Saga - 1994, Side 300

298
RITFREGNIR
ráði. Túlkun Bríetar á þessu tímabili og þar af leiðandi hugmyndir hennar hafa
orðið alls ráðandi í því sem skrifað hefur verið um gömlu kvenréttindahreyfing-
una. Mér vitanlega hefur ekki verið gerð gangskör að því að leita að heimildum
um aðrar konur, t.d. að bréfum sem þær skrifuðu, en nýjar heimildir kynnu að
breyta hinni ríkjandi mynd.
Sigríður hefur greinilega farið vel í gegnum ritaðar heimildir og grafið upp
ýmislegt, en sjónarmið annarra kvenna en Bríetar vantar. Það er hefð að telja
Bríeti frumkvöðul í kvennabaráttunni og það var hún vissulega, en hvað voru
konur eins og Þóra Melsted og hópurinn í kringum Kvennaskólann í Reykja-
vík að gera? Hvað um konumar fyrir norðan sem stofnuðu fyrstu kvenfélögin
og kvennaskólana þar? Hvað um Þorbjörgu Sveinsdóttur og þær konur sem
fóru utan til mennta þegar umræðan um kvenréttindi var löngu hafin úti i
Evrópu? Sigríður nefnir þær vissulega, sérstaklega Þorbjörgu og Olafíu Jo-
hannsdóttur, en hvaða hlut áttu þær í upphafi íslenskrar kvennabaráttu?
Hvaða hugmyndir höfðu þessar konur? Hér erum við komin að því hvermg
við skilgreinum hugtakið kvennabaráttu (feminisma)? Sé gengið út frá allra
víðustu skilgreiningu þess orðs er átt við að barátta fyrir bættum hag kvenna 1
hvaða mynd sem er sé í eðli sínu kvennabarátta (sbr. skilgreiningu Olive Banks
í Faces ofFeminism 1981). Séð í þessu ljósi er ekki hægt að horfa fram hjá þeirri
staðreynd að hugmyndastraumar kvenfrelsisbaráttunnar blésu (að vísu sem
andvari) um fslandsstrendur þegar Bríet var að vaxa úr grasi og hún naut
ávaxtanna þótt í litlu væri með því að komast í einn hinna nýju kvennaskóla-
Á undan henni komu konur með þá hugmynd að nauðsynlegt væri að gefa
konum kost á menntun, en slíkar hugmyndir voru víðast hvar upphaf kven-
réttindabaráttunnar. Að mínum dómi er enn verk að vinna við að kanna, skil-
greina og skilja upphaf íslenskrar kvennabaráttu og að setja hana í hugmynda-
fræðilegt samhengi sögunnar.
Þáttur Bríetar
Kaflarnir um stofnun KRFÍ og starfið fram til 1927, þ.e.a.s. tíma Bríetar, eru
mjög ítarlegir, enda um afar merkilegt starf að ræða og stóra áfanga í réttinda-
baráttu íslenskra kvenna. Þarna kemur Sigríður að þróuninni erlendis, en það
er spurning hvort ekki hefði verið eðlilegra að byrja á því í upphafi bókarinnar
til að setja íslenska kvennahreyfingu í samhengi við það sem var að gerast er-
lendis. Árið 1904 brá Bríet Bjarnhéðinsdóttir sér í „stúdíureisu" til Norðurlanda
og komst í þeirri ferð í kynni við kvenréttindakonur sem hvöttu hana til a
stofna hreint kosningaréttarfélag sem síðan gengi í nýstofnað alþjóðasamban
kvenna. í byrjun árs 1907 lét Bríet til skarar skríða í Reykjavík, en hún þurfti
síðar að leggja á sig mikið verk við stofnun félaga úti á landi. Það var skilyr<"
fyrir aðild að alþjóðasambandinu að félögin næðu til alls landsins. Sigríður grein-
ir vel frá því hvaða konur voru að verki við stofnun KRFI sem að mínum dorni
er algjör nauðsyn til að hægt sé að átta sig á því hvers konar hreyfing þetta v<ir
og hvaða konur það voru sem slógust í hópinn með Bríeti og höfðu hugrekk
og tíma til að taka slíkt frumkvæði. Þar bæta myndirnar miklu við og fera fra
sögnina nær okkur.