Búfræðingurinn - 01.01.1946, Side 119

BÚFRÆÐINGURINN
117
Kæling mjólkur.
Góðar mjólkurafurðir verða ekki búnar til nema úr góðri
mjólk. Mjólkurframleiðendur þurfa því að vanda mjólkur-
framleiðsluna eftir fremstu getu. Það má tala um gæði mjólk-
unnnar, þegar hún kemur úr kýrjúgrinu og svo aftur þegar hún
kemur í mjólkurbúið. Áhrif fóðursins á mjólkurgæðin eru
mikil, síldarmjöl og maiísmjöl lækka t. d. mjólkurfituna, en
sumar tegundir af olíukökum og korni hækka og bæta hana.
Mj<’)lkin fær afkeim af stimum fóðurefnum o. s. lrv. Það er því
margs að gæta við val og notkun fóðurefna með tilliti til mjólk-
urinnar, ekki einungis nythæðarinnar heldur einnig gæða
hennar. Annar þáttur, sem hefur áhrif á það, hvernig mjólkin
verður, er hirðing kúnna og mjaltir. Illa hirta kú, blauta og
ohreina, er ekki hægt að mjólka, þó lireinlega sé að farið, nerna
óhreinka komist í mjólkina. Björt, loftgóð, vel þril'uð fjós og
vel hirtar kýr ásamt hreinlegum mjöltum og.ílátum, eru undir-
stöðuatriði fyrir því að mjólkin verði hrein.
Þriðja atriðið, sem hefur álirif á, hvernig mjólkin verður,
þegar hún kemur í mjólkurbúið, er geymsla hennar frá mjölt-
unt og þangað til hún er afhent til flutnings. Strax og mjöltum
er lokið, þarf að kæla mjólkina og geyma hana síðan kalda.
Þaer bakteríur, sem þrátt fyrir allt hreinlæti, hafa komizt í
mjólkina, missa við kælinguna hitann, sem er þeim nauðsyn-
legur til fjölgunar. Kæling ntjólkurinnar er sjálfsögð allt árið.
Sumir lialda, að ekki sé nauðsynlegt að kæla mjólkina þegar
loftið er kalt. Þetta er misskilningur, því að loftið kælir illa,
þótt kalt sé, og er Jrað vegna Joess, að loftið er slæmur hitaleið-
ari og mörgum sinnum lakari en vatn.
Aðstaða til mjólkurkælingar er misjöfn. Kaldavermslislindir
eru beztar. Þær eru kaldar þótt í hlýindatíð sé. Lækirnir bregð-
ast víða, þegar sumarhitarnir koma, verða vatnslitlir og volgir.
Kæling í þeim verður því gagnslítil, einmitt þann tímann, sem
mest er þörf fyrir góða kælingu á mjólkinni. Nokkrir framtaks-
samir bændtir hafa byggt sér jarðkofa til þess að safna í ís seinni
hluta vetrar. Ef kofinn er vel byggður og að rnestu leyti í jörð,