19. júní - 19.06.2002, Blaðsíða 26

Bréf að utan
La donna italiana:
Fórnfýsi eóa framúrstefna?
Eftir: Snæfríði Baldvinsdóttur viðskiptafræðing
Italía er mörgum Ijósárum á eftir okkur Norðurlandabúum hvað
varðar stöðu og réttindi kvenna. ítalskt þjóðfélag er enn fjötrað í
hefðbundna kynjaskiptingu og undirlagt af fordómum sem hefta
val kvenna. En af hverju? Hvað veldur því, að ítalir sjálfir halda
svona sterkt í menningarlegar hefðir og venjur? Af hverju er Ítalía
það land innan Evrópu, sem berst hvað harðast gegn hraðbyr nú-
tíma- og alþjóðavæðingar sem fer eins og eldur um sinu um alla
heimsbyggðina? Snæfríður Baldvinsdóttir veltir þessum og fleiri
spurningum fyrir sér en hún hefur búið í fjölda ára í Róm á Ítalíu.
Hver þjóð markast af sínum menningarlegu und-
irstöðum. Ég er jafnvel þeirrar skoðunar að hver
þjóð eigi sér sitt eðli, og að hægt sé að sálgreina
heila þjóð út frá menningarlegu og félagslegu eðli
hennar. Eðli ítala er svo gjörólíkt eðli okkar, að
nánast er út í hött að reyna að gera samanburð,
enda er ég löngu vaxin upp úr slíkum barnaskap.
Það þýðir ekkert að ætla að dæma heila þjóð út
frá forsendum, sem maður ber með sér heiman
frá. Niðurstaðan úr slíkum samanburðafræðum
gæti hvorki orðið rétt né réttlát. Og þótt ég hafi oft
af drambsemi minni - í fullvissu þeirrar manneskju
sem veit sig hafa yfirburði - slegið fram fullyrðing-
um og skammaryrðum um, hvernig hin ítalska
kona lætur fara með sig, þá talaði ég oftast nær
fyrir daufum eyrum. Samt hef ég aldrei litið á
sjálfa mig sem herskáan feminista. Ég hef alltaf
miklu frekar talið mig vera einstaklingshyggju-
manneskju. Samt sem áður - og kannski einmitt
vegna þess að ég bjó í þessu landi í svona mörg
ár - þá varð ég óhjákvæmilega meðvitaðri um kyn
mitt, um sjálfa mig sem konu, og allt sem því fylg-
ir.
En hvað er hægt að segja
um feminisma á Ítalíu? Er
hann til, var hann einhvern
tíma til? ítalskur femínsimi á
sér 25 ára sögu, og þrátt fyr-
ir lagasetningu í mörgum
greinum á þessum árum
hefur baráttan fyrir kvenrétt-
indum sóst seint. Sannleik-
urinn er sá að þrátt fyrir lög
og reglugerðir hefur ekki
tekist að breyta mörgu í
þjóðfélagsgerðinni. Lýðveldi karlaveldisins er enn
stjórnað af karlmanninum, honum í hag og á hans
forsendum. Konan er enn sú sem þjónar fjölskyld-
unni til borðs, (heimatilbúið kjötseyði sem tekur 3
tíma að útbúa), þar sem allir karlmenn sitja um-
hverfis matarborðið í straujuðum skyrtum og
þurrka sér um munninn með straujuðum munn-
þurrkum. Ekki sést kusk á hvítflibbanum,
gljábónuðum gólfum og fínpússuðum gluggum.
Konan er enn mjög upptekin af öllu þessu hefð-
bundna amstri sínu og eyðir eflaust þrefalt meiri
tíma í slík störf en kynsystur hennar á íslandi. Á-
byrgð hennar er mikil. Hennar er að tryggja velferð
allra í fjölskyldunni, sjá um að stórfjölskyldan haldi
saman, eins og vinkona mín sem á öllum jólum
heldur þrjú boð handa foreldrum sínum og
fjöskyldu, tengdaforeldrum, og m.a.s. fyrrverandi
tengdaforeldrum. Einhvern veginn finnst henni það
vera skylda sín að halda sambandi! Og þetta eiga
ítalskar konur sameiginlegt: þessa óbærilegu á-
byrgðarkennd gagnvart allri fjölskyldunni: eigin-
manninum, börnum, foreldrum, tengdaforeldrum
og jafnvel fjarskyldum ættingjum. Allt er undir þeim
26