Morgunblaðið - 03.01.2009, Blaðsíða 23

23
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 3. JANÚAR 2009
Tvennir tímar
Guð gefi mér æðruleysi til að
sætta mig við það sem ég fæ ekki
breytt, kjark til að breyta því sem ég
get breytt, og vit til að greina þar í
milli. Amen.
Náð sé með yður og friður frá hon-
um sem er og var og kemur, hinum
alvalda. Hann gefi oss öllum gleði-
legt nýtt ár í Jesú nafni!
Árið leið í aldanna skaut, örlagaár
í lífi þjóðar. Nú er nýtt ár upp runn-
ið. Og mörgum finnst sem nýir tímar
blasi við.
Og þó er dagurinn í sjálfu sér líkur
öðrum dögum og Ísland með sama
svip og fyrr. Fjöllin eru á sínum stað,
landið okkar góða og lífið í sínum
skorðum. Það fæddust börn inn í
þennan heim í nótt, börn sem horfa
spyrjandi augum upp í ljósið og dag-
inn. Fædd til ljóssins. Úr ljóssins
heimi komin og til ljóssins heima
stefnt, eins og öll börn í þessu landi,
á vorri jörð.
Dagur rann úr skauti nætur með
nýtt ártal, tvöþúsund og níu. Hvað
merkir það? Það merkir að tvöþús-
und og níu ár eru talin frá fæðingu
frelsarans Jesú Krists! Hans sem
sagði: „Ég er ljós heimsins!“ Og:
„Vertu ekki hræddur, ég er hinn
fyrsti og hinn síðasti og hinn lifandi.“
Í birtu hans er þetta nýja ártal skráð
og við birtu hans fáum við að mæta
því sem árið færir að höndum, sem
einstaklingar og sem þjóð.
Við höfum lifað tímana tvenna.
Ég þekki ungan mann sem er hátt
settur í fjármálageiranum eins og
það kallast. Hann sagði við mig: „Oft
óskaði ég þess þegar ég var yngri að
ég væri uppi á áhugaverðum tímum.
Nú sé ég eftir því að hafa óskað mér
þess. Talandi um áhugaverða tíma!“
Á áramótum ber margur kvíðboga
í brjósti, lítur rústir einar, vonleysi
og sorta framundan. Aðrir sjá nýja
tíma og tækifæri, vonarbjarma við
sjónarrönd. Við skulum leitast við að
koma auga á hann og stefna eftir
honum! Börnin smáu, sem hér voru
borin til skírnar áðan, eru vonartákn
og nýrra tíma! Guð blessi þau, heim-
ili þeirra og fjölskyldur. Já, Guð
blessi öll börn í landi hér. Í hverju
barni er Guð að brosa til þín og segja
þér að lífið, heimurinn á sér framtíð.
En hvað gefum við þeim í vöggu-
gjöf?
Ég var barn þegar hann pabbi
minn kenndi mér þessa alkunnu,
gömlu vísu:
„Margur girnist meir en þarf.
Maður fór að veiða skarf,
hafði fengið fjóra.
Elti þann fimmta en í því hvarf
ofan fyrir bjargið stóra.“
Einhverjir fóru framúr sjálfum
sér, og ofan fyrir. Og við vorum
dregin með sem þjóð. Ísland hefur
verið á forsíðum virtustu dagblaða
heimsins og því haldið fram að þjóðin
hafi farið á neyslufyllirí. Nú gjöldum
við dýru verði græðgi og hroka und-
angenginna ára, og berum þyngri
skuldaklafa en nokkur önnur þjóð er
bundin. Við vorum í hópi ríkustu
þjóða heims og lifðum hátt. Öllu virt-
ist vikið til hliðar nema nauðsynjum
fjármagnsins, fátt virtist álitið heil-
agt nema rétturinn að græða.
Nú segja ýmsir þeir sem rýna í að-
stæður undanfarinna missera að
tveir þriðju hlutar þess fjármagns
sem lánað var á heimsmarkaðnum á
árinu 2007 hafi verið loftbólur einar.
Loftbólur. Eða bara seld, lánuð, veð-
sett norðurljós? Einu sinni var hleg-
ið að því að íslenskt skáld hefði selt
útlendingum norðurljósin. Það var
löngu fyrir útrásina, en þótti lýsa
mikilli snilld. En þetta sama skáld,
Einar Benediktsson, mælti þau heil-
ræði sem aldrei má gleyma: „Gengið
er valt, þar fé er falt, fagna skalt í
hljóði. Hitt varð alltaf hundraðfalt,
sem hjartað galt úr sjóði.“
Hver eru þau verðmæti sem hjart-
að geldur úr sjóði?
Afleiðingar hrunsins sem við horf-
umst nú í augu við gera miklar kröf-
ur til okkar og munu gera um ókom-
in ár. Þjóðin er látin axla þungar
byrðar. En hér felast líka tækifæri
til að endurmeta og hugsa upp á nýtt
tilgang auðsins, hinna efnislegu
gæða, að spyrja út í siðgæðið og for-
gangsröðunina sem mótar þjóðfélag
okkar og menningu. Ein mikilvæg-
asta lexían gæti einmitt verið svarið
við spurningunum: Hver var eig-
inlega tilgangur þessa gífurlega auðs
sem við sáum vaxa án afláts og safn-
ast á æ færri hendur? Og hvar er
hugsýnin sem knýr okkur áfram nú?
Getum við sem þjóð og samfélag
fundið framtíðarsýn aðra og víðari
en þá að lágmarka skaðann af efna-
hagsfárinu? Eða verða engin sjón-
armið tekin gild nema hagsmunir
fjármagnsins, aflsmunir auðsins?
Svo er okkur líka mikilvægt að
muna að við erum ekki ein í heim-
inum, Íslendingar. Við erum hluti al-
þjóðasamhengis, sem stundum er
nefnt heimsþorpið. Ég þakka þeim
mörgu sem þrátt fyrir áföll og erf-
iðleika hér heima hafa látið fé af
hendi rakna til hjálparstarfs í fjar-
lægum löndum og þannig gera okkur
kleift að standa við skuldbindingar
okkar gagnvart þróunarverkefnum
og neyðaraðstoð meðal fólks sem býr
við viðvarandi þrengingar, kreppu,
óáran. Þeim megum við aldrei
gleyma þó að kreppi hjá okkur um
sinn. Neyð og hörmungar í fjar-
lægum löndum koma okkur við. Al-
þjóðasamfélagið stendur máttvana
andspænis hörmungunum í Darfúr
og Simbabve, sem virðast engan
enda ætla að taka, þar sem lögleysið
og harðýðgin vaða uppi. Sexþúsund
börn eru neydd til hernaðar og of-
beldisverka í Darfúr! Og heimurinn
horfir ráðþrota á. Hvers vegna fá of-
beldismennirnir einlægt að vaða
uppi? Og nú tekur steininn úr með
grimmdarverkunum á Gasasvæðinu,
þeim skelfilega nornakatli haturs og
hefnda. Við verðum öll að biðja, kalla
og krefjast þess að vítahringur of-
beldisins rofni.
„Þar sem engar vitranir eru týnir
fólk áttum,“ sagði Salómon kon-
ungur, gjarna talinn vitrastur allra
valdhafa sögunnar. Orðskvið hans
má líka þýða: „Þar sem engar hug-
sjónir eru glatast þjóðin.“ En svo
bætir Salómon við: „En sá sem varð-
veitir lögmálið er sæll.“ (Orðsk.
29.18) Það er lögmálið sem Jesús
dregur saman í kærleiksboðið:
„Elska skaltu Drottin, Guð þinn af
öllu hjarta þínu, huga og mætti, og
náunga þinn eins og sjálfan þig.“ Og
í gullnu regluna: „Allt sem þér viljið
að aðrir menn gjöri yður það skuluð
þér og þeim gjöra.“ Án hugsjónar
kærleikans, án umbreytandi afls um-
hyggjunnar, megnum við ekkert. Ef
við höldum ekki í þá hugarsýn, við-
mið og verðmæti hjartans, þá týnum
við áttum og verðum stefnulaus rek-
öld eigin hagsmuna, sjálflægni og
sjálfsdýrkunar.
Við þurfum samstöðu, þjóðarsátt
um endurreisn. Ekki Nýja Ísland
hf.! Heldur endurheimt sjálfsvirð-
ingar, sjálfsaga þjóðar er virðir og
metur land sitt, sögu, tungu og
menningu sem gerir okkur að þjóð
meðal þjóða.
Við þurfum að endurheimta þá
sameiginlegu samfélagssýn á Ís-
landi, sem byggir á umhyggju og
þjónustu umfram allt, á virðingu og
trausti, á ábyrgð og skyldu fremur
en réttindum, á langtíma uppbygg-
ingu samfélags fremur en skyndi-
gróða til eigin hagsmuna fárra. Lát-
um það móta viðhorf og stefnu, ekki
síst gagnvart þeim öldruðu og sjúku,
fötluðu og svo börnunum! Þau mega
ekki verða fórnarlömb félagslegrar
upplausnar vegna fjármálahrunsins.
Láttu augu barnsins litla vera
skriftaspegil þinn, spurningu til þín
hvað þú hefur lagt fram til góðs, til
heilla öðrum, þeim sem í námunda
við þig eru, samfélagi, framtíðinni.
Horfum ekki um öxl í reiði eða
fram á veg með kvíða, heldur horfum
í kringum okkur hér og nú í árvekni
og umhyggju. Tökum öll höndum
saman um að gera landið okkar
betra, þjóðina sterkari til þjónustu
við lífið og heiminn og jörðina, sem
Guð gefur okkur.
Í einu ljóða sinna, sem út komu
fyrir jól yrkir Þorsteinn frá Hamri
um tímann:
„… Andvörpum ekki
um tvenna tíma
þótt unglingslegur
umbrotaþeyr líði hjá –
því þá er það hann!
í leit að nýjum, liðnum og verðandi
fagnaðarfundum.“
Ég leyfi mér að deila með ykkur
sögu sem ég heyrði í sumar um átj-
ánda úlfaldann. Jú, það er saga af
Bedúína nokkrum sem átti þrjá sonu
og sautján úlfalda. Í erfðaskrá sinni
ánafnaði hann helming úlfalda sinna
elsta syninum, einn þriðja næstelsta
syninum og einn níunda yngsta syn-
inum. Svo dó faðirinn. Synirnir
reyndu að fylgja fyrirmælum hans
við að skipta úlföldunum milli sín.
Þeir lentu í ógöngum, það er ekki
auðvelt að skipta 17 úlföldum í helm-
ing, einn þriðja og einn níunda. Þeir
fóru því og leituðu ráða hjá vitrum
öldungi. Hann sagði: „Þetta er ekki
flókið. Ég skal lána ykkur úlfaldann
minn, hann verður átjándi úlfaldinn,
og þá fáið þið hver um sig það sem
faðir ykkar vildi.“ Og þannig varð
það! Hvernig þá? Jú: Helmingurinn
af 18 er 9. Þriðjungur er sex og ní-
undi hlutinn er tveir, samtals 17. Svo
tók öldungurinn úlfaldann sinn.
Vertu átjándi úlfaldinn! Það
merkilega og mikilvæga við átjánda
úlfaldann er að hann er boðinn fram
af örlæti. Hann verður til þess að
hnútar rakna og leysast, hann verð-
ur á einhvern hátt til þess að dæmi
ganga upp. Heill samfélagsins snýst
um annað og meira en hagfræði, arð,
ávöxtun, hagvöxt. Það eru mikilvæg-
ari gildi og dýrmætari auðæfi en þau
sem reiknast í gengi og vísitölum,
sem leggja þarf af mörkum til sam-
félagsins ef vel á að vera.
Við fórum með æðruleysisbænina
hér áðan. Æðruleysisbænina þekkja
margir, hún er ótal mörgum hald-
reipi og leiðarsteinn í átökum við
veikleika og ósigra. Bænin er mik-
ilvægasta hlutverk kirkjunnar, hins
kristna samfélags og kristinna ein-
staklinga. Bænin allt frá því móðirin
felur barn sitt Guði í bæn þegar hún
veit fyrst til þess í lífi sínu, já, og svo
í öllum atvikum og aðstæðum lífsins.
Bænin Faðir vor, er dýrmætust allra
bæna, bænin af vörum frelsarans
sjálfs, sem signir lífið allt og felur
það þeim milda mætti sem birti sjálf-
an sig í Jesú Kristi. Bænin um dag-
legt brauð, um fyrirgefningu, um
frelsun frá illu, um sigur hins góða
vilja og valds í heiminum, samfélag-
inu, og hjarta sérhvers manns. Sú
bæn er einingarband samfélagsins
sem bærist eins á vörum barnsins og
í hjarta gamalmennisins, og er
hverjum manni traustur förunautur í
önn og átökum dagsins.
Látum bæn, blessun og kærleika
til Guðs og manna varða veginn til
framtíðar! Í hverri sóknarkirkju um
land allt er beðið fyrir landinu og
landsins börnum öllum. Við umlykj-
um hvert annað bænarörmum fyrir
augliti Guðs. Bænin er ómetanleg
orkulind til góðs og blessunar á þess-
um alvarlegu reynslutímum. Þar er
og beðið fyrir stjórnvöldum, fyrir
forseta, ríkisstjórn, Alþingi, dóm-
stólum og sveitarstjórnum. Í fyr-
irbæn fyrir grunnstofnunum sam-
félagsins er fólginn ásetningur,
köllun að vinna því vel, og styðja þau
sem kölluð eru til forystu í málum
okkar með kærleika og gagnrýnni,
heilli og hreinskiptinni samstöðu.
Andspænis ósigri, óvissu og rang-
læti skulum við ekki missa móðinn,
heldur rísa upp og standa með því
sem er rétt og satt, horfast í augu við
framtíðina með hugrekki, friði og
gleði, og takast á við vandkvæðin
sem á vegi verða með þolgæði og
þrautseigju og trú. Guð gefi okkur
æðruleysi, kjark og vit til þess í
frelsarans Jesú nafni.
Nýárspredikun Karls Sigurbjörnssonar biskups
Gjöldum dýru verði græðgi og hroka
Morgunblaðið/Golli
• opnar orku f læð i
• s lökun
• losar um spennu og kv íða
• dregur úr verk jum
• styrk i r l í kamann
• ja fnvægi fy r i r l í kama og sá l
• o . f l .
S k e i f u n n i 3 j · S í m i 5 5 3 8 2 8 2 · w w w . h e i l s u d r e k i n n . i s
Kínversk leikfimi
með dekurnuddinýtt
Leiðbeinandi: Qing
DREKINN
WUSHU FÉLAG REYKJAVÍK
Skeifunni 3j · Sími 553 8282
Tai jíTau lo
Skráning
er hafin
Kennari:
Meistari Zhang
einkatímar og hópatímar