19. júní - 19.06.1996, Blaðsíða 37

ningar
ir
réttindi kvenna sé að finna í þeim samningum
sem hér hafa verið nefndir.
Yfirlýsingin um afnám ofbeldis gegn kon-
um var samþykkt á allsherjarþingi SÞ árið
1993 en í henni er það viðurkennt að brýn þörf
er á að konur alls staðar í heiminum njóti rétt-
inda og grundvallarhugmynda er byggja á jafn-
rétti, öryggi, frelsi, heilindum og virðingu fyrir
öllum mönnum. I yfirlýsingunni er það stað-
fest að slíkur réttur sé hluti af alþjóðasamning-
um um mannréttindi og jafnframt lýsir þingið
yfir áhyggjum af því að ofbeldi gagnvart kon-
um komi í veg fyrir að jafnrétti, þróun og friður
og ákvæði alþjóðasamninga um jafnrétti
kvenna og karla nái fram að ganga.
Samþykktir Alþjóðavinnumálastofn
unarinnar nr. 100 og 111 snúa að rétti
kvenna og karla til jafnra launa fyrir
jafnverðmæt störf og til jafnréttis á
vinnumarkaði að öðru leyti og með
fullgildingu þeirra takast aðildarrík-
in á hendur þá skyldu að stuðla að
því með öllum tiltækum ráðum að
tryggja jöfn laun kvenna og karla
fyrir jafnverðmæt störf og að koma
á jafnrétti um vinnumöguleika eða
meðferð í atvinnu. Meðal annars er
það skylda aðildarríkjanna að nema
úr gildi þau lagaákvæði og breyta
þeim reglugerðarákvæðum eða venjum
sem kunna að vera ósamrýmanleg þessari
stefnu.
Sá sáttmáli sem gengur hvað lengst í því að
bæta stöðu kvenna er samningurinn um afnám
allrar mismununar gagnvart konum eða
CEDAW-samningurinn, eins og hann er kall-
aður í daglegu tali.
CEDAW-samningurinn
CEDAW-samningurinn var samþykktur á
allsherjarþingi SÞ árið 1979 en hann fékk gildi
gagnvart Islandi árið 1985. I inngangsorðum
samningsins er gengið út frá því að þrátt fyrir
sáttmála sem gerðir höfðu verið til að stuðla að
rétti kvenna og karla séu konur enn beittar
miklu misrétti. Minnt er á í inngangsorðunum
að mismunun gagnvart konum brýtur í bága
við grundvallarreglur um jafnrétti og virðingu
fyrir manngildi, hindrar þátttöku kvenna á
jafnréttisgrundvelli í stjórnmála-, félags-, efna-
hags- og menningarlífi, hindrár aukna hagsæld
þjóðfélags og fjölskyldu og veldur því að örð-
ugra er fyrir konur að notfæra sér til fulls
möguleika sína til þjónustu fyrir land sitt og
mannkynið. Þar er því einnig lýst yfir að
velferð í heiminum krefjist þátttöku
kvenna í sem ríkustum mæli og til jafns
við karla á hvaða vettvangi sem er og að
barnsfæðingarhlutverk konunnar eigi ekki
að vera undirrót misréttis, heldur skuli
ábyrgð á uppeldi barna vera skipt milli
karla og kvenna og alls þjóðfélagsins. 1
samningnum er gengið út frá því að breyt-
inga sé þörf til að þessi markmið náist og því
er samningurinn gerður, í því skyni að leitast
við að afnema mismunun gagnvart konum
hvar sem hún finnst.
Það er mikilvægt að hafa í huga að
hlutverk CEDAW-sáttmálans er
fyrst og fremst að leggja aðgerð-
arskyldu á aðildarríkin,
þannig að þau takist á við
misréttið, ekki aðeins með
lagasetningu, heldur einnig í
framkvæmd. Þannig ber þeim
ekki aðeins að setja grund-
vallarregluna um jafnrétti
kvenna og karla í stjórnar-
skrár eða aðra viðeigandi lög-
gjöf, heldur skulu þau einnig
ábyrgjast að henni sé fram-
fylgt í raun. Meðal annars er
kveðið á um það í c-lið 2. gr. sátt-
málans að aðildarríkin skuli koma
á lagavernd á réttindum kvenna á
grundvelli jafnréttis við karla og að
tryggja fyrir lögbærum dómstólum lands-
ins og hjá öðrum opinberum stofnunum
raunverulega vernd til handa konum gegn
hvers konar misrétti. Einnig segir í f-lið sömu
greinar að aðildarríkin skuli gera allar viðeig-
andi ráðstafanir til að breyta eða afnema gild-
andi lög, reglugerðir, venjur eða starfshætti
sem fela í sér mismunun gagnvart konum. Þá
er sú skylda lögð á aðildarríkin að breyta fé-
lagslegum og menningarlegum hegðunarvenj-
um karla og kvenna með það fyrir augum að
framhald á bls. 36
35
19.jÚní RIT KVENRÉTTINDAFÉLAGS (SLANDS