Búfræðingurinn - 01.01.1946, Síða 64

62
BÚFRÆÐIN GURINN
frærannsóknarstöð. En það er fólgið í eftirfarandi rannsóknar-
atriðum:
1. Rétt nafn á frœinu, afbrigði eða stofn, en þeir eru mis-
jafnir að ræktunarhæfni. Það verður að fylgja sönnun um,
hvar frœið er rccktað, því að allmikið getur oltið á, frá hvaða
ræktunarstöð það er; t. d. er pólskt hvítsmárafræ ólíkt verra
en danskt, fyrir íslenzka staðhætti. Ræktunarstað fræsins er þó
oft erfitt að ákveða, ef um erlent fræ er að ræða, sem selt er
liingað frá norðurlöndum, og þangað fyrst innflutt. Ræktunar-
stofnar eru ákveðnir með prófræktun, sem sumar frærann-
sóknarstöðvar láta framkvæma, og erfitt að koma því við á ó-
þekktu fræi, fyrr en eftirá. Þessu er öðruvísi háttað með fræ
ræktað í lieimalandi, þar sem fræið kemur frá stofnfrærækt
og vitað er nákvæmlega um uppruna þess.
Frærannsóknarstöðvar hafa þó oft getað ákveðið, hvar á-
kveðin frævara er ræktuð, með því að rannsaka illgresisinnihald
og tegund þess, einnig smásteina eða sand, sem oft fylgir fræi
þó ávallt sé það hverfandi lítið af sjálfri fræþyngdinni. Fræ-
þyngdin (1000 kornvigt) er líka einkenni.
2. Nauðsynlegt er að fá uppgefið, hvað fræið er hreint. því
að miklu skiftir, hvort fræið inniheldur mikið af illgresi eða
ekki, eða önnur ónytsöm efni. Þetta er sjáanlegt á gæðavottorð-
um frá nútíma frærannsóknarstofu:
a) Hvað mikið er af hreinu, spírunarhæfu fræi, ásarnt teg-
undanafni vörunnar.
b) Annað nytjurtafræ, sem er galli á vörunni, einkum er illa
séð innblöndun, ef um korn er að ræða, þó að síður geri til með
grasfræ til túnræktar.
c. Að gefið sé nákvæmlega upp, hvað mörg % séu af illgresis-
fræi. Aðeins !/£% illgresisfræ getur gilt 2000—50000 fræ pr. kg,
allt eftir stærð þess. Hjá smárategundum getur oft verið \/3—
1% illgresisfræ og stundum meira. Þó að flest af því illgresi,
sem flyzt liingað með erlendu fræi, hverfi smám saman við var-
andi túnrækt, þá hefir það allmikið að segja fyrstu árin, að fræ-
ið sé sem hreinast og sem minnst af illgresi í því.
d) Fræið má ekki vera blandað með sandi, steinum, jarðvegi
eða hálmbútum, því að það er gjörsamlega verðlaust.