Saga - 1999, Síða 231

ANDMÆLI OG ATHUGASEMDIR
229
þyki fyndið hjá sumum ritdómurum að hanka höfunda á setning-
um sem teknar eru úr samhengi og fjalla um þær sem skoðanir
þeirra, án tillits til þess sem kemur fram í ritverkinu sem heild.
Dæmi hver sem vill um þau vinnubrögð.
Annað dæmi um þessa aðferð RS er „gagnrýni" hans á skrif mín
um konunglegar dyggðir sem er svona:
Eru sumar þessara „konunglegu" dyggða (eins og það að
[sic] að vera vitur eða stór og sterkur) ekki bara almennar
dyggðir ... Höfundur hefði þurft að skýra betur hvað fólst
í að dyggð var konungleg. (299)
Hér láist RS að geta þess að í kafla mínum um dyggðir kemur
fram að um almennar dyggðir sé að ræða en ég nefni þær kon-
ungsdyggðir vegna þess að þær eru tilteknar í ritum á borð við
konungsskuggsjár. Ég bendi á að dyggðir séu annars vegar „mót-
aðar af kristni og siðfræði hennar, hins vegar eru þær hagnýtar, til
þess að konungur standi sig þarf hann að vera ákveðnum kostum
búinn." (192-93) Ég finn hvergi í bók minni þá skoðun að með
orðinu „konungsdyggð" sé átt við annað en almenna dyggð sem
konungar þurfa sérstaklega á að halda sem stjórnendur enda hefst
umfjöllun mín um dyggðir á hlutverki konunga sem stjórnenda.
Auðvitað má vel vera að þessi umfjöllun sé gölluð en hótfyndni
^S, þar sem hann gefur í skyn að ég skilji ekki að „það að vera vit-
ur eða stór og sterkur" sé almennur kostur, getur varla talist leiða
það í Ijós.
Sálarlíf ritdómara
Eitt helsta stíleinkenni þessa ritdóms er tilhneiging RS til þess að
lýsa ágreiningi sem hann gerir við mig sem „vanþekkingu" minni.
^annig segir hann: „Sumar athugasemdir höfundar um þjóðfé-
Hgsþróun á 12. og 13. öld (bls. 299) eru byggðar á vanþekkingu."
(297) Umtöluð vanþekking er sú skoðun að á íslandi hafi almenn-
lngur ekki verið betur settur en í Evrópu. Og hvernig veit RS að
þetta er rangt? Hann segir sjálfur: „Engar heimildir eru þó til sem
skera úr um þetta og það er persónuleg skoðun undirritaðs að
þetta sé alveg út í bláinn." (298) Ég hlýt að játa á mig vanþekkingu
a persónulegum skoðunum RS enda sé ég ekki gildi þeirra fyrir
umræðuna.
f ágætu erindi á íslenska söguþinginu árið 1997 lýsti Harald
Hustafsson tveimur mögulegum hugmyndum um samfélagsgerð