Ársrit Stjörnufélagsins - 01.01.1929, Side 9

STJARNAN
LAUSNIN ER TAKMARKIÐ
7
Lausnin er takmarkið.
Erindi
flutt að Eerde-kastala fyrir nokkrum nemendum sumarið 1927.
SS hættir við að líta sannleikann smáum augum, eða vísa
honum á hug, ef hann hirtist oss í öðru forriii eða öðrum
búningi en vjer eigum að venjast. Ef geislar sannleikans
guða á þann gluggann, sem vjer höfum kappkostað að hreinsa
og fága, ef til vill hvert æfiskeiðið eftir annað, skína inn um
sömu rúðuna og vant er, þá munum vjer fúsir að veita honum
viðtöku. En ef þeir guða á annan skjá og illa hirtan, útliýsum
vjer þeim. Þeir koma oss ókunnuglega fyrir sjónir. Vjer berum
ekki kensl á þá, og gefum ekki gaum að þeim sem skyldi.
Hvern veg sem hugarfari voru er háttað hættir oss við að
taka við þeim sannleika einum, sem hirtist oss í búningi þeim
og mynd, er vjer eigum að venjast. Ef vjer erum játendur á-
kveðinna trúarbragða, verður sannleikurinn að birtast oss í
gerfi trúar þeirrar, sem vjer játum. Sannleikurinn verður að
birtast Hindúum á sanskrít, með viskusvip Vedabóka, í sömu
mynd og þeim hefir verið kent. Líkt er kristnum mönnum far-
ið, á sinn hátt, og buddhistum. Hugir þeirra liafa kreppst í þröng-
ar skorður, tilfinningar þeirra orðið takmarkaðar og lágfleygar,
og því útliýsa þeir jafnan sannleikanum, ef hann birtist i ó-
kunnu gerfi og með óvenjulegum liætti.
Sannleikur birtist ávalt í öðru gerfi en vjer eigum að venj-
ast. Það er harmsaga lians og aðalsmerki. 1 því birtist tign lians,
að hann kemur óvænt, og liarmsaga hans er það, að menn leita
hans ávalt á öðrum leiðum en hann er að finna. Þeir yðar, sem
leita sannleikans, verða fjrrst af öllu að leysa hugi og hjörtu úr
skorðum kreddufestu, tungumála og fræðikerfa.
Ekki megum vjer streitast við að samlaga sannleikann vor-
um eigin sjerstaka hugsunarhætti. Þá vængstýfum vjer liann og
umhverfum honum. Þvi er það svo erfitt fyrir mig að flytja
yður hugsanir mínar, án þess að lesa í andlitum yðar áhrif
þeirra á hugi yðar. Nokkrar hugsanir mæta opnum örmum sakir
þess hve dýrmætar þær eru, og af því að hugir manna eru
hreinir og næmir á því ákveðna sviði og hrifin fagna hjörtu
þeirra. En þeir, sem eru vanir að leita sannleikans á einni á-
kveðinni leið, i einu ákveðnu gerfi, munu hafna honum, hvern-