Morgunblaðið - 17.10.2009, Blaðsíða 18

18 Fréttir VIÐSKIPTI | ATVINNULÍF
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 17. OKTÓBER 2009
FRAMSÝN – stéttarfélag lýsir yfir
megnri óánægju með afstöðu rík-
isstjórnarinnar til uppbyggingar ál-
vers á Bakka við Húsavík. Ljóst sé
að ákvörðun stjórnvalda um að
skrifa ekki undir viljayfirlýsingu
með heimamönnum og Alcoa varð-
andi álver á Bakka sé reiðarslag
fyrir Þingeyinga. Ekki síst á sama
tíma og atvinnulausum fari fjölg-
andi og hundruð milljóna flæði úr
ríkissjóði í atvinnuleysisbætur.
Bent er á að heimamenn og sam-
starfsaðilar hafi unnið heiðarlega
að verkefninu og sett verulega fjár-
muni í það í samráði við stjórnvöld
á hverjum tíma. Með ákvörðun
stjórnvalda nú hafi þau brugðist
öllu trausti og þar með samstarfs-
aðilum. Slíkt sé með öllu óþolandi
og komi sveitarfélaginu Norð-
urþingi, Orkuveitu Húsaíkur og
íbúum svæðisins í mjög slæma
stöðu. Því þurfi engan að undra að
stéttarfélag með yfir 2.000 fé-
lagsmenn hafi áhyggjur af stöðunni
og framtíðarhorfum.
Ákvörðun ríkisstjórnarinnar um álver
á Bakka reiðarslag fyrir Þingeyinga
Morgunblaðið/ÞÖK
Álver Úr álverinu á Reyðarfirði.
SEX af hverjum tíu aðildarfyrirtækjum SA hyggjast ekki gera breytingar
á starfsmannafjölda á næstu sex mánuðum. 14% áforma fjölgun starfs-
manna en 26% hyggjast fækka þeim. Af þeim sem hyggjast fjölga starfs-
mönnum ætla tveir þriðju að fjölga um innan við fimm starfsmenn. Þó finn-
ast dæmi um áformaða fjölgun um yfir 50 starfsmenn. Í þeim hópi sem
hyggst fækka starfsmönnum ætla 70% að fækka um innan við fimm starfs-
menn en fimmtungur þeirra hyggst fækka um meira en 10 starfsmenn.
Þetta kemur fram í nýrri könnun SA á atvinnuhorfum meðal fyrirtækja.
Fyrirtækin í könnuninni endurspegla sjávarútveg, iðnað, bygging-
arstarfsemi, veitur, verslun og samgöngur, hótel og veitingarhús, fjár-
mála- og tryggingafyrirtæki. Áætlað er að í þessum atvinnugreinum starfi
um 87.000 manns um þessar mundir. Áformuð fjölgun starfsmanna hjá
þeim fyrirtækjum sem í könnuninni hyggjast fjölga starfsmönnum á næstu
sex mánuðum er 1,2% af heildarstarfsmannafjölda en áformuð fækkun
nemur 3,5%. Nettófækkun starfsmanna nemur því 2,3 % af starfs-
mannafjölda, eða sem samsvarar um 2.000 manns.
Fjórðungur fyrirtækja hyggst fækka
starfsmönnum en 14% ætla að fjölga
SAMTÖK atvinnulífsins telja það
bæði nauðsynlegt og skynsamlegt
að fjölga konum í forystusveit ís-
lensks atvinnulífs og hvetja því fyr-
irtæki til að nýta betur kraft
kvenna. Nýleg íslensk rannsókn
sýnir að fyrirtæki eru síður líkleg
til að lenda í vanskilum ef þau eru
rekin af konum og arðsemi eig-
infjár er meiri í fyrirtækjum þar
sem konur eru framkvæmdastjór-
ar. Fyrirtæki sem stofnuð eru af
báðum kynjum eru ennfremur lík-
legust til að lifa og blandaðar
stjórnir kvenna og karla hafa
reynst best. Á vef SA má finna lista
yfir fjölmargar öflugar rekstr-
arkonur sem eru til í að láta frekar
til sín taka í íslensku viðskiptalífi.
Morgunblaðið/Jim Smart
Samtök atvinnulífsins Vilja hvetja
konur til forystu í atvinnulífinu.
SA vilja fjölga
konum í forystu
atvinnulífsins
Í ÁR eru 100 ár frá því vatnsveita tók
til starfa í Reykjavík og olli hún bylt-
ingu í lífsskilyrðum borgarbúa. Þessa
hefur verið minnst með margvís-
legum allt þetta ár. Í gær var loka-
hnykkur hátíðarhaldanna þegar
haldið var málþing um vatns- og
veitumál. Að málþinginu loknu fékk
borgarstjórinn í Reykjavík afhent
fyrsta eintak sögu Vatnsveitu, Raf-
magnsveitu og Hitaveitu Reykjavíkur. Höfundar þeirra eru sagnfræðing-
arnir Hilmar Garðarsson, Lýður Björnsson og Sumarliði R. Ísleifsson.
Í gær var einnig opnuð sögusýningin „Vatnaskil, dropar úr sögu Vatns-
veitunnar í 100 ár.“ Sýningin er í Galleríi 100° í höfuðstöðvum OR. Á sýn-
ingunni gefur m.a. að líta kamarhurð skreytta af Jóhannesi Kjarval.
Saga veitustofnana komin út í bókum
FYIRTÆKIÐ Léttitækni á Blöndu-
ósi fékk nýlega hvatningarverðlaun
frá stjórn Samtaka sveitarfélaga á
Norðurlandi vestra, en þau verð-
laun hafa verið veitt árlega frá
árinu 1999. Fyrirtækið er í eigu
Jakobs Jónssonar og Katrínar Lín-
dal og er stofnað árið 1995. Létti-
tækni sérhæfir sig í framleiðslu og
innflutningi á tækjum til að létta
dagleg störf og auka afköst, allt frá
léttum vögnum og trillum upp í
stóra og sérhæfða lyftara. Þá er
fyrirtækið umsvifamikið í fram-
leiðslu og uppsetningu hillukerfa.
Hvatningarverðlaun
GREIÐSLUVERKFALLI Hags-
munasamtaka heimilanna lauk í
fyrradag eftir að hafa staðið í tvær
vikur. Í tilefni af því hafa hags-
munasamtökin sent beiðni til for-
sætisráðherra og félagsmálaráð-
herra þar sem óskað er eftir að efnt
verði til formlegs viðræðufundar
með fulltrúum Hagsmunasamtaka
heimilanna og forsætisráðherra og
fjármálaráðherra.
Greiðsluverkfall
STUTT
FRÉTTASKÝRING
Eftir Þorbjörn Þórðarson
thorbjorn@mbl.is
FME hefur sent mál er varðar alls-
herjar markaðsmisnotkun Kaup-
þings banka til embættis sérstaks
saksóknara, samkvæmt heimildum
Morgunblaðsins.
Grunur leikur á að bankinn hafi
kerfisbundið reynt að hafa áhrif á
eigin hlutabréfaverð og skapað
stöðuga eftirspurn eftir bréfunum
og þannig sent röng og villandi
skilaboð til markaðarins um eft-
irspurnina og raunvirði hlutabréf-
anna. Brot gegn markaðsmisnotkun
samkvæmt 117. gr. laga um verð-
bréfaviðskipti geta varðað allt að
sex ára fangelsi.
Keypti og seldi áfram
Þetta var gert með þeim hætti að
bankinn, sem á hverjum tímapunkti
mátti lögum samkvæmt að hámarki
eiga 5% í sjálfum sér, keypti bréfin
inn á veltubók og seldi þau síðan
áfram til valinna viðskiptavina. Oft
var þetta gert með lánum gegn veð-
um í bréfunum sjálfum og áhættu-
leysi viðskiptavinanna því algert
vegna hlutabréfakaupanna. Með
þessum hætti var bankinn virkur á
markaði með eigin hlutabréf.
Smærri mál mynda eina heild
Mörg smærri mál, sem rannsökuð
hafa verið af FME og sum hver áð-
ur verið send til embættis sérstaks
saksóknara, tengjast allsherjar
markaðsmisnotkuninni. Mörg dæmi
eru um lánveitingar hjá Kaupþingi
til eignarhaldsfélaga þar sem lán
voru nýtt til að kaupa hlutabréf og
einu veðtryggingarnar voru bréfin
sjálf. Dæmi um slíkt er t.d. lán til
Holt Investments Ltd., félags Skúla
Þorvaldssonar, þar sem eini tilgang-
urinn virðist hafa verið hlutabréfa-
kaup í Kaupþingi, og jafnframt lán
til Kevins Stanfords, sem var fjórði
stærsti hluthafi bankans fyrir hrun.
Heildarlán Kaupþings banka til
Stanfords námu 374,8 milljónum
evra (um 68,8 milljörðum króna).
45% lánanna voru nýtt til hluta-
bréfakaupa í Kaupþingi og stór
hluti veðtrygginga var bréfin sjálf.
Lánin eru tíunduð í lánayfirliti
Kaupþings banka frá 25. september
2008 sem hefur verið gert opinbert
á vefnum Wikileaks.org.
Áhættulítil viðskipti sjeiksins
Annað mál sem fellur undir þessa
sömu rannsókn er mál sjeik Mo-
hameds Bin Khalifa Al-Thani frá
Katar, en sjeikinn keypti 5% hlut í
bankanum hinn 25. september 2008,
tveimur vikum fyrir hrun, fyrir 26
milljarða króna.
Í ljós kom að Kaupþing hlutaðist
til um kaupin með því að kaupa eig-
in bréf upp að lögbundnu hámarki
og selja þau svo sjeiknum. Kaup-
þing lánaði tveimur félögum sem
skráð eru á Tortola-eyju fjármagn,
sem þau lánuðu svo Q Iceland Fin-
ance, félagi sjeiksins. Sigurður Ein-
arsson og Hreiðar Már Sigurðsson
hafa báðir réttarstöðu grunaðs
manns í rannsókn á máli Al-Thanis.
Ekki náðist í Hreiðar Má í gær
þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir.
Morgunblaðið/Ómar
Markaðurinn blekktur Mörg smærri mál, sem rannsökuð hafa verið af Fjármálaeftirlitinu og sum hver áður verið
send til embættis sérstaks saksóknara, tengjast allsherjar markaðsmisnotkun hjá Kaupþingi banka.
Grunur um falsaða
eftirspurn hlutabréfa
Virkur á markaði með eigin hlutabréf
Kaupþing keypti eigin hlutabréf upp að lögbundnu hámarki og seldi þau síðan
til valinna viðskiptavina og starfsmanna bankans. Í mörgum tilvikummeð lánum
þar sem einu veðtryggingarnar voru hlutabréfin sjálf. Kaupþing mátti á hverjum
tímapunkti eiga að hámarki 5% af eigin bréfum.
Sjeik
Al-Thani
Skúli Þor-
valdsson
Kevin
Stanford
Valdir viðskiptavinir, t.d.:
Hlutabréfamarkaður
Kaupir eigin bréf
Lán til valinna
viðskiptavina
Selur eigin bréf
Allsherjar markaðsmisnotkun til sérstaks saksóknara
Grunur leikur á að Kaupþing
banki hafi sent röng og villandi
skilaboð til markaðarins um verð
á eigin hlutabréfum. Bankinn
hafi kerfisbundið reynt að halda
verði og eftirspurn í hámarki.
Morgunblaðið hefur áður greint
frá því að FME hafi rannsakað alla
föllnu bankana þrjá af þessari
ástæðu, en að rannsókn vegna
Kaupþings hafi verið lengst komin.
Ýmis mál tengd Landsbankanum
eru nátengd stærri rannsókn á
meintri markaðsmisnotkun með
hlutabréf í bankanum, samkvæmt
heimildum blaðsins. Eitt af þeim
er mál Imon ehf., félags Magnúsar
Ármann. Imon ehf. keypti hluta-
bréf í Landsbankanum fyrir á
fimmta milljarð króna af bank-
anum sjálfum hinn 3. október
2008, þremur dögum fyrir hrun,
og varð fjórði stærsti hluthafi
bankans. Einnig má nefna mál
Stím ehf. sem hefur verið í rann-
sókn hjá FME frá því í fyrrahaust.
Félagið, sem er í eigu Jakobs
Valgeirs Flosasonar, útgerð-
armanns í Bolungarvík, var sér-
staklega stofnað til að kaupa bréf í
Glitni og FL Group, stærsta eig-
anda Glitnis, fyrir tæpa 24,8 millj-
arða króna í nóvember 2007. Selj-
andi bréfanna var Glitnir sjálfur,
sem lánaði Stím einnig 19,6 millj-
arða króna til kaupanna.
Föllnu bankarnir þrír til rannsóknar