Saga - 1994, Side 85

LANDNYRÐINGUR Á SKAGAFIRÐI
83
íslendingum að fornu sem vitað er um burðardag hans; hann var fædd-
ur hinn 26. september 1161, og dánardagur hans var hinn 16. mars
1237; síðarnefndi dagurinn hefur allar götur frá því á þrettándu öld
verið helgaður Hólabiskupi og kallaður Gvendardagur. Svo merkilega
hagar til að hinn sextándi mars var einnig vígsludagur Guðmundar til
prests, árið 1185.
Útlagar eiga hvergi heima og verða að sætta sig við að skipta oft um
skjólshús, og því þykir ekki kynlegt þótt Grettir hrektist úr einu hæli í
annað. Þó er vafasamt hvort nokkur íslendingur fyrr á öldum hafi átt
öllu fleiri vetrarstaði en Guðmundur góði; ungur fluttist hann að heim-
an með Ingimundi fóstra sínum sem barði pilt til bókar á ýmsum bæj-
um nyrðra; hann varð prestur tuttugu og fjögurra ára gamall, og um
næstu tuttugu og sex árin þjónar hann á sjö stöðum í Skagafirði og
Eyjafirði; jafnvel eftir hann er orðinn biskup á Hólum dvelst hann
furðu marga vetur í burtu frá stólnum, enda varð honum ekki vært
þar öllum stundum, er þá um nokkurs konar útlegð að ræða. Frá því að
hann kemur heim frá vígslu sumarið 1203 uns hann lést á útmánuðum
1237, þá er hann eina fimmtán vetur heima á Hólum en átján annars
staðar. Þegar litið er á ævi Guðmundar biskups í heild, þá blasir við
sjónum að hann dvaldist níu vetur í Noregi, en þá sextíu og sjö vetur
sem hann ól hérlendis var hann alls á tuttugu og fimm stöðum. Má
það teljast mikill fengur að slíkur fróðleikur var færður í letur á sínum
tíma.
Stefán Karlsson lét sér ekki nægja að draga Vetratal Guðmundar bisk-
ups fram í dagsljósið, heldur hefur hann einnig fundið því tiltekinn stað
í ritsmíði þrettándu aldar. Hann er manna naskastur að finna þau
leyndarmál í fomum skrám sem löngum vom hulin öðmm fræðimönn-
um, enda hefur hann stundað gamlar ritningar af stakri virkt, og nú
færir hann skilin rök fyrir þeirri tilgátu sinni um uppruna Vetratals cð
það muni vera komið úr bókaskáp Sturlu Þórðarsonar sagnameistara,
sem hafi annað tveggja tekið skrána saman sjálfur ella þá fengið ein-
hvern annan til að leysa þetta verk af hendi. Að hyggju Stefáns var
þessi fróðleikur um veturvistir Guðmundar góða sennilega skrifaður í
tiltekið handrit einhvem tíma á skeiðinu 1250-83.12 Vetratalið er nú
varðveitt einungis í stöku handriti; það er eyfirskt og skrifað rétt fyrir
wiðja seytjándu öld. í því eru sundurleitar skekkjur sem Stefán hefur
12 Sama rit, xxvi. bls.