Fréttablaðið - 30.04.2011, Qupperneq 16

16 30. apríl 2011 LAUGARDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
SKOÐUN
Björn Þór
Sigbjörnsson
bjorn@frettabladid.is
SPOTTIÐ
ÞORSTEINN
PÁLSSON
AF KÖGUNARHÓLI ÞORSTEINS PÁLSSONAR
í Kópavogi
Aðventukaffi með
eldri borgurum
Samfylkingin í Kópavogi býður eldri borgurum í
aðventukaffi laugardaginn 28. nóvember frá
klukkan 10.00 til 12.00 í húsnæði flokksins
Hamraborg 11, 3. hæð.
Meðal góðra gesta: Guðríður Arnardóttir, bæjarfulltrúi
Rannveig Guðmundsdóttir, f.v. alþingiskona og
Magnús Orri Schram, þingmaður. Einnig les rithöfundurinn
Jón Karl Helgason nýútkominni ævisögu um Ragnar í Smára
Hlökkum til að sjá ykkur
1. maí kaffi
Samfylkingin í Kópavogi býður í kaffi 1. maí í Hamraborg
11, 3. Hæð kl:15:00
Ræðumenn:
Árni Páll Árnason, efnahags - og viðskiptaráðherra,
Kristín Á. Guðmundsdóttir, formaður Sjúkraliðafélags
Íslands og Guðríður Arnardóttir, oddviti Samfylkingar-
innar í Kópavogi.
Tónlist og fjöldasöngur
Stjórnin
A
ð virtri beiðni umbjóðanda yðar, þ.m.t. tilgangi hennar,
þeirrar fjárhæðar sem um er að ræða, þeim hagsmun-
um sem eru í húfi, þeim gögnum sem beiðninni fylgdu
og þeim sjónarmiðum sem lögð eru til grundvallar af
hálfu bankans við mat á henni, sbr. 2. mgr. 7. gr. laga
um gjaldeyrismál, er það niðurstaða Seðlabankans að fallast
á beiðnina og er félögunum saman veitt heimild til úttektar af
gjaldeyrisreikningi að fjárhæð 7.270 evrur og 150 sterlingspund.
Ofangreint er hvorki frá þeim
tíma þegar amma var ung né frá
Norður-Kóreu. Þetta var skrifað
í Seðlabanka Íslands í fyrradag
og undirritað af aðstoðarseðla-
bankastjóranum og staðgengli
forstöðumanns gjaldeyriseftir-
lits bankans.
Samherji má sem sagt taka út
sem svarar til rúmlega einnar milljónar króna svo starfsmenn
fyrirtækisins geti sótt sjávarútvegssýninguna í Brussel í næstu
viku.
Það er ekki síst út af svona rugli sem álit fólks á ríkisstjórninni
er lítið. Ekki þarf forsögu Þorsteins Más forstjóra, um að þrettán
manns hafi komið að málinu og eytt í það fimmtán klukkutímum,
til að hneykslast.
Í óskapnaðinum sem regluverkið um gjaldeyrishöftin er birtist –
óvart líklega – afstaða stjórnvalda til atvinnulífsins. Fyrirtækjum
eru settar skorður um hvernig þau mega ráðstafa eigin peningum
og á þessu dæmi Samherja sést glögglega að þær skorður eru
fáránlegar.
Forkólfar atvinnurekenda hafa því nokkuð til síns máls þegar
þeir segja ríkisstjórnina standa sig illa gagnvart atvinnulífinu,
með tilheyrandi skaða fyrir fyrirtækin og um leið fólkið í landinu.
Auk gjaldeyrishaftanna koma þar til skattastefnan, afstaðan til
virkjana og stóriðju og fleira.
Í gær birti hins vegar til í samskiptum ríkisstjórnarinnar og
atvinnulífsins. Eftir mánaðabaráttu særðu Samtök atvinnulífs-
ins út yfirlýsingu úr Stjórnarráðinu um ýmsar verklegar fram-
kvæmdir sem ráðast á í. Þrátt fyrir að samtökin – og aðrir – hafi
ömurlega reynslu af yfirlýsingu ríkisstjórnarinnar í tengslum við
stöðugleikasáttmálann 2009 ætla þau að treysta því að nú fylgi
efndir orðum.
Mikið er í húfi fyrir samfélagið. Störfum þarf að fjölga og
almenn hagsæld að aukast. Þetta vita ráðherrarnir og hafa svosem
vitað lengi en lítið aðhafst til að rétta stöðuna við. Ráðherrarnir
vita líka að það er mikið í húfi fyrir ríkisstjórnina. Standi hún
ekki við yfirlýsingar sínar nú eru dagar hennar einfaldlega taldir.
En ekki er allt unnið með fleiri störfum og auknum umsvifum
í atvinnulífinu. Það þarf að hætta svona bulli eins og Samherja-
menn þurftu að standa í til að komast til Brussel.
Nú skulu sköpuð störf en þurfir þú eina milljón
í evrum áttu það undir vilja embættismanna.
Ríkisstjórnin ræð-
ur örlögum sínum
Þegar síðasta vaxtaákvörð-un var kynnt fylgdi alvar-leg viðvörun frá hagfræð-ingum Seðlabankans vegna
þeirra kauphækkunartilboða sem
þá höfðu verið kynnt. Sérfræðingar
bankans töldu að launabreytingar
gætu farið yfir þau mörk sem stöð-
ugleikinn þolir.
Í ljósi alls þess sem á undan er
gengið í þjóðarbúskapnum vekja
viðbrögðin við þessari aðvörun
athygli. Ríkisstjórnin hefur ekki
tekið afstöðu til hennar. Forystu-
menn ASÍ og SA hafa ekki veitt and-
svör. Enginn hefur tekið málið upp á
Alþingi. Fjölmiðlar láta aðvörunina
eins og vind um eyru þjóta.
Gríðarleg
framför hefur
orðið við gerð
kjarasamninga
síðustu þrjá ára-
tugi. Samninga-
mönnum beggja
megin borðsins
er ljóst að lífs-
kjör verða því
aðeins bætt að
raunveruleg
verðmætasköpun liggi að baki. Eigi
að síður er það svo að fjölmiðlaum-
ræðan um kjarasamninga ræðst
fremur af tilfinningum en köldum
staðreyndum þjóðhagsreikninga.
Ugglaust er það þessi gamli tilfinn-
ingagrundvöllur kjaraviðræðna sem
ráðið hefur mestu um að menn hafa
skellt skollaeyrum við þeim aðvör-
unarorðum sem komu úr Seðlabank-
anum á dögunum.
Kjaraviðræður sem fóru af stað
með það sameiginlega markmið
launafólks og stjórnenda atvinnu-
fyrirtækjanna að bæta kjörin með
aukinni verðmætasköpun snerust
upp í deilu um hver eigi að stjórna
landinu. Verkalýðsfélög hafa oft
verið sökuð um að nota vald sitt
til að stjórna þjóðfélaginu. Nú er
það LÍÚ. Einu gildir hver á í hlut.
Reynslan sýnir að hvorki launafólk
né atvinnufyrirtæki hafa hag af
átökum á þeim forsendum.
Skollaeyrum skellt við aðvörun
Forystumenn launafólks og atvinnufyrirtækja voru sammála um að fara svo-kallaða atvinnuleið. Hún
var um flest reist á skynsamlegum
rökum. Gallinn var sá að hún byggði
á óorðnum hagvexti sem ekki var
unnt að reikna með að óbreyttri
stjórnarstefnu. Meiri aðgæsla hefði
falist í því að miða við þá verðmæta-
sköpun sem menn hafa í hendi. Þá
hefði heldur ekki reynt á spurning-
una hverjir stjórnuðu landinu.
Verkurinn er sá að forystumenn
atvinnulífsins voru tilbúnir að
teygja sig lengra til að mæta við-
semjendum sínum og efla fyrirtæk-
in. Þá reka menn sig á vegg. Það er
ágreiningurinn um orkunýtingu og
það hvort sjávarútvegsstefnan eigi
að ráðast af félagslegum sjónarmið-
um eða kröfum um hagkvæmni.
Þegar gera á kjarasamninga um
sýndan hagvöxt en ekki gefinn
skiptir þessi ágreiningur vitaskuld
máli. Ef draga á úr hagkvæmni í
rekstri höfuðatvinnugreinarinnar
þrengir það eðlilega svigrúm til
launahækkana.
Nú liggur fyrir að ríkisstjórnin
er ófús til samninga um stefnu sína
á þessum sviðum. Deila má um
hversu skynsamlegt það er. Hitt er
ótækt að snúa því upp í átök um hver
eigi að stjórna landinu. Oft hafa rík-
isstjórnir verið fúsar til samstarfs
jafnvel við auðveldari aðstæður en
nú eru. Sé sá vilji hins vegar ekki
fyrir hendi er tómt mál að lemja
höfðinu við steininn. Ríkisstjórnin
hefur valdið.
Að því gefnu að ríkisstjórnin vilji
ekki samstarf út fyrir veggi þing-
flokka sinna um orkunýtingu og
sjávarútveg verða atvinnufyrir-
tækin að semja út frá samkeppn-
isstöðunni eins og ætla má að hún
verði þegar sjávarútvegsstefnunni
hefur verið kollvarpað. Þær þjóðir
í Evrópu sem best standa um þess-
ar mundir hafa látið samkeppnis-
sjónarmið þjóðarbúsins ráða kjara-
ákvörðunum. Höfum við efni á
öðru?
Samkeppnisstaðan
Hættan sem við stöndum andspænis er sú að til-boðið um atvinnuleiðina hafi þegar vakið eftir-
væntingu um hagvöxt sem óvíst er
að verði. Að því leyti er skiljanlegt
að SA hafi ríghaldið í vonina. For-
ystumennirnir vita sem er að erf-
itt er að ná niðurstöðu í samning-
um um lægri tölur en gefnar hafa
verið til kynna.
Verði hagvaxtarleiðin ekki farin
er lítil von til þess að innistæða
verði fyrir þeim launahækkunum
sem nefndar hafa verið. Kjarni
málsins er sá að frómar óskir um
atvinnuleið og raunhæfar kjara-
bætur geta þannig endað í gamal-
dags verðbólguleið. Hagfræðing-
ar Seðlabankans töluðu einfaldlega
ekki út í bláinn þó að þeir hafi enn
sem komið er talað upp í vindinn.
Stjórnskipulegum rétti ríkis-
stjórnarinnar til að stjórna land-
inu fylgir að sama skapi pólitísk
ábyrgð. Nú reynir á þá ábyrgð.
Hún felst fyrst og fremst í því
að hafa forystu fyrir umræðu og
ráðstöfunum sem komið geta í veg
fyrir að kjarasamningar leiði til
aukinnar verðbólgu.
Ríkisstjórnin hefur hafnað því
að ræða leið Samtaka atvinnu-
lífsins. Þá þarf hún að gera
aðrar ráðstafanir sem tryggt
geta sambærilega samkeppnis-
stöðu atvinnufyrirtækjanna eða
draga ella niður þær væntingar
um launahækkanir sem búið er
að skapa. Skjóti ríkisstjórnin sér
undan þessari ábyrgð blasir við
opið hlið verðbólguleiðarinnar.
Verðbólguleiðin er nú opin