Búfræðingurinn - 01.01.1946, Page 60

58
búfræðingurinN
í fræinu, er með þarf til að koma spíruninni af stað og full-
komna hana. Það er talið, að hver plöntutegund þurfi ákveðið
lágstig af hita til þess að fræið geti gróið, og þess hlýrri sem
jarðvegurinn er að vissu marki og mismunandi fyrir liverja
plöntutegund, þess örari verður frumsprettan. Fræ, sem þrosk-
ast hefur við köld skilyrði, grær við lægri hita en sama tegund
er þroskast hefur við mjög hlý skilyrði.
Eftirfarandi tafla sýnir mismunandi hitastig við fræspírun
fyrir nokkrar frætegundir:
Tegundir LngstigC0 HástigC0 Kjörstig
Bygg....... 3-4 28-30 20
Hafrar ...... 4—5 30 25
Hveiti....... 3-4 30-32 25
Ertur ....... 1-2 35 30
Hör........ 2-3 30 25
Rauðsmári ... 1 37 30
Rýgresi...... 3—4 32 28
Heyhafrar ... 3 32 28
Taflan sýnir innan hverra takmarka hitinn þarf að vera til
þess að fræið geti gróið, og fer það eftir afbrigðum tegundanna
við hvað lágt hitamagn spírun getur orðið. Lágstig þeirra teg-
unda, sem í töflunni greinir, bendir til þess, að þeim má oftast
sá í apríl eða fyrst í maí hér á landi og hefir innlend reynsla
bent til Jress. Hástig sýnir, hvað tegundin grær við mestan
hita, en kjörstig sýnir þann hita, sem hverri tegund hæfir bezt.
c. Loftið er þriðja skilyrði fyrir spírun fræsins, og er þess
Jrörf vegna öndunarinnar og þeirra efnabreytinga, sem verða í
fræinu. Það er einkum komið undir stærð fræsins, hvað mikið
loft það þarf. Eeit fræ þurfa meira loft en mögur.
Ljósið er og líka skilyrði fyrir spírunina, þó að það sé ekki
að öllu leyti beint skilyrði fyrir að fræið grói, þá dregur það
úr að á moldina setjist ýmsir sveppir er skemmt geta fræið, á
meðan á spíruninni stendur. Ljósið virðist örfa spírun á gras-
fræi, einkum ef það er linjnoska. Þá er jarðvegsástandið mikil-
vægur þáttur. Súr og vatnsfull jörð er óhentug fyrir fræ rækt-
arjurtanna, og ýmis óhentug efnasambönd trufla spírun fræsins.