greiðir atvinnurekandi óskert
laun fyrstu þrjá mánuðina og síðan
taka greiðslur frá Tryggingastofnun
við, en á móti tekjumissinum kemur
25.000 króna eingreiðsla sem viðkont-
andi fær greidda áður en farið er í
fæðingarorlofið. Að auki benti Lára
á að í kjarasamningum ASÍ/VSÍ hefði
verið samið um óskertar greiðslur á
desemberuppbót og orlofsuppbót til
foreldra í fæðingarorlofi og spurði þá
hvort þessar greiðslur rnyndu koma í
veg fyrir rétt foreldranna til að fá
fæðingarorlof sitt greitt frá Trygg-
ingastofnun.
Það sem næst gerðist í ntálinu var
að Lára höfðaði mál fyrir bæjarþingi
í Reykjavík gegn Tryggingastofnun
ríkisins til greiðslu fæðingarorlofs að
upphæð 232.382 kr. að viðbættum
dráttarvöxtum og eins og fyrr segir
lyktaði málinu á þann veg að Lára
vann það; Tryggingastofnun var gert
að greiða henni fæðingarorlofið,
dráttarvextina og málskostnað.
Adam ekki lengi í Paradís
Þetta var ekki eingöngu sætur sig-
ur fyrir Láru, heldur allar konur
í sömu stöðu, því að þessi barátta
hennar hafði leitt af sér að nú var
opinberlega viðurkennt að Trygg-
ingastofnun væri óheimilt að neita að
greiða konum fæðingarorlof, þó að
vinnuveitandi væri svo vinsamlegur
að bæta starfsmanni sínum upp þann
tekjumissi er hann yrði fyrir í fæðing-
arorlofi. Þetta var mikið gleðiefni fyr-
ir konur, en Adarn var ekki lengi í
Paradís. Lára sagði að Trygginga-
stofnun hefði ekki viljað una dómnum
og í mars, þegar samtal okkar átti sér
stað, hafði henni ekki enn verið greitt
fæðingarorlofið og hún sagðist allt
eins búast við að Tryggingastofnun
myndi áfrýja málinu til Hæstaréttar.
Og það fór sem Láru grunaði; um
miðjan mars birtist frétt í dagblöðun-
urn þess efnis að Tryggingastofnun
ríkisins hefði ákveðið að áfrýja úr-
skurði Borgardóms Reykjavíkur í
málinu. í fréttinni kom fram að málið
yrði þingfest í Hæstarétti þann 3.
apríl, en að það gæti liðið langur tími
- allt upp í tvö ár - þar til málið yrði
tekið fyrir og á meðan fær Lára fæð-
ingarorlofið ekki greitt! 1 fréttinni
kom ennfremur fram að í fyrravor
hefði dagað uppi á Alþingi frumvarp
urn breytingar á almanntryggingalög-
um þess efnis að fæðingarstyrkur fáist
greiddur þó að samið sé við launa-
greiðanda um greiðslu mismunar á
fullum launum og fæðingarstyrk.
Frumvarpið var aftur lagt fyrir þingið
í vor, en afgreiðslu þess ekki lokið
fyrir þinglok.
-Hvernig heldurðu svo að málið þitt
fari í Hæstarétti?
„Ég er bjartsýn.”
Nýtt keríl sem nær
til allra stétta
En eins og fyrr segir sat Lára í
nefnd sem skipuð var til að end-
urskoða fæðingarorlofslögin frá 1986.
Nefndin lauk störfum í apríl í fyrra
og gerir hún ráð fyrir gagngerum
breytingum, en tillögurnar hafa ekki
verið lagðar fyrir þingið ennþá. En
hverjar eru helstu breytingarnar?
„í tillögum nefndarinnar er gengið
út frá því að fæðingarorlofið verði
tekjutengt og að lögin nái til allra; að
engin sérlög séu fyrir opinbera starfs-
menn, bankamenn eða aðra. Greiðsl-
ur fæðingarorlofs færu í gegnunt
55