Morgunblaðið - 17.10.2009, Blaðsíða 20

20 FréttirERLENT
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 17. OKTÓBER 2009
FRÉTTASKÝRING
Eftir Boga Þór Arason
bogi@mbl.is
STJÓRNVÖLD í Pakistan virðast
standa ráðþrota frammi fyrir hrinu
mannskæðra sprengjuárása ísl-
amskra öfgamanna í borgum lands-
ins síðustu vikurnar. Talið er að
árásirnar séu ekki aðeins verk talib-
ana og bandamanna þeirra í hryðju-
verkasamtökunum al-Qaeda, heldur
hafi þær verið gerðar í samstarfi við
íslamskar hreyfingar, sem voru eitt
sinn undir verndarvæng hersins og
pakistanskra ráðamanna. Þessar
hreyfingar njóta enn mikils stuðn-
ings meðal almennings í Pakistan og
erfitt getur því reynst fyrir stjórn
landsins að segja þeim stríð á hend-
ur. Sérfræðingar í stjórnmálum Pak-
istans telja að markmið hreyfing-
anna með bandalaginu sé að steypa
stjórninni og stofna íslamskt ríki.
Mikið er í húfi vegna þess að púð-
urtunnan Pakistan er kjarnorku-
veldi og hætta er á því að kjarnavopn
komist í hendur íslamskra öfga-
manna. Það gæti haft mjög alvarleg-
ar afleiðingar í þessum ótrygga
heimshluta, m.a. vegna deilnanna við
Indverja, erkifjendur Pakistana.
Bæði ríkin ráða yfir kjarnorkuvopn-
um og hafa þrisvar sinnum háð styrj-
aldir sín í milli eftir að þau fengu
sjálfstæði frá Bretum, skömmu eftir
síðar heimsstyrjöldina.
Enginn staður öruggur
Tugir óbreyttra borgara hafa beð-
ið bana í sprengjuárásunum síðustu
daga þótt þær hafi einkum beinst að
pakistönskum her- og lögreglu-
mönnum. Uppreisnarmennirnir
gerðu t.a.m. mjög dirfskufulla árás á
höfuðstöðvar hersins í Rawalpindi
og hún sýndi að hreyfingarnar geta
valdið miklum blóðsúthellingum
nánast hvar sem er í landinu.
Uppreisnarmennirnir virðast vel
tækjum búnir, árásirnar eru þaul-
skipulagðar og hreyfingarnar virð-
ast hafa sífellt meiri aðgang að upp-
lýsingum um öryggissveitir landsins,
m.a. um ferðir her- og lögreglu-
manna. Uppreisnarmennirnir hafa
hvað eftir annað komið öryggissveit-
unum í opna skjöldu.
„Stríðið komið til Punjab“
Hreyfing pakistanskra talibana
lýsti síðustu tilræðunum á hendur
sér. Sérfræðingar segja hins vegar
að aðferðirnar, sem tilræðismenn-
irnir beittu, sýni að talibanar og
bandamenn þeirra í al-Qaeda starfi
nú í nánara samstarfi við íslamskar
hreyfingar sem eru með bækistöðv-
ar í Punjab, stærsta héraði landsins.
Stjórn Pervez Musharrafs, fyrr-
verandi forseta, bannaði hreyfing-
arnar eftir hryðjuverkin í Bandaríkj-
unum 11. september 2001 þegar
Pakistanar gengu til liðs við Banda-
ríkjamenn í baráttunni gegn hryðju-
verkasamtökum. Margir liðsmanna
hreyfinganna voru drepnir eða tekn-
ir til fanga fyrstu ár bannsins og leið-
togar þeirra voru handteknir.
Yfirvöldin hafa þó af einhverjum
ástæðum ekki framfylgt banninu frá
árinu 2007 og síðan þá hafa hreyfing-
arnar safnað liði og eflst til muna, að
því er fram kemur á fréttavef BBC.
Hreyfingunum hefur verið leyft að
starfa í Punjab og margir Pakistanar
líta á þær sem bandamenn í barátt-
unni gegn Indverjum og Bandaríkja-
mönnum. The New York Times hef-
ur eftir pakistönskum embættis-
mönnum og fréttaskýrendum að
íslömsku hreyfingarnar hafi á síð-
ustu árum lagt sífellt meiri áherslu á
baráttu gegn pakistanska ríkinu, í
samstarfi við talibana og al-Qaeda.
Liðsmenn íslömsku hreyfinganna
hafa einnig starfað í héraðinu Suður-
Waziristan og notið þar mikils stuðn-
ings meðal íbúanna. Her Pakistans
hefur undirbúið stórsókn inn í hér-
aðið í von um að geta gengið milli
bols og höfuðs á talibönum og banda-
mönnum þeirra.
Uppreisnarmennirnir hafa m.a.
gert mannskæðar sprengjuárásir á
borgina Lahore, höfuðstað Punjab-
héraðs. „Þetta sýnir að stríðið er
komið til Punjab,“ segir Zaffar Ab-
bas, blaðamaður pakistanska dag-
blaðsins Dawn, sem er gefið út á
ensku. Hann segir að stjórnin geti
ekki lengur reynt að leyna bandalagi
talibana í Suður-Waziristan og ísl-
ömsku hreyfinganna í Punjab-hér-
aði. Stjórnvöld geti aldrei fengið
þjóðina á sitt band „í þessu blóðuga
stríði“ nema þau leiði hana í allan
sannleika um bandalag hreyfing-
anna í Punjab og talibana.
„Stjórnin í afneitun“
Ayesha Siddiqua, pakistanskur
sérfræðingur í öryggismálum, tekur
í sama streng. „Ríkisstjórnin er í af-
neitun. Áhrif al-Qaeda og talibana
hafa aukist í Punjab og það er orðið
löngu tímabært að stjórnin átti sig á
hættunni,“ hefur fréttastofan AFP
eftir henni.
Her Pakistans hóf mikla sókn í
Swat-dal í sumar í baráttunni gegn
talibönum en blóðsúthellingarnar
síðustu daga sýna að hernaðurinn
hafði lítil áhrif. Talibanar voru taldir
hafa orðið fyrir miklu áfalli þegar
leiðtogi þeirra, Baitullah Mehsud,
beið bana í flugskeytaárás Banda-
ríkjahers í ágúst. Dauði hans leiddi
til valdabaráttu meðal talibana en
þeir virðast nú hafa sameinast aftur
undir forystu nýs leiðtoga, Hakimul-
lah Mehsud.
Tugir þúsunda íbúa Suður-Wazir-
istans hafa flúið þaðan vegna yfirvof-
andi stórsóknar hersins og stjórnin
sætir vaxandi gagnrýni fyrir að hafa
ekki neina raunhæfa hernaðaráætl-
un í baráttunni gegn uppreisnar-
mönnunum. „Stjórnin virðist ekki
vera tilbúin til að blása til sóknar,“
sagði fréttaskýrandinn Rahimullah
Yousafzai. „Stjórnin er í varnar-
stöðu. Hún virðist ekki hafa neina
hernaðaráætlun sem dugir, hvorki til
langs né skamms tíma litið.“
Stjórninni er þó e.t.v. vorkunn því
hún er í mjög erfiðri stöðu. Því fer
fjarri að öruggt sé að stórsókn inn í
Suður-Waziristan beri mikinn ár-
angur og það væri óðs manns æði að
hefja slíkan hernað í þéttbýlu héraði
eins og Punjab.
Ráðþrota stjórn og vaxandi
ógn í púðurtunnu Pakistans
Talibanar taldir hafa myndað nýtt og hættulegt bandalag með hreyfingum sem njóta mikils stuðnings
Reuters
Eyðilegging Íbúar Peshawar leita að eigum sínum í rústum byggingar sem eyðilagðist í sprengjutilræði í borginni í gær. Tugir óbreyttra borgara hafa beð-
ið bana í sprengjuárásum íslamskra öfgamanna síðustu daga þótt tilræðin hafi einkum beinst að her- og lögreglumönnum.
350 km 70 km
Íbúar S-Waziristans eru flestir
Pastúnar og tala waziri
Héraðið er um 6.500 ferkm á
stærð og íbúafjöldinn var
áætlaður 430.000 árið 1998
Stjórnvöld í Pakistan segja að her landsins sé að undirbúa stórsókn
inn í héraðið Suður-Waziristan vegna sprengjuárása talibana og
bandamanna þeirra að undanförnu. Héraðið hefur verið höfuðvígi
talibana og fleiri íslamskra hreyfinga.
STÓRSÓKN UNDIRBÚIN
AF
GA
NI
ST
AN
P A K I S T A N
I N D L A N D
PUNJAB
BALUKISTAN
AFGANISTAN
PAKISTAN
Peshawar
Kabúl Jalalabad
N-WAZIRISTAN
S-W
AZ
IRIS
TA
N
Íslamabad
Ættflokkasvæði
undir beinni
stjórn
alríkisyfirvalda
Norðvestur-
landamærahéraðið
Stjórnvöld á Ítalíu hafa neitað
fréttum breska dagblaðsins The
Times um að ítalskir hermenn í
Afganistan hafi greitt talibönum
fyrir að ráðast ekki á þá.
Blaðið áréttaði þó ásökunina í
gær og sagði að einn leiðtoga tal-
ibana og tveir afganskir embætt-
ismenn hefðu staðfest að talib-
anar hefðu fengið leynilegar
greiðslur fyrir að ráðast ekki á
ítalska hermenn. Heimildarmenn
blaðsins segja að samið hafi verið
um greiðslurnar í Salobi-héraði,
austan við Kabúl, og á fleiri stöð-
um þar sem ítalskir hermenn ann-
ast friðargæslu á vegum Atlants-
hafsbandalagsins.
The Times sagði að greiðslurnar
hefðu verið afjúpaðar eftir að tíu
franskir hermenn biðu bana í Sal-
obi í ágúst á síðasta ári. Frökk-
unum hefði ekki verið sagt frá
greiðslunum þegar þeir tóku við
friðargæslu í héraðinu af ítalska
herliðinu og þeir hefðu þess vegna
vanmetið stórlega hættuna á árás-
um talibana.
Varnarmálaráðherra Ítalíu, Igna-
zio La Russa, sagði þessar ásak-
anir „algert þvaður“. Ítölsku her-
mennirnir hefðu yfirleitt mætt
velvild í Afganistan, en það væri
ekki vegna þess að þeir greiddu
mútur, heldur vegna „hegðunar
herliðs okkar, sem er mjög ólík
hegðun annarra hermanna“.
Ítalska forsætisráðuneytið
sagði að stjórn Silvios Berlusconis
forsætisráðherra hefði aldrei
heimilað greiðslur til talibana.
Stjórnarandstaðan í Frakklandi
krafðist skýringa á fréttunum en
stjórn landsins sagði í gær að eng-
in ástæða væri til að rengja orð
ítalskra stjórnvalda um málið.
Neita ásökun um að hafa mútað talibönum
Yfir 170 manns hafa beðið bana
í hrinu sprengjutilræða ísl-
amskra öfgahreyfinga í Pak-
istan það sem af er mánuðinum:
 16. október | 13 manns féllu
og 13 særðust af völdum bíl-
sprengju við lögreglustöð í
borginni Peshawar.
 15. október | 39 manns lágu í
valnum eftir sprengjuárásir á
fjórar lögreglustöðvar.
 12. október | Um 45 manns,
flestir þeirra óbreyttir borgarar,
létu lífið í sjálfsvígsárás á úti-
markaði þegar lest herbíla fór
framhjá honum.
 10.-11. október | 23 lágu í
valnum eftir dirfskufulla árás
tíu uppreisnarmanna á höf-
uðstöðvar hersins í Rawalpindi.
Hermenn frelsuðu 39 gísla.
 9. október | 52 óbreyttir
borgarar biðu bana í sjálfsvígs-
árás á mannmargan útimarkað í
Peshawar.
 5. október | 10 létu lífið í
sjálfsvígsárás á skrifstofu Mat-
vælaáætlunar Sameinuðu þjóð-
anna. Á meðal hinna látnu voru
fimm starfsmenn stofnunar-
innar.
Linnulaust blóðbað