19. júní - 19.06.1996, Síða 66

Heimilisofbeldi
99
Staða innf lytjendakvenna er verri“
innflytjenda-
verri
: íí
Viðtal:
Valgerður Katrín Jónsdóttir
RACHEL PAUL er indversk kona
sem lagði stund á afbrotafræði í Osló að afloknu
heimspekinámi í Indlandi. Hún kom hingað til
lands til að safna upplýsingum í rannsókn sem
hún hefur verið að gera á stöðu innflytjenda-
kvenna á Norðurlöndunum, eða þeim konum
sem leita til kvennaathvarfa í þessum löndum.
Hér hélt hún m.a. fyrirlestur á vegum félagsvís-
indadeildar Háskóla Islands, þar sem hún sagði
frá rannsókn sinni og helstu niðurstöðum. Þar
kom m. a. fram að innflytjendakonur eru um 15-
20 % þeirra sem leita til kvennaathvarfa í þess-
um löndum, og hefur hlutfall þeirra hækkað á
undanförnum árum, einkum þó þeirra sem gift-
ar eru mönnum frá Norðurlöndum. Rannsókn
hennar er m.a. ætlað að kanna hvort hægt sé að
finna skýringar á því hvers vegna innflytjenda-
konunum fjölgar í athvörfunum og hvort hægt
sé að gera eitthvað til að snúa þróuninni við.
Það er norræna ráðherranefndin sem styrkir
þessa rannsókn sem Rachel hefur unnið að und-
anfarin þrjú ár en hún hefur einnig starfað við
kvennaathvarf í Noregi í sex ár.
Einangrun innflytjenda-
kvenna meiri
Að hvaða leyti er staða innflytjendakvenna
önnur en staða annarra kvenna sem leita til at-
64
hvarfa? Rachel segir að einangrun þeirra sé enn
meiri en annarra kvenna sem leita til athvarfa.
Þær hafi í fæstum tilfellum fjölskyldu eða vini
sem þær geti leitað til og fengið aðstoð hjá í stað
þess að leita til athvarfanna. Þær hafa einnig oft
þróað með sér sjúkdóma, kvarta um verki hér og
þar, og hafa verri aðgang að heilsugæslunni,
bæði vegna þess að þær kunna ver á kerfið og
vegna tungumálaörðugleika. Þessi heilsufars-
vandamál gera í auknum mæli vart við sig eftir
að þær losna frá manninum, þar sem þær hafa
ekki haft tíma til að sinna þeim meðan á sam-
búðinni stóð, svo uppteknar hafa þær verið af
að lifa af frá degi til dags. Þær glíma því við lík-
amleg vandamál ekki síður en sálræn og margir
af þeim verkjum sem þær finna fyrir fá enga
meðhöndlun þar sem læknarnir telja þær
ímyndunarveikar, konur sem eru alltaf að
kvarta. Innflytjendakonur kvarta einnig yfir því
að þær fái aðra meðferð í athvörfunum en aðrar
konur. Þeim finnst þær þurfa að sýna meira
þakklæti fyrir það sem gert er fyrir þær og að lít-
ill skilningur sé á menningarlegum mismun,
varðandi ýmis atriði hins daglega lífs. Þetta
skilningsleysi er algengt hjá starfsfólki kvenna-
athvarfa sem byggja á hugmyndafræði femínista
og sagði Rachel að þessi atriði rannsóknarinnar
hefðu komið sér einna mest á óvart, þar sem
hún hefði búist við meiri skilningi af hálfu fem-
inista þar sem þeir væru að berjast með þeim
19.jÚní RIT KVENRÉTTINDAFÉLAGS ÍSLANDS
sem minna mættu sín í samfélaginu.
Hún skiptir innflytjendakonum í fjóra hópa:
Konur sem flytjast með mönnum sínum til Norð-
urlanda, konur sem eru giftar norrænum mönn-
um, flóttakonur og börn innflytjenda. Algengt er
að stúlkubörn leiti ásjár athvarfa er foreldrar
þeirra vilja gifta þær á unga aldri gegn vilja þeirra.
Einkum er það algengt hjá fjölskyldum frá Pakist-
an en samkvæmt lögum er nú bannað að þvinga
fólk til að giftast í Noregi og er því hægt að ógilda
slík hjónabönd. í kjölfarið hefur þeim stúlkum
fækkað sem leita ásjár athvarfanna af þessum sök-
um. Það er einkum sá hópur kvenna sem hefur
gifst mönnum frá Norðurlöndum sem leitar í
auknum mæli til kvennaathvarfanna og Rachel
segir skýringuna að leita í ýmsum samverkandi
þáttum. Þær geta ekki leitað neitt annað, flestar
innflytjendakonur koma í athvörfin fyrir milli-
göngu lögreglunnar, ýmist hringja þær sjálfar í
lögregluna eða nágrannarnir hringja vegna há-
vaða og slagsmála, eða þær hafa heyrt um athvarf-
ið hjá vinum sínum. En ef til vill fara hlutfallslega
fleiri konur í athvörfin þar sem þær eru í mjög litl-
um tengslum við samfélagið í kringum þær og
hafa því ekki önnur úrræði. Þær hafa engan stað
til að fara á, geta ekki farið til systra sinna eða
vina. Það tekur mörg ár fyrir innflytjendakonu að
koma sér upp nánum samböndum, og ef hún hef-
framhald á bls. 66
l