Saga - 1994, Blaðsíða 97

LANDNYRÐINGUR Á SKAGAFIRÐI
95
hið ókunna skáld biður meinalausan munka reyni (þ.e. syndlausan
Krist) að beina farir sínar.18 Og þó mun óhætt að gera ráð fyrir því að
borbjörn öngull hafi skirrst við að þylja sjóferðarbæn sína áður hann fór
Drangeyjarför sína að ávísan kerlingar.
Líflát Illuga
Halldór á Hofi gefur Öngli svofellda viðvörun fyrir Drangeyjarför:
„Drepið eigi Illuga, ef þér meguð annað." Og í Tuma þætti biður Guð-
mundur biskup menn sína að þyrma lífi Tuma Sighvatssonar: „Biskup
bað og þess að þeir skyldi ekki gera Tuma og færa honum heldur, ef
þeim líkar" (íslendinga saga, 288. bls.). Ummæli Arngríms ábóta hníga
á svipaða lund þótt orðbragð sé annað: „[.] en ef svo verður að þér fáið
vald yfir Tuma, þá geymið boð mitt að þér flytjið hann heilan á minn
fund, en spillið eigi blóði hans, munum við þá vel semja einhvem veg.
[■•••]" (116. bls.). Slík fyrirmæli vantar í Guðmundar sögu (A) sem getur
þó hins að biskupi þótti miður að þeir tóku Tuma af lífi: „Og lét Guð-
mundur biskup yfir þeirra för illa er þeir höfðu drepið Tuma en fært
honum eigi, en kvað þó þess vænta að eftir guðs forsjá hefði farið þeirra
viðskipti" (Guðmundar saga, 1983: 198. bls.; svipað orðalag á fyrra hluta
málsgreinar í ísl.s.)-
Eftir líflát Grettis lætur Illugi engan bilbug á sér finna og neitar að
sverja bróðurbana sínum trúnaðareið, enda fer svo að Öngull þorir ekki
að eiga hann yfir höfði sér.
Og er Illugi vissi að þeir ætluðu að höggva hann, þá hló hann
og mælti svo: „Nú réðu þér það af er mér var nær skapi."
Leiddu þeir hann þá er lýsti austur á eyna og hjuggu hann þar,
og lofuðu allir hans hreysti, og þótti hann öllum ólíkur sínum
jafnöldrum (263. bls.).
Oll orð og viðbrögð IOuga eru hin hetjulegustu, og er auðvelt að benda á
ýmsar hliðstæður í öðmm frásögnum. Aftaka hans þenna gráa haust-
morgun í Drangey á sér enga hliðstæðu í íslendingasögum, en hins
vegar er auðvelt að benda á skyld dæmi í Sturlungud9 Á Hólum bera
'8 Sjá grein Jakobs Benediktssonar, „Hafgerðingadrápa", Specvlvm Norroenvm. Norse
Studies in Memory of Gabriel Turville-Petre. Ed. Ursula Dronke, et al. (Odense
1981), 27.-32. bls.
19 Sjá aftanmálsgrein 3.