Sjómaðurinn - 01.12.1940, Blaðsíða 13

SJÓMAÐURINN
o
sjónum af þessum ferlíkjum, sjásl þau ekki, í
þoku, byljum eða náttmyrkri, frá ystu neðan-
sjávarröndinni, sem oft er aðeins nokkur fet und-
ir yfirborðinu.
Þessir jakar liafa brotnað úr binum mörgu og
stóru skriðjöklum einhversstaðar á ströndum
Grænlands, og hafa hlaupið af stokkunum í ein-
um hinna norðlægu fjarða skriðjöklalandsitts.
Síðan liafa þeir borist með hinum kalda labrador-
straum, suður með austurströnd Norður-Ameríku.
Á Newfoundlandsbönkum eru þeir aðallega á
tímabilinu marz—júlí. Það er vitanlegt, að sama
borgarísjakann getur drifið um hafið, bæði fyrir
straumi og vindi, svo árum skiptir, áður en liann
að lokum bráðnar, i liita golfstraumsins og bverf-
ur að fullu og öllu.
En víst er um það, að nokkuð lífsegir geta þeir
verið, ef svo mætti að orði kveða, því menn hafa
séð þá suður i miðjum Mexicoflóa eða alla leið
niður við Vestur-indverskueyjarnar, en J)á eru þeir
nú aðeins orðnir vesælar leifar af fornri frægð.
Þeir, sem séð liafa myndir frá Grænlandi, geta
ef til vill gert sér í hugarlund hve fádæma stór-
hrikalegir og tignarlegir þessir fljótandi fjalla-
tindar gela vcrið ásýndum. Enda segja þeir, er séð
hafa þessar risavöxnu „kristalsborgir“, í sólskini,
að það sé töfrandi fögur sjón, að sjá hvernig glitr-
andi sólargeislarnir dansa um hjalla og slalla og
endurspeglast í gljúfraveggjunum, iklæddir öll-
um regnbogans litum. En „oft er flagð undir
fögru skinni“ og svo mætti segja hér, því að verði
skip fvrir þeirri óhamingju, í þoku eða mvrkri
næturinnar, að rekast á ferlíki þessi, þá eru dag-
ar þess taldir. Hin hárbeitta og stálharða rönd
jakans, rétt undir yfirborðinu, blátt ál'ram ristir
skipið á hol, eins og brugðið væri á það tröllauk-
inni sveðju, af ofurafli.
Venjulegast gela þeir er eftirlitsstarfinu gegna
ekki gerl annað en tilkynnt leið hafísins og aðvar-
að skip er lcynnu að eiga leið um þær slóðir. Það
er ekki auðvelt að ráðast beinlínis á þessa „bel-
jaka“ og skiljanlega alveg vonlaust að hefja stór-
skotahríð á þá. Þeir eru, ef svo mætti segja, „vígi“
sem ómögulegt er „að jafna við jörðu“, vegna
þess, hve mikill hluti af þeim er neðansjávar.
Aftur á móti hefir verið reynt að fara, með mestu
gætni „um borð“ í þá, og setja í þá afar sterk
sprengiefni á víð og dreif, og þegar tekist hefir
á þann hátt að sprengja þá í marga smærri jaka,
þá hafa þeir hver fyrir sig ekki verið eins hættu-
legir. Einnig hafa menn notað Termitblöndu, sem
veldur gífurlegum hita og bræðir sprungur í ís-
inn hingað og þangað, og við það klofnar hann í
marga minni hluta, sem svo bráðna mikið fljótar,
þegar suður í heitastrauminn kemur, og eru lika
langtum minna hættulegir fyrir umferðina.
Með tilliti til árangurs af starfsemi þessari, ætti
manni að vera óhætt að ætla, að borgarísinn sé
ekki alveg eins hættulegur, og hann var áður, en
hún var hafin. Enda mun sjómaðurinn hafa nógar
aðrar hættur við að stríða, sem steðja að honum
í öllum hugsanlegum og óhugsanlegum myndum,
og enginn rönd verður við reist, þar sem menn-
irnir sjálfir, eins og nú á þessum brjálæðis tímum,
gera allt sem í þeirra valdi stendur, til þess að
auka hætturnar, en ekki draga úr þeim eins og
umrædd starfsemi hefir stefnt að.
Ólafur Tómasson.
eru ágæíít sjómenn..
P'LESTIR
" ÆTLA, að
farkostir þeir,
sem liinir inn-
fæddu á Suður-
hafseyjunum
nota, séu mjög
frumstæðir og
allt, sem þeim
fylgi, sé í raun
og veru ónot-
liæft til mikilla
sjósókna, eins
og hinir inn-
fæddn geti varla verið góðir sjómenn. Þetta
hélt eg að minnsta kosti, þar til höfðingi
nokkur í Bora Bora bauð mér dag nokkurn að
koma með sér i skemmtisiglingu i bátnum bans.
Tíu mín. seinna átti ég fullt í fangi með að ná and-
anum svo óðfluga skriðum við á smábátnum vfir
flóann þveran til Motu Tabu með 18 mílna braða á
klst. Frá þessari stundu var eg sannfærður um að
höfðinginn væri fvrsta flokks sjómaður með öll
hin beztu próf binna beztu stýrimannaskóla og