Búfræðingurinn - 01.01.1946, Blaðsíða 13

BÚFRÆÐINGURINN
11
breytist ammoníakið í köinunarefnissýringa. Þeir eru látnir
sameinast vatni í turnum, eins og sagt er frá í kaflanum unr
Noregssaltpétur, og verður þá til saltpéturssýra.
I Þýzkalandi eru notaðar aðrar aðferðir við vinnslu vatns-
efnis og köfðunarefnis. Þar eru þcssi efni framleidd með því
að leiða vatnsgufu og loft gegnum glóandi brúnkol. Súrefnið
brennur úr vatnsgufuni og eftir verður vatnsefni og kolsýr-
ingur.
Þetta gas er leitt með vatnsgufu yfir eflir, breytist þá kolsýr-
ingurinn í kolefnistvísýring, og er honum náð lrá vatnsefninu
með því að leiða gasið gegnum vatn.
Þegar lofti er blásið gegnum glóandi brúnko] myndast gas,
sem í er unr 60% af köfnunarefni, 6% vatnsefni, 30% kolsýr-
ingur og 3% kolefnistvísýringur. Síðustu árin fyrir styrjöldina
var farið að leiða jretta gas saman \ ið gas það, sem fæst þegar
vatnsgufa er leidd í gegnum glóandi brúnkol eins og áður er
sagt. í því gasi eru um 5% af köfnunarefni, 50% vatnsefni,
40% kolsýringur og 5% kolefnistvísýringur. Hlutfallið á milli
þessara gastegunda er haft 1 : 2. Það er blandað vatnsgufu sam-
an við gasið til að breyta kolsýringnum í kolefnistvísýring og fá
meira af vatnsefni. Kolsýringnum er síðan náð burtu nreð því
að leiða gasið gegnum vatn undir þrýstingi. Að síðustu verður
eftir vatnsefni og köfnunarefni í hlutföllunum 3:1, sem er
notað í ammoníakið eins og fyrr er frá greint.
í nýjunr kalksaltpétri eru 12 til 13% af vatni. Hann er vatns-
sjúgandi, en rennur ekki fyrr en vatnsmagnið í honum er orð-
ið meira en svarar til formúlunnar Ca(N();j)2, 4HoO, en þá er
vatnsmagnið orðið um 30%. Áburðinn er því nauðsynlegt að
geyma á þurrum stað, svo að hann hlaupi ekki í kekki, og verði
af þeim ástæðum örðugt að dreifa honum.
Iíalksaltpétur er auðleystur og 'hraðverkandi áburður og því
hentugur til að bera á harðvellistún í þurrviðrahéruðum.
Hann er framleiddur í mörgum löndum, sérstaklega Noregi og
Þýzkalandi. Heimsframleiðslan var árin fyrir styrjöldina
170000 tonn af köfnunarefni eða 1,1 miljón tonn af kalksalt-
pétri, og er það lítið eitt minna en framleiðsla Chilesaltpéturs.