Sjómaðurinn - 01.12.1940, Blaðsíða 22

I
14
þennan atburð. Hverl var skipið að fara? Hvað
var i vændum?
Vitanlega sváfum við i skipi okkar allir skip-
verjar og við lögðumst rólegir lil livilu um kvöld-
ið. Að eins einn var uppi: vaktmaðurinn, eins og
venja er.
En klukkan 4 um nóttina vöknuðum við allir í
einni svipan og flýttum okkur í fötin. Ógurleg
skothrið kvað við og jörðin virtist nötra. Undir
eins og við komum upp sáum við að skotliríðin
kom frá herskipum utan af hafi og frá strandvig-
inu á Odderö, en það er rétl við hafnarminnið.
Þessi skothríð virtist aukast með liverri mínútu
og um kl. 1 sáum við margar flugvélar koma svíf-
andi i loftinu. Þær réðust á liöfnina og vigið og
köstuðu niður mörgum sprengjum. Sprengjurn-
ar féllu víða umhverfis okkur, ekki að eins ur
flugvélunum heldur og úr fallbyssum herskip-
anna, sem einnig héldu uppi árás á höfniná. Yfir
okkur á „Snæfelli“ rigndi sprengjubrotum. Bralc
og brestir heyrðust úr bænum, liús hrundu eins
og spilaborgir og eldar brutust út, þetta var mikil-
fengleg sjón — og hræðileg.
Allt í einu, klukkan að ganga 7, heyrðist svo ó-
gurleg sprenging, að svo virtist að alll ætlaði um
koll að keyra. það var skotfærabúrið á Odderö
sem hafði sprungið i loft upp og eldbjarmihn
lýsti upp himinhvolfið.
Skyndilega kvað við sprenging í skipi okkar og
svartan reykjarmökk lagði upp úr því að aftan.
Við bjuggumst við að skipið myndi þá og þegar
laka að sökkva, og bæði vegna þess, og af því að i
raun og veru var fyrir löngu orðið óvært um borð,
fóru skipverjar að yfirgefa ])að. 13 fóru fyrst
saman og stefndu þeir vestur með höfninni til
kletta, sem þar voru og vissum við af að þar voru
neðanjarðar gangar. Vildu þeir leila sér skjóls þar
og tókst það þrátt fyrir kúlnaregn og eld. Við vor-
um fjórir eftir í skipinu um stund, en innan lítillar
stundar yfirgáfum við skipið einnig. Við leituðum
uppi í sund milli tveggja stórra vörugeymsluhúsa.
Vissum við að afdrep var að minnsta kosti í öðru
þeirra, sem var næstum fullt af matvörum. En
þegar við vorum komnir miðja vega í sundið féll
fallhyssukúla í þak annars hússins og þakhéllurn-
ar, glerbrotin og sprengjubrotin þustu um okkur.
Ein þakhellan kom á öxl eins félaga míns, skar hún
í sundur yfirfrakka hans og jakka en sakaði hann
ekki og var það mikil mildi. Við héldum áfram
göngu okkar gegn um þessi ósköp og komumst
inn í vörugeymsluhúsið. Hreiðruðum við um okk-
S JÖMAÐURINN
ur þar milli hveitisekkja. Þarna voru fyrir nokkrir
verkainenn og l'ólkinu fjölgaði. Fyrst þarna feng-
um við rétta hugmynd um það sem var að gerast.
Það voru Þjóðverjar, sem voru búnir að ráðast á
Noreg.
Þarna i vörugeymsluhúsinu höfðumst við við í
eina klukkustund. Skothríðin óx stöðugt og ætlaði
hávaðinn alveg að æra mann.
En skyndilega klukkan 8 hættu skolhvellirnir
og allt varð kyrt. Við fórum þá út til að litast um.
Allt var vitanlega á tjá og tundri í hæmun. Húsin
hrunin, eldar víða, götur sprungnar, kirkjuturn-
inn eins og skorinn af. Fólkið óð áfram, það flykt-
ist um öll hugsanleg farartæki og öil voru þau
yfirfull af fólki, bifreiðar, hestvagnar, járnbraut-
arvagnar. Allt stefndi burtu. Á járnhrautarstöð-
inni var hræðilegt um að litast. Fólkið tróðst þar
um grátandi sumt, en annað bar sig betur. Sumir
voru hálfklæddir. Allir virtust hugsa um það eit't
að komast burlu. Sdðar var mér sagt, að 17 þús-
undir manna liefðu flúið hæinn á fyrstu 4 klukku-
stundunum eftir að árásin hófst. En alls voru 23
þúsundir íhúa í Iíristjánssandi.
Við félagarnir 4 héldum vitanlega hópinn. Þeg-
ar við vorum búnir að litast um héldum við lil
skipsins okkar. Við töldum líklegast að það mar-
aði nú í hálfu kafi, en svo var ekki. Hins vegar
var ekki fagurt á að líta um borð í skipinu eða í
næsta nágrenni þess. Fallbyssukúla Jiafði fallið á
afturhluta skipsins bakborðsmegin. Hafði hún
eyðilagl fjórar plötur í þilfarinu, rifið faðmlangt
stykki úr öldustokknum og lá það langt inn á
bryggju. „Kappinn“ var af afturgeymslunni, kjöt-
tunna og ýmiskonar „tógverk", sem hafði verið
við „kappann“ var i cinni „kássu“ og var meira
að segja varla nokkur kjötbiti lieill — en innan
um þelta alll lágu sprengjubrotin á víð og dreyf.
Afturtoppljósið var i þúsund molum og milli 30
og 40 göt voru á útsíðunum eftir sprengjuflísar.
Auk þessa bar skipið allt, jafnt liáll sem lágt óræk
merki eyðileggingarinnar. Flagglínan var höggvin
í sundur eftir sprengjuflís og lafði fáni okkar nið-
ur. Fyrsta verk okkar var að laga línuna og draga
fánann að hún, svo að hægt væri að sjá hverrar
þjóðar skipið væri. Enn urðum við ekki, þrátt
fyrir allt, varir við að skipið læki.
Ég held að ekkert skip, sem lá þarna hafi orðið
eins illa úti í árásinni og einmitt okkar skip. Tvö
norsk skip lágu til dæmis fast hjá okkur. Þau sak-
aði lítið. Skipshafnir þeirra yfirgáfu þau tafar-
laust, þegar árásin byrjaði og flýðu úr bænum.